Θεσσαλονίκη: Σε πλειστηριασμό οι ιστορικοί Μύλοι Αλλατίνη

Ενδεχομένως να μην υπάρχει άλλο βιομηχανικό ακίνητο στην Θεσσαλονίκη για το οποίο να έχουν γραφτεί τόσες εκκλήσεις για την σωτηρία του. 

Αναμενόμενο, άλλωστε, αφού το διατηρητέο συγκρότημα των Μύλων Αλλατίνη στην ανατολική Θεσσαλονίκη είναι από τα πλέον εμβληματικά και ιστορικά κτίρια της πόλης αλλά και από τα πλέον παραμελημένα. Επί δεκαετίες βυθίζεται στην εγκατάλειψη και την παρακμή καθώς οι όποιες προσπάθειες είχαν γίνει κατά το παρελθόν για την αξιοποίησή του “ναυάγησαν”.

Το άλλοτε εντυπωσιακό εργοστάσιο του 19ου αιώνα με τις χαρακτηριστικές κόκκινες καμινάδες-μάρτυρας οικονομικής ευημερίας και ανάπτυξης-αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αστικού τοπίου και ένα από τα εναπομείναντα δείγματα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στην χώρα μας.

Ο όμιλος Φάις και η απόκτηση του 25%

Ύστερα από περίπου μισό αιώνα όπου το ακίνητο στέκει παρατημένο στην φθορά του χρόνου, έχει αρχίσει το τελευταίο διάστημα να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα το φως, που ενδεχομένως τελικά οδηγήσει στην σωτηρία του.

Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση πραγματοποιήθηκε πριν περίπου ένα χρόνο όταν έγινε γνωστή η είδηση της απόκτησης του 25% του διατηρητέου συγκροτήματος από επενδυτικό σχήμα στο οποίο συμμετέχει εταιρεία, η οποία συνδέεται με τον όμιλο Φάις, ο οποίος έχει προχωρήσει σε σημαντικές τοποθετήσεις στην συμπρωτεύουσα τα τελευταία χρόνια με εφαλτήριο την επένδυση στο εκπτωτικό κέντρο One Salonica πριν από 8 έτη για να ακολουθήσει στη συνέχεια η απόκτηση του 55% της ιστορικής Αγοράς Μοδιάνο, η οποία αποκαθίσταται και αναμορφώνεται από την Στοά Μοδιάνο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το συγκεκριμένο ποσοστό αποκτήθηκε από την Alpha Αστικά Ακίνητα, η οποία είχε τεθεί εκκαθαριστής της εταιρείας Θεμελιοδομή. Όμως, όσο το υπόλοιπο 75% παραμένει εγκλωβισμένο, η συγκεκριμένη κίνηση δεν αρκεί για να εκκινήσει η διαδικασία με την οποία θα μπορούσαν να “ξαναζωντανέψουν” οι Μύλοι Αλλατίνη.

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο Πολιτεία Αλλατίνη που ναυάγησε

Απάντηση σε αυτό το ζήτημα έρχονται να δώσουν οι πλειστηριασμοί που έχουν προγραμματιστεί να διενεργηθούν το ερχόμενο φθινόπωρο και αφορούν στο υπόλοιπο 50%, που ανήκε στην πτωχευμένη πλέον Αλλατίνη Βορείου Ελλάδος και το εναπομείναν 25%, το οποίο ανήκε στην υπό εκκαθάριση εταιρεία Αστικές Αναπτύξεις Θεσσαλονίκης.

Θυμίζουμε ότι το 2003 είχε παρουσιαστεί ένα φιλόδοξο πλάνο με την ονομασία Πολιτεία Αλλατίνη, το οποίο θα αναπτυσσόταν με συνεταίρους την Αλλατίνη, τη Θεμελιοδομή, τις Αστικές Αναπτύξεις Θεσσαλονίκης και την Ωμέγα Τράπεζα και είχε σαν στόχο την αξιοποίηση των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων μέσα από την υλοποίηση ενός οικιστικού project με καινοτόμα χαρακτηριστικά.

Το όλο εγχείρημα, με προϋπολογισμό της τάξεως των 40 εκατ. ευρώ, περιλάμβανε την αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων αλλά και την ανέγερση νέων κατοικιών με κάλυψη που δεν θα υπερέβαινε το 36%, ώστε να δημιουργηθούν και χώροι πρασίνου ενώ σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα προβλεπόταν ότι θα είχε ολοκληρωθεί μέσα στο 2007.

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο Πολιτεία Αλλατίνη, ωστόσο, δεν έγινε ποτέ πράξη καθώς προσέκρουσε στους συντελεστές δόμησης, οι οποίοι δεν επέτρεπαν την κατασκευή επιπλέον κτιρίων αλλά και στις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Οι οφειλές και οι προσημειώσεις οδήγησαν το διατηρητέο συγκρότημα στα χέρια των τραπεζών ενώ συνέχισε να βουλιάζει στη φθορά του χρόνου. Οι Μύλοι Αλλατίνη επανήλθαν στο προσκήνιο της δημοσιότητας το 2015 όταν ένα 15χρονο κορίτσι βρήκε τραγικό θάνατο, πέφτοντας στο κενό από ύψος 3 μέτρων μέσα στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις.

Οι πλειστηριασμοί για το εναπομείναν 75%

Το χαμένο όλα αυτά τα χρόνια στοίχημα της αξιοποίησης φαίνεται να αποκτά νέες προοπτικές μετά την είσοδο του ομίλου Φάις αλλά και των προγραμματισμένων πλειστηριασμών.

Συγκεκριμένα, στις 16 Νοεμβρίου αναμένεται να χτυπήσει το ηλεκτρονικό σφυρί για το 50% εξ αδιαιρέτου των πρώην εγκαταστάσεων της αλευροβιομηχανίας Αλλατίνη στην Θεσσαλονίκη με την τιμή πρώτης προσφοράς να έχει οριστεί στα 3.204.500 ευρώ.

Ο πλειστηριασμός στρέφεται εναντίον της Αλλατίνη Εταιρείας Δημητριακών Βορείου Ελλάδος ενώ επισπεύδουσα είναι η Dovalue Greece. Περίπου δύο μήνες νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα στις 7 Σεπτεμβρίου έχει δρομολογηθεί πλειστηριασμός για την εκποίηση του 25% εξ αδιαιρέτου, το οποίο ανήκε στις Αστικές Αναπτύξεις Θεσσαλονίκης. Η τιμή εκκίνησης έχει τεθεί στα 1.508.000 ευρώ ενώ επισπεύδουσα είναι επίσης η Dovalue.

Οι εγκαταστάσεις και ο χαρακτηρισμός τους ως ιστορικό μνημείο

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση εκτίμησης, το σύνολο του ακινήτου αποτελείται από μια έκταση συνολικής επιφάνειας 27.752,77τ.μ., από την οποία ρυμοτομούνται τρία τμήματα επιφάνειας 160,94τ.μ., 1.562,48τ.μ. και 19,31τ.μ. αντίστοιχα.

Στο εν λόγω οικόπεδο, το οποίο βρίσκεται επί της λεωφόρου Γεωργίου Παπανδρέου 42-46 & Αποδήμου Ελληνισμού στη συνοικία Ντεπώ της περιοχής Ποσειδώνιο στην Θεσσαλονίκη, έχουν ανεγερθεί κτιριακές εγκαταστάσεις του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος Μύλοι Αλλατίνη, το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο στο μεγαλύτερο τμήμα του, καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της τότε εποχής.

Το συγκρότημα περιλάμβανε αρχικά 35 κτίσματα (διατηρητέα και μη) συνολικής επιφάνειας 18.291,52τ.μ., εκ των οποίων μη διατηρητέα κτίρια συνολικής επιφάνειας 3.747,98τ.μ. κατεδαφίστηκαν το 2003.

Τα υφιστάμενα κτίσματα έχουν συνολική επιφάνεια 14.543,54τ.μ., εκ των οποίων τα 1.121,74τ.μ. αφορούν σε υπόγεια/ημιυπόγεια, τα 987,02τ.μ. αφορούν σε μη διατηρητέα κτίρια που δύναται να κατεδαφιστούν και τα 12.434,78τ.μ. αφορούν σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα είτε πλήρως είτε μόνο κατά το κέλυφός τους.

Ο συντελεστής δόμησης

Να σημειωθεί ότι με ΦΕΚ του 1991, του 1992 και του 2001, το υπουργείο πολιτισμού χαρακτήρισε το μεγαλύτερο τμήμα των κτισμάτων ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο ενώ όπως σημειώνεται στην έκθεση εκτίμησης, στη σημερινή κατάστασή του το ακίνητο παραμένει πολεοδομικά αρρύθμιστος χώρος και για οποιαδήποτε ενέργεια αξιοποίησης απαιτείται έγκριση από το υπουργείο και καθορισμός του συντελεστή δόμησης, που θα δοθεί με Προεδρικό Διάταγμα με βάση την κείμενη νομοθεσία, ως προς τη μορφή αποκατάστασης και το σκοπό της χρήσης.

Παράλληλα, με απόφαση που εξέδωσε το 2010 το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ακυρωθεί ο συντελεστής δόμησης 4,2 που είχε καθοριστεί παλαιότερα. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα μεγάλης έκτασης ακίνητο, για το οποίο οι ενδεχόμενοι αγοραστές θα κληθούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη προκειμένου να του δώσουν και πάλι ζωή.

Μέχρι στιγμής παραμένει αδιευκρίνιστο εάν ο όμιλος Φάις θα λάβει μέρος σε κάποιον πλειστηριασμό προκειμένου να αυξήσει το ποσοστό του στο συγκεκριμένο ακίνητο ή θα αρκεστεί στο υπάρχον 25%.

Η ιστορία των Μύλων Αλλατίνη

Στα 1883, οι αδελφοί Αλλατίνη «έστησαν» τον περίφημο «Kυλινδρόμυλο Αλλατίνη», με πρωτοβουλία του διακεκριμένου γιατρού Μωυσή Αλλατίνη που έφτασε από την Φλωρεντία (λίγο αργότερα ιδρύεται και το κεραμοποιείο Αλλατίνη). Στο σημείο υπήρχε ήδη από το 1854, ένας γαλλικός ατμόμυλος που ανήκε στον Darblay de Corblay και στο κτίριο αυτό εγκαταστάθηκε ο πρώτος κυλινδρόμυλος. Το 1898 ο Μύλος καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε μεγαλύτερος, στην ίδια θέση, σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι. Το Σεπτέμβριο του 1900 εγκαινιάστηκαν οι νέοι Μύλοι, που παρέμειναν σε λειτουργία μέχρι τη δεκαετία του ’80. 

Με το ξέσπασμα του ιταλο-τουρκικού πολέμου το φθινόπωρο του 1911, οι Τούρκοι σε αντίποινα έκλεισαν τα γραφεία και τα καταστήματα όλων των Ιταλών υπηκόων και η οικογένεια Αλλατίνη έφυγε τότε στην Ιταλία. Στα 1926 η πλειοψηφία των μετοχών περνάει στα χέρια του Κοσμά Πανούτσου και του αδελφού του Βασίλη, από το Κρανίδι Αργολίδας, που ως τότε εμπορεύονταν στη Γαλλία σιτηρά από τη Ρωσία. 

Το 1951 ο αλευρόμυλος κάηκε και πάλι ολοσχερώς για αδιευκρίνιστους λόγους αλλά ξαναχτίστηκε πάνω στα ερείπια του κτιρίου κρατώντας το εξωτερικό περίβλημα των τούβλινων τοίχων που διασώθηκε, ενώ προστέθηκε ένας ακόμη όροφος (ο πέμπτος). 

Αυτή τη φορά χρησιμοποιήθηκε μπετόν στην κατασκευή του γι΄αυτό και το κτίριο του Αλευρόμυλου είναι το μόνο που δεν παρουσιάζει σημεία κατάρρευσης, παρά τα εμφανή σημάδια πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί κατά καιρούς στο εσωτερικό του. Η εκ νέου ανάπτυξη της εταιρείας, από το 1954, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην Μαριέτα Πανούτσου, κόρη του Κοσμά Πανούτσου και μητέρα του ανεξάρτητου βουλευτή και πρώην υπουργού Στέφανου Μάνου, ο οποίος μέχρι το 2003 κατέχει το 16% των μετοχών της Αλλατίνι. Ως τα μισά της δεκαετίας του ’60, λειτουργεί κάτω από την επωνυμία «Ανώνυμος Βιομηχανική κι Εμπορική Εταιρεία Θεσσαλονίκης» στην οποία ανήκαν ο Μύλος και το Κεραμοποιείο.

Από το 1971, το οικόπεδο των Μύλων Αλλατίνη είχε χαρακτηριστεί ως κοινόχρηστος χώρος πρασίνου, αλλά το ελληνικό δημόσιο δεν προχώρησε στην απαλλοτρίωση του. Το 1991 ολόκληρο το πρώην βιομηχανικό συγκρότημα -τα κτίρια αλλά και το σύνολο του οικοπέδου- αποκτούν τον επίσημο χαρακτηρισμό του ιστορικά διατηρητέου μνημείου. Από το 1987 την πλειοψηφία των μετοχών της εταιρείας διαχειρίζεται ο όμιλος των Κυπρίων επιχειρηματιών, Λεβέντη και Δαβίδ. 

Το τοπίο αλλάζει τον Απρίλιο του 2002, όταν οι εταιρείες Ωμέγα Τράπεζα ΑΕ και Θεμελιοδομή ΑΕ ήρθαν σε συμφωνία με την Αλλατίνη ΑΕ για την εξαγορά του 50% του οικοπέδου με σκοπό την εκμετάλλευσή του με ανοικοδόμηση συγκροτήματος κατοικιών (ο όμιλος Δαυιδ, παραχώρησε, έναντι 14 εκ. ευρώ, το 50% του χώρου στις εταιρείες ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ και ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ).

Σχέδιο που τελικά ναυάγησε μετά από προσφυγή των κατοίκων που στο ΣτΕ που ζητούσαν να μην αυξηθεί ο συντελεστής δόμησης και να παραμείνει το συγκρότημα ως χώρος πρασίνου. Το υπόλοιπο 50% ανήκει στην Nutriart, η οποία ανήκει στον ομιλο της 3Ε. Η εταιρεία Nutriart δημιουργήθηκε το 2008, από τη ένωση των εταιρειών Υιοί Χ. Κατσέλη ΑΒΕΕ, Αλλατίνη ΑΒΕΕ και Ελβιπετ ΑΕ. Η εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης τον Ιούνιο του 2013.

Η εταιρεία της Θεμελιοδομής πτώχευσε το 2006 και βρίσκεται υπό καθεστώς εκκαθάρισης με εκκαθαριστή την Alpha Αστικά Ακίνητα. Το τμήμα των Μύλων Αλλατίνη, που ανήκε στην ιδιοκτησία της εταιρείας, πλειστηριάστηκε με τιμή 3,5 εκατ. ευρώ, αλλά δεν προσήλθε κανείς ενδιαφερόμενος. Ακολούθησε δεύτερη προσπάθεια, με την τιμή να πέφτει στα 2,8 εκατ. ευρώ, αλλά και πάλι δεν υπήρξε αποτέλεσμα.

Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων το συγκρότημα παραμένει ερειπωμένο, ενώ συχνά πυρκαγιές ξεσπάνε στα κτίρια αφού πολλοί άστεγοι τα χρησιμοποιούν ως καταλύματα και ανάβουν φωτιές προσπαθώντας να ζεσταθούν. 

ΠΗΓΗ: capital.gr