Θεσσαλονίκη: Η ερήμωση του Εμπορικού Κέντρου Πλατεία

Εικόνες: Ευθύμης Βλάχος 

Κατεβασμένα ρολά, άδειες βιτρίνες, εγκαταλελειμμένα καταστήματα με αφισοκολλημένα “ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ” στις τζαμαρίες τους. Μαγαζιά γεμάτα σκόνες και σκουπίδια στο εσωτερικό τους, με κάτι λίγα απομεινάρια μέσα τους, που κάποτε τους έδιναν ζωή. Μερικοί περαστικοί κάθονται στο κυκλικό πεζούλι, στο κέντρο της πλατείας. Ξαποσταίνουν για λίγο, κάνουν τα τηλεφωνήματά τους, συζητάνε για μερικά λεπτά μεταξύ τους. Οι δύο καφετέριες που έχουν απομείνει, σχεδόν άδειες. Άλλοι καθώς περνούν από το σημείο, κοιτάνε φευγαλέα τις προβολές του κινηματογράφου. Οι κυλιομένες σκάλες δεν λειτουργούν. Στα μπαλκόνια των οροφών, βλέπεις μερικά φώτα από τα λιγοστά ανοιχτά καταστήματα, αλλά δεν κυκλοφορεί ψυχή.

Αυτή είναι η εικόνα που αντικρίζει κανείς σήμερα, στο Εμπορικό Κέντρο Πλατεία, στην καρδιά του κέντρου της Θεσσαλονίκης.

Το μοναδικό εμπορικό κέντρο εντός της πόλης, που κάποτε έσφυζε από ζωή, πλέον έχει αφεθεί στη μοίρα του και ερημώνει όλο και περισσότερο, μέρα με τη μέρα.

Πρόκειται για το παλιό κτίριο της Αυστροελληνικής Εταιρείας Επεξεργασίας Καπνού, το οποίο µετά το κλείσιμό της, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, εγκαταλείφθηκε για περίπου 20 χρόνια. Στα μέσα του 1990, άρχισε να ανακατασκευάζεται για να φιλοξενήσει το Εμπορικό Κέντρο Πλατεία, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1998 ως το πρώτο mall της πόλης.

Στη διαδικασία αποκατάστασής του, διατηρήθηκαν οι δύο κύριες όψεις προς τις οδούς Τσιμισκή και Βασιλέως Ηρακλείου, που αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα της art-deco. Tα κτίρια της Αυστροελληνικής Εταιρείας Καπνού χτίστηκαν το 1928 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Α. Νικολόπουλου. Εντός του εμπορικού φιλοξενούνται σήμερα τα γραφεία της Αμερικάνικης πρεσβείας, με αποτέλεσμα πολλές πορείες να καταλήγουν εκεί, και να σημειώνονται και επεισόδια με μολότοφ και συμπλοκές επί της Τσιμισκή με Αριστοτέλους.

Οι καταστηματάρχες εντός του εμπορικού, αποδίδουν την εγκατάλειψή του σε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η κίνηση δεν έχει πέσει, καθώς η κινητικότητα στο συγκεκριμένο εμπορικό δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα υψηλή. Άλλοι αποδίδουν τη χαμηλή κινητικότητα στην έλλειψη προωθητικών ενεργειών για τη συγκέντρωση κόσμου. Ο χαμηλός φωτισμός στην είσοδο της πλατείας, τα κλειστά εγκαταλελλειμένα καταστήματα και οι άδειες καφετέριες, δεν προκαλούν στους περαστικούς την εντύπωση, ότι η  πλατεία αποτελεί σημείο προσέλκυσης.

Για τα άδεια καταστήματα που συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην εικόνα ερήμωσης του μέρους, οι καταστηματάρχες του εμπορικού, σύσσωμοι υποστηρίζουν ότι οι υψηλές τιμές των ενοικίων είναι αυτές που έχουν απωθήσει τους επιχειρηματίες, από την πιθανή εγκατάστασή τους εκεί. Η αλλαγή ιδιοκτησίας, ήταν αυτή που καθόρισε την αύξηση των τιμών τους, η οποία οδήγησε στο κλείσιμό πολλών καταστημάτων, μεταξύ των οποίων ένας παιδότοπος που κάποτε γέμιζε την πλατεία με οικογένειες και παιδιά, ή μαγαζιά ένδυσης που μεταφέρθηκαν σε άλλα σημεία, στο δρόμο της Τσιμισκή.

«Η κίνηση έχει πέσει στην αγορά γενικότερα, για αυτό υπάρχει και μειωμένη κυκλοφορία στο εμπορικό. Το εμπορικό αποτελεί τη “συνέχεια” της Τσιμισκή, οπότε όταν δεν έχει κόσμο εκεί, σαν αποτέλεσμα, δεν έχει κόσμο ούτε στην πλατεία. Η πτώση της κινητικότητας στο εμπορικό, συνδέεται άμεσα και με την αλλαγή “χεριών” στα ακίνητα και την αύξηση των ενοικίων. Ενδιαφερόμενοι για τα καταστήματα υπάρχουν αρκετοί, απλά δεν μπορούν να δώσουν τις τιμές που ζητούνται για τα ενοίκια, γι’ αυτό και μένουν άδεια. Γενικά, φόβος για παραβατικότητα δεν υπάρχει, μιας και ο χώρος φυλάγεται λόγω των πρεσβειών. Μεγάλο ρόλο στη χαμηλή κίνηση στο εμπορικό, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα mall που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη, παίζει το γεγονός ότι δεν υπάρχουν καταστήματα για φαγητό. Αυτό που πρέπει να τονιστεί για το συγκεκριμένο εμπορικό κέντρο, είναι ότι σε μεγάλο βαθμό, είναι επιχειρηματικό. Υπάρχουν πολλά δεσμευμένα γραφεία και επιχειρήσεις και αυτός είναι ο λόγος που φαίνεται ότι δεν υπάρχουν αρκετά εμπορικά καταστήματα», δηλώνει καταστηματάρχισσα από το εμπορικό. 

Ο κ. Ταξόπουλος, υπεύθυνος στη Διαχείριση του Εμπορικού Πλατεία, αναλύει τους λόγους για την μειωμένη επισκεψιμότητα τα τελευταία χρόνια: 

«Η κρίση του εμπορικού ξεκίνησε από την πανδημία και το κλείσιμο των καταστημάτων. Οι επιχειρήσεις δεν αποζημιώθηκαν για να μπορέσουν να αντέξουν αργότερα και αυτό δημιούργησε διάφορα προβλήματα, όπως την μετακίνηση πολλών καταστημάτων ή το κλείσιμό τους. Ο κινηματογράφος ήταν για πολύ καιρό κλειστός και φέτος άρχισε να ξαναλειτουργεί όπως παλιά. Παράλληλα, έκλεισε και το γυμναστήριο το οποίο βρισκόταν στον χώρο, καθώς και εκείνο είχε τα προβλήματά του. Όλα αυτά δημιούργησαν μια κρίση και την πτώση της επισκεψιμότητας στο Εμπορικό Πλατεία. Δεν εισήλθαν νέες επιχειρήσεις, όσο και αν γίνονται προσπάθειες να προωθήσουμε τον χώρο. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν έρθουν να επενδύσουν στα ακίνητα του χώρου για να πούμε με σιγουριά ότι αναβαθμίζουμε την εμπορικότητά του, δεν θα μπορέσει να ανέβει η επισκεψιμότητα σε μεγαλύτερα επίπεδα από τα σημερινά.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που οφείλονται, όπως ότι το εμπορικό έχει μείνει ατημέλητο, διότι υπήρχε και αδυναμία πληρωμής μερικών βασικών στοιχείων, όπως τα κοινόχρηστα. Ως αποτέλεσμα υπήρξαν πράγματα τα οποία δεν επιμελήθηκαν, δεν δόθηκαν έμφαση σε χώρους που χρειάζονταν περιποίηση και αυτό δημιούργησε και προβλήματα στην αισθητική του χώρου. Αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε να διορθώσουμε και με την εισροή νέων ανθρώπων μέσα στο εμπορικό. 

Υπάρχει παράλληλα μία αύξηση των ενοικίων στα καταστήματα. Ο επιχειρηματίας βλέπει τη στατικότητα του κόσμου στο εμπορικό και ότι δεν υπάρχει η ίδια κίνηση που υπάρχει στην Αριστοτέλους ή στην Τσιμισκή. Επίσης ο χαρακτήρας της Πλατείας δεν είναι καθαρά εμπορικός. Κάποτε ήταν, αλλά πλέον μονάχα το 10% της πλατείας μπορεί να χαρακτηριστεί εμπορικό. Υπάρχουν μέσα γραφεία, πρεσβείες, και υπηρεσίες, που δεν ευνοούν την εμπορική κίνηση και αποθαρρύνουν τους επιχειρηματίες εμπορικών καταστημάτων στο να εγκατασταθούν στο σημείο. Αυτή τη στιγμή τα εμπορικά μαγαζιά που στεγάζονται στην Πλατεία και θα ελκύσουν κόσμο, είναι τέσσερα. Ο κινηματογράφος είναι μία κατηγορία μόνος του, καθώς λειτουργεί το βράδυ και δεν προσελκύει κόσμο στα μαγαζιά εμπορικού χαρακτήρα. Υπάρχουν δύο καφέ, εκ των οποίων το ένα μετά τις 10:00 κλείνει, ενώ το άλλο μένει ανοιχτό και υπολειτουργεί. Υπήρχε ακόμα ένα, το οποίο έκλεισε λόγω οικονομικών προβλημάτων. Κάτι που έχει παρατηρηθεί έντονα κιόλας μετά τις καραντίνες, είναι ότι ο εγκλεισμός αύξησε τον κόσμο την αίσθηση να βγει σε ανοιχτά μαγαζιά και καφετέριες. Δεν τα προτιμούν πολλές φορές, λόγω του κλειστού χώρου». 

Ο Παναγιώτης Λιάγγας, από το μεσιτικό γραφείο Liaggas Real Estate, αναλύει τους λόγους για τους οποίους οι επιχειρηματίες αποφεύγουν τη μίσθωση των καταστημάτων εντός του Εμπορικού Πλατεία: 

«Επισκεψιμότητα στο συγκεκριμένο εμπορικό έχουν πολύ συγκεκριμένα καταστήματα, τα οποία είναι μετρημένα στο ένα χέρι. Ένα από αυτά σίγουρα είναι η καφετέρια. Όλα τα υπόλοιπα καταστήματα, δυστυχώς υπολειτουργούν. Οι επιχειρηματίες τα τελευταία χρόνια αποφεύγουν την ενοικίαση των καταστημάτων στο συγκεκριμένο σημείο, εξαιτίας της πολύ ισχυρής ασφάλειας που υπάρχει στον χώρο λόγω των Προξενείων. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αρκετά συχνά κλείνει η είσοδος στην πλατεία από την Τσιμισκή και γενικότερα το μέρος δεν προσελκύει αρκετό κόσμο, προκαλούν στους καταστηματάρχες φόβο ως προς την ενοικίαση στο συγκεκριμένο σημείο. Οι τιμές των ενοικίων, δεν πιστεύω ότι παίζουν μεγάλο ρόλο. Τα ενοίκια μέσα στο εμπορικό κέντρο, δεν έχουν καμία σχέση με τις τιμές των  καταστημάτων πάνω στην Τσιμισκή. Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη ότι ένα αντίστοιχο κατάστημα των ίδιων τετραγωνικών μέτρων, πάνω στην Τσιμισκή, θα κοστολογούνταν με τη διπλάσια τιμή».