Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει Ιατρείο Όσφρησης & Γεύσης και είδαμε από κοντά πώς λειτουργεί
Το πρώτο πανελλαδικά ειδικό ιατρείο στον συγκεκριμένο τομέα.
Λέξεις: Εύα Καβάζη | Εικόνες: Ελπίδα Νικολαΐδου
Το Ιατρείο Όσφρησης και Γεύσης στο Γ.Ν Παπαγεωργίου μας άνοιξε τις πόρτες του και περάσαμε μια μέρα με την Ευαγγελία Τσακιροπούλου, ιατρό ΩΡΛ, που βρίσκεται στο Ιατρείο ως επιστημονικός συνεργάτης τα τελευταία χρόνια και τον Ιορδάνη Κωνσταντινίδη, υπεύθυνο του Ιατρείου όσφρησης και Γεύσης. Εκεί μας ξενάγησαν στο χώρο, μας εξήγησαν τις οσφρητικές διαταραχές και υποδεχτήκαμε μαζί τον πρωινό τους ασθενή.
Ο χώρος βρίσκεται εδώ και έντεκα χρόνια στο Παπαγεωργίου ανάμεσα σε παρόμοια ιατρεία. Στο υπόλοιπο νοσοκομείο κόσμος πολύς περίμενε νωρίς το πρωί της Δευτέρας για να εξεταστεί. Η ιατρός ΩΡΛ έρχεται και μας καλωσορίζει στο ιατρείο λύνοντας τα πρώτα ερωτήματά μας. Το γραφείο είναι γεμάτο με δεκάδες άσπρους μαρκαδόρους με κόκκινες, πράσινες, μαύρες ή μπλε λεπτομέρειες στο καθένα. Δίπλα τους υπάρχει ένα μηχάνημα συνδεδεμένο με μία μικρή οθόνη, ο χώρος απλός, διαφέρει από τα κλασσικά ιατρεία που συναντάς.
Το Ιατρείο όσφρησης, όπως εξηγεί η Ε. Τσακιροπούλου, αντιμετωπίζει ασθενείς που συνήθως έχουν προβλήματα με την όσφρηση και την γεύση τους. Ο ασθενής μπορεί να εξεταστεί για διαταραχές όσφρησης όπως την υποσμία, δηλαδή την μειωμένη όσφρηση, έως την ανοσμία, δηλαδή όταν κάποιος δεν μπορεί να μυρίσει καθόλου.
«Τα προβλήματα της όσφρησης μπορεί να χωρίζονται σε ποιοτικά και σε ποσοτικά. Το ποιοτικό είναι, ναι μεν μυρίζω αλλά μυρίζω κάτι άσχημα. Για παράδειγμα, ενώ έχω μπροστά μου ένα τριαντάφυλλο μπορεί να μου έχει κολλήσει μία μυρωδιά καμένου λάστιχου. Το ποσοτικό είναι ενώ θυμάμαι ότι μύριζα καλά, ξαφνικά δεν μυρίζω όσο καλά όσο θυμόμουν», αναφέρει.
Ένας ασθενής που καταλήγει να χάσει την όσφρησή του μπορεί να πέρασε πρόσφατα ρινοκολπίτιδα, γνωστή και ως ιγμορίτιδα, να πέρασε μια γρίπη από άγνωστο ιό αλλά να συνεχίζει να μην μυρίζει, να υπέστη κάποιο ατύχημα ή κάκωση, επίσης μπορεί να ευθύνονται τοξικοί λόγοι ή απλώς μπορεί να γεννηθεί κάποιος χωρίς όσφρηση.
Η πρώτη ασθενής έρχεται και βλέπουμε την διαδικασία της εξέτασης. Ο Ι. Κωνσταντινίδης ξεκινάει με τις ερωτήσεις για το ιστορικό και συνεχίζει με τα «sniffing stick», δηλαδή το τεστ όπου καταγράφει το πώς αναγνωρίζει ένας ασθενής τις μυρωδιές που του δίνονται, την ικανότητα του να τις ξεχωρίζει και πόσο δυνατή πρέπει να είναι μια μυρωδιά για να την αντιληφθεί.
Η ασθενής μυρίζει τρία δείγματα (τους λευκούς μαρκαδόρους), τα δύο είναι ίδια και το τρίτο είναι διαφορετικό. Στο τέλος, λοιπόν, πρέπει να βρει το διαφορετικό.
Όπως διευκρινίζει παράλληλα η ιατρός ΩΡΛ, το τεστ είναι βασισμένο σε αντίστοιχο γερμανικό και έχει προσαρμοστεί για την ελληνική κοινότητα. Παρ’ όλο που έχουν παραμείνει ίδιες κάποιες μυρωδιές, έχουν αντικατασταθεί άλλες όπως ο γλυκάνισος με το τσίπουρο.
Η ασθενής κατά την διάρκεια του τεστ διευκρινίζει στον γιατρό ποιες μυρωδιές καταλαβαίνει και ποιες την δυσκολεύουν. Ο Ι. Κωνσταντινίδης την εισάγει στο δεύτερο στάδιο της εξέτασης, την ενδοσκόπηση της μύτης με κάμερα. Εκεί είναι που φανερώνονται τα περισσότερα, όπως μας τονίζει :«βλέπουμε αν αυτό που λέει αντιστοιχίζεται, συνήθως όχι! Υπάρχουν άρρωστοι που λένε ότι δεν μυρίζουν τίποτα και μυρίζουν έστω μειωμένα. Μπορεί να ισχύει και το αντίθετο δηλαδή να μην μυρίζει καθόλου και να το έχει συνηθίσει». Η εξέταση μπορεί να επεκταθεί και σε μαγνητική τομογραφία.
Η συγκεκριμένη ασθενής επισκέφτηκε το ιατρείο δέκα χρόνια μετά την εμφάνιση της διαταραχής. Μερικά πράγματα που δεν πρέπει να αγνοούμε είναι αν μετά από ένα κρυολόγημα σε δύο εβδομάδες η όσφρηση δεν έχει επανέλθει, καθώς όσο πιο νωρίς εξεταστεί κάποιος, τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα.
Μετά τις εξετάσεις βρισκόμαστε ξανά στο τραπέζι του ιατρού με τους δεκάδες μαρκαδόρους και συζητάμε για τις θεραπείες. Ο Ιορδάνης Κωνσταντινίδης εξηγεί τις θεραπείες σε εμάς και την ασθενή.
«Εξαρτάται από το αίτιο: αν είναι η ρινοκολπίτιδα, δηλαδή χρόνια φλεγμονή, τότε δίνουμε φάρμακα. Βελτιώνεται μεν, αλλά επιστρέφει. Στις άλλες κατηγορίες όπου το νεύρο έχει πάθει την βλάβη, δεν έχεις να δώσεις κάτι για να ξαναγίνει. Απλά μας σώζει ότι το νεύρο δεν είναι ένα απλώς νεύρο αλλά πολλά νευράκια, που τρυπάνε το κρανίο και μπαίνουν μέσα. Άρα ένας που χτυπάει το κρανίο του δεν σημαίνει πως κόπηκαν όλα, αλλά δυο τρία να ζούνε, αυτά πρέπει να τα δυναμώσουμε. Σαν θεραπεία, όταν δούμε ότι υπάρχουν προβλήματα όσφρησης, τους λέμε να πάρουν συγκεκριμένα αρώματα στο σπίτι τους, που θα τα κάνουν πρωί βράδυ σαν προπόνηση».
Η αίσθηση της όσφρησης στον οργανισμό μας λειτουργεί ως προστατευτικό, μας εξηγεί η Ευαγγελία Τσακιροπούλου:
«Όταν, λοιπόν, κάποιος δεν έχει όσφρηση κινδυνεύει πρώτον από την φωτιά γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί τον καπνό. Έτσι δίνουμε οδηγίες σε ασθενείς που μπορεί να έχουν ως θέρμανση τζάκι να χρησιμοποιούν αισθητήρες στο σπίτι. Να μαγειρεύουν με χρονόμετρο. Να σημειώνουν στα φαγητά τους την ημερομηνία λήξης ή ανοίγματος. Το θέμα της προσωπικής υγιεινής επίσης είναι σημαντικό, να αλλάζουν έως και τρεις φορές μπλούζα για να μην μυρίζουν».
Το μέλλον για τις διαταραχές οσφρήσεων είναι αισιόδοξο, με πιθανές μεταμοσχεύσεις να βοηθούν τους ασθενείς. «Στο μέλλον, μπορεί να γίνονται μεταμοσχεύσεις, γιατί το οσφρητικό νεύρο είναι το μόνο που αναγεννιέται, μπορούμε να το πάρουμε να το καλλιεργήσουμε, να το ξαναβάλουμε και να δούμε. Να βάλουμε ένα καλώδιο, ηλεκτρόδιο που θα δίνει ερεθίσματα για να μυρίζεις», αναφέρουν οι γιατροί.
*Το Ιατρείο Διαταραχών Όσφρησης και Γεύσης του Γ.Ν. Παπαγεωργίου είναι πρώτο πανελλαδικά ειδικό ιατρείο στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς πρωτολειτούργησε τον Ιανουάριο του 2007. Εποπτεία: Αν. Καθ. Σ. Μεταξάς, Υπεύθυνος: Λέκτορας Ι. Κωνσταντινίδης. Περισσότερα ΕΔΩ. Η 27η Φεβρουαρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης στην Ανοσμία (Anosmia World Awareness Day).
