Θεσσαλονίκη: Επέστρεψε στο «βαρελάκι» ο τροχονόμος μπροστά από τον Λευκό Πύργο

Επέστρεψε και φέτος το παραδοσιακό έθιμο του τροχονόμου με το «βαρέλι» μπροστά από τον Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την αλλαγή του χρόνου.

Από τις 11:30 το πρωί, ο τροχονόμος βρίσκεται στο ειδικό βάθρο/«βαρέλι» που στήνεται στο σημείο και ρυθμίζει την κυκλοφορία, όπως γινόταν παλαιότερα και αποτελούσε γνώριμο σκηνικό για πολλές γενιές Θεσσαλονικέων.

Η αναβίωση του εθίμου έχει βαθιά συμβολική σημασία για την πόλη — είναι μια εικόνα που θυμίζει τις παλιές εποχές χωρίς φανάρια και σύγχρονες υποδομές, όταν ο τροχονόμος πάνω στο βαρέλι ήταν απαραίτητος για την ομαλή ροή της κίνησης στους δρόμους.

Πρόκειται για μια εορταστική εκδήλωση τιμής προς τον ρυθμιστή τροχονόμο, που κάθε χρόνο την παραμονή Πρωτοχρονιάς θυμίζει στους κατοίκους και επισκέπτες μια ξεχωριστή, ιστορική πτυχή της καθημερινότητας της πόλης.

Πώς ξεκίνησε το έθιμο

Υπάρχουν φωτογραφίες που δείχνουν δώρα μπροστά από τροχονόμους (είτε με βαρέλι είτε με κασελάκι), που χρονολογούνται απ’ τη δεκαετία του 1920. Είναι πιθανό να καθιερώθηκε το έθιμο κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της υπηρεσίας (γύρω στο 1920), σαν μία αυθόρμητη κίνηση που επίσης εκείνα τα χρόνια ίσχυε σε πόλεις της Ευρώπης, όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και η Βιέννη.

Ωστόσο, αντιφάσκουν οι μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί για το σημείο-μηδέν του συγκεκριμένου εθίμου, εάν δεχθούμε ότι υπήρξε πράγματι μια τέτοια χρονιά. Στο λεύκωμα Η Ελλάδα του Μόχθου, αναφέρεται ότι το έθιμο ξεκίνησε από τον προπολεμικό δήμαρχο Κώστα Κοτζιά, όταν την Πρωτοχρονιά του 1936 ήταν εκείνος που έβαλε πρώτος στα πόδια ενός τροχονόμου δύο –ζωντανές– γαλοπούλες για δώρο. Από την άλλη, σε περιοδικό από τα Αστυνομικά Χρονικά, περιγράφεται ότι το έθιμο καθιερώθηκε μετά την κίνηση του Βασιλιά Γεώργιου Β΄, την ίδια όμως χρονιά, το 1936.

Περιγράφεται, συγκεκριμένα, ότι «πολλοί καταστηματάρχες, εταιρείες, εργοστασιάρχες και αυτοκινητιστές παρουσιάστηκαν στον τότε Αστυνομικό Διευθυντή […] και του ανακοίνωσαν ότι κατά την παραμονή του νέου έτους θα προσέφεραν στους τροχονόμους διάφορα δώρα, σε ένδειξη εκτίμησης και αγάπης για τους κόπους τους οποίους καταβάλλουν καθ’ όλο το έτος να ρυθμίζουν την κυκλοφορία», αλλά το σώμα αρνήθηκε την προσφορά, θεωρώντας την «έμμεσο τρόπο δωροδοκίας».

Ακολούθησε συζήτηση μεταξύ του Παλατιού και του Σώματος, όπως μεταφέρεται από την ίδια πηγή, και αμέσως μετά, την παραμονή του νέου έτους, ο βασιλιάς, ενώ κατέβαινε με το αυτοκίνητό του τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας για να πάει στα Ανάκτορα, πλησίασε στην πλατεία Ρηγίλλης τον τροχονόμο, σταμάτησε δίπλα στο βάθρο, κατέβηκε και ευχήθηκε στον αστυφύλακα χρόνια πολλά, παραδίδοντας ένα μεγάλο κιβώτιο με φιάλες κρασιού και κουτιά γλυκισμάτων. Στη συνέχεια, έπραξε το ίδιο στον τροχονόμο της διασταύρωσης Πανεπιστημίου και Βασ. Σοφίας και τέλος στα Χαυτεία, ανάμεσα σε χειροκροτήματα διαβατών.

«Από τη στιγμή εκείνη παρουσιάστηκε το φαινόμενο της ομαδικής προσφοράς δώρων από τους πάντες – όχι μόνο αυτοκινητιστές, καταστηματάρχες, εταιρείες, εργοστάσια και πάσης φύσεως επαγγελματίες έσπευδαν να καταθέσουν τα δώρα τους, αλλά και απλοί διαβάτες έτρεχαν στο πλησιέστερο ζαχαροπλαστείο, αγόραζαν γλυκά ή ό,τι άλλο χρήσιμο δώρο έβρισκαν και το κατέθεταν στο βάθρο του τροχονόμο», αναφέρεται στην ίδια πηγή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι σταδιακά, σε ολόκληρη τη χώρα, δημιουργήθηκε μια παράδοση που προέβλεπε ο κόσμος να αφήνει κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα δώρα για τον τροχονόμο, μπροστά στο βαρελάκι.

Επρόκειτο για ένα μικρό ευχαριστώ των πολιτών προς τους τροχονόμους. Τα δώρα περιλάμβαναν από φαγητά μέχρι θερμοσίφωνες και ηλεκτρικές συσκευές (δώρα καταστημάτων με σκοπό να διαφημίσουν τα προϊόντα τους)!

Δεν ήταν λίγες οι φορές που στο τέλος της ημέρας ο τροχονόμος είχε πια κρυφτεί από τα δώρα που είχαν συγκεντρωθεί γύρω του!

Η ανακοίνωση της αστυνομίας για την σημερινή επιστροφή του τροχονόμου στο «βαρελάκι»

Σήμερα (31-12-2025) το πρωί, στην Πλατεία Λευκού Πύργου πραγματοποιήθηκε ειδική εορταστική εκδήλωση προς τιμήν του ρυθμιστή τροχονόμου, κατά την οποία τοποθετήθηκε το παραδοσιακό τροχονομικό βάθρο (βαρέλι).

Ο Γενικός Συντονιστής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος, Αντιστράτηγος Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Θεσσαλονίκης, Υποστράτηγος Γεώργιος Τζήμας, αντάλλαξαν ευχές με το ρυθμιστή τροχονόμο της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης και του προσέφεραν εθιμοτυπικά δώρα.

Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η επιβράβευση των τροχονόμων για την πολύτιμη καθημερινή προσφορά τους, τόσο στους οδηγούς οχημάτων όσο και στους πεζούς, στοχεύοντας στην ασφάλεια αλλά και στη διευκόλυνση κατά τις μετακινήσεις τους. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Υφυπουργός Εσωτερικών Μακεδονίας – Θράκης Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, ο Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Νικόλαος Παπαϊωάννου, οι Βουλευτές Θεσσαλονίκης Διαμαντής Γκολιδάκης, Σταύρος Καλαφάτης, Θεόδωρος Καράογλου, Δημήτριος Κούβελας, Φάνης Παππάς, ο Βουλευτής Κιλκίς Πέτρος Παππάς, ο Συντονιστής του Γραφείου Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη Γιάννης Παπαγεωργίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Γιουτίκας, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης Σπύρος Βούγιας, ο Αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας και Δημοτικών Κοινοτήτων και Γειτονιών Κωνσταντίνος Τσαπακίδης, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Τουριστικής Ανάπτυξης και Διαδημοτικής Συνεργασίας Βασίλειος Γάκης και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΟΑΣΘ Κωνσταντίνος Ταγγίρης.

Ακόμη παρέστησαν ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων Θεσσαλονίκης Ταξίαρχος Κωνσταντίνος Αθανασάκος, η Διευθυντής της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης Ταξίαρχος Παρασκευή Παπαγεωργοπούλου, η Διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνόμευσης Αερολιμένα Θεσσαλονίκης Ταξίαρχος Αικατερίνη Τσιρέλη, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Άμεσης Δράσης Θεσσαλονίκης Ταξίαρχος Ευστράτιος Καρακοντίνος, ο Α’ Βοηθός Γ.Α.Δ.Θ. Ταξίαρχος Στέλιος Τσιάκαλος, ο αναπληρωτής του Διευθυντή Αστυνομίας Θεσσαλονίκης Α/Δ Γεώργιος Μπούσκας, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων Α/Δ Παναγιώτης Οικονόμου, η Διευθυντής της Διεύθυνσης Αλλοδαπών Θεσσαλονίκης Α/Δ Λαμπρινή Μπαλάσκα, Ανώτεροι Αξιωματικοί της Γ.Α.Δ.Θ., αστυνομικό προσωπικό της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης, Απόστρατοι Ανώτατοι και Ανώτεροι Αξιωματικοί Ελληνικής Αστυνομίας.

Με πληροφορίες από: Oneman