Θεσσαλονίκη: Στην τελική ευθεία η αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου

Το τελικό Β2 στάδιο της μελέτης αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ενέκρινε το Δημοτικό Συμβούλιο χθες, Δευτέρα 15 Απριλίου 2019, στη διάρκεια της 10^ης τακτικής συνεδρίασης.

Το τελικό στάδιο αφορά τη διαδικασία θεσμοθέτησης του σημαντικότερου πολεοδομικού εργαλείου του Δήμου Θεσσαλονίκης, που διατυπώνει ένα ολοκληρωμένο όραμα για την πόλη με έτος-στόχο το 2030.

Βασική επιδίωξή του είναι να επιλυθούν τα προβλήματα χρήσεων γης του παλαιότερου σχεδιασμού που εκπονήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, να επιτευχθεί μια σύγχρονη και ρεαλιστική προσέγγιση στην κάλυψη των πολεοδομικών αναγκών, σε κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους, να δοθούν κίνητρα επανάχρησης του ανενεργού κτιριακού αποθέματος-συμπεριλαμβανομένων των διατηρητέων-και να εξασφαλιστούν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την υλοποίηση μεγάλων πολεοδομικών παρεμβάσεων που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη της πόλης, στο πλαίσιο πάντα της αειφορίας και της αστικής βιώσιμης κινητικότητας.

Σε μια χρονική συγκυρία παράλληλου ανασχεδιασμού των πολεοδομικών προβλέψεων εκ μέρους άλλων φορέων (Χωροταξικό/Περιφερειακό Πλαίσιο, αναπτυξιακό σχέδιο Λιμένα και εκτάσεων του ΟΣΕ), τα οποία λαμβάνονται υπόψη, το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο επιδιώκει να αποτελέσει το ενιαίο πλαίσιο σχεδιασμού για την πόλη, που θα αξιοποιεί τη θέση και τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα, επιτρέποντας την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων υπό ένα πλαίσιο προϋποθέσεων που διασφαλίζουν το δημόσιο όφελος.

Με ένα εξορθολογισμένο προγραμματικό σε μέγεθος πληθυσμού 360.000 κατοίκων, που σχετίζεται με τη μέγιστη χωρητικότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, το νέο μοντέλο χωρικής οργάνωσης αναδιαρθρώνει με καινοτόμο και επιχειρησιακό τρόπο τη συνολική έκταση του Δήμου σε 24 γειτονιές / συνοικίες, με στόχο να γίνει ο αστικός χώρος περισσότερο διαχειρίσιμος ως προς την οργάνωση της κοινωνικής υποδομής και την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων. Παράλληλα δεν προτείνεται μεταβολή των Συντελεστών Δόμησης, οι οποίοι διατηρούνται στα θεσμοθετημένα επίπεδα, καθώς βάσει στοιχείων από τις διαδικασίες νομιμοποίησης των τελευταίων ετών, η υλοποιημένη δόμηση ήδη υπερβαίνει σημαντικά τους ισχύοντες ΣΔ και τυχόν περαιτέρω μείωση θα οδηγήσει σε αδυναμία ανανέωσης του κτιριακού δυναμικού.

Οι χρήσεις γης που προτείνονται, προσαρμοσμένες πλέον στο νέο θεσμικό πλαίσιο του ΠΔ 59/2018, αποτελούν έναν ευέλικτο συνδυασμό κεντρικών λειτουργιών και γενικής κατοικίας, εξασφαλίζοντας ευνοϊκές προϋποθέσεις για οικονομική ανάπτυξη και αναιρώντας τις αρνητικές επιπτώσεις των εκτεταμένων περιοχών αμιγούς κατοικίας του παλαιότερου σχεδιασμού που δεν εναρμονίζεται με το χαρακτήρα του κεντρικού Δήμου του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το κέντρο της πόλης ενισχύεται και επεκτείνεται προς τα δυτικά, αλλά και κατά μήκος των κύριων οδικών αξόνων του ανατολικού τομέα. Οι οχλούσες δραστηριότητες και το χονδρεμπόριο απομακρύνονται από τις κεντρικές αστικές περιοχές, ενώ προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις για τις ήδη εγκαταστημένες χρήσεις.  Ως ιδιαίτερο κίνητρο για την αποκατάσταση και αξιοποίηση διατηρητέων κτιρίων, προτείνεται η πρόβλεψη χρήσεων κεντρικών λειτουργιών για το σύνολό τους, προκειμένου η ευελιξία που θα προκύψει να διευκολύνει την εξεύρεση χρηματοδότησης για τις απαιτούμενες σε αυτά επεμβάσεις.

Τέλος, με στόχο τη μέγιστη δυνατή κάλυψη των αναγκών σε κοινωνική υποδομή, το σύνολο των δημοτικών ακινήτων που διαθέτουν τα κατάλληλα γεωμετρικά χαρακτηριστικά δεσμεύονται για κοινόχρηστες και κοινωφελείς λειτουργίες.

Τρία μεγάλα πάρκα μητροπολιτικής σημασίας προβλέπεται να αποτελέσουν το μοχλό ανανέωσης του αστικού τοπίου, σε συνδυασμό με μείζονες πεζοδρομήσεις και ένα νέο δίκτυο αξόνων μη μηχανοκίνητης κίνησης.  Στο κέντρο της πόλης, μια σημαντική έκταση της Διεθνούς Έκθεσης αποδίδεται σε κοινή χρήση ως χώρος πρασίνου, που θα συνδυάζεται με την ανάδειξη του άξονα μουσείων, πολιτισμού και περιπάτου που συνδέει το άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου με το Τελλόγλειο Ίδρυμα, έργο για το οποίο προωθείται τριμερής συνεργασία μεταξύ Δήμου Θεσσαλονίκης, Διεθνούς Έκθεσης και Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.  Ανατολικά, δημιουργείται ένας σημαντικός πνεύμονας πρασίνου 185 περίπου στρεμμάτων, στην περιοχή της Νέας Ελβετίας και δυτικά προβλέπεται μητροπολιτικό πάρκο 195 στρεμμάτων στην έκταση του παλαιού/ εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού, που θα συνδυάζεται με τις χρήσεις του υπό ανέγερση Μουσείου Ολοκαυτώματος και θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με την ΓΑΙΟΣΕ.

Ως προς τις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης, για τις περιοχές Λαχανοκήπων και Τροχιοδρομικών προβλέπονται χρήσεις πολεοδομικού κέντρου, γενικής κατοικίας και πρασίνου, ενώ οι μικρότερες εκτός σχεδίου σήμερα περιοχές εντάσσονται με χρήσεις κοινωφελείς και πρασίνου. Τέσσερις περιοχές ειδικού ενδιαφέροντος προτείνεται να αναπτυχθούν ως μητροπολιτικοί πόλοι ανάπτυξης μέσα από ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις. Η ΔΕΘ μετασχηματίζεται σε ένα μικρότερης κλίμακας συνεδριακό – εκθεσιακό κέντρο με συνοδευτικές χρήσεις, ενώ η υπόλοιπη έκταση θα αποδοθεί στην πόλη ως μητροπολιτικός χώρος πρασίνου και πολιτισμού. Οι περιοχές της Νοτιοανατολικής Πύλης (Νέα Ελβετία – Κεραμεία Αλλατίνη) και του Μεγάρου Μουσικής, του Ποσειδώνιου Αθλητικού Κέντρου και των «Μύλων Αλλατίνη» διαθέτουν ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική υπερτοπικής σημασίας, λόγος για τον οποίο προτείνονται ως «περιοχές ειδικής ρύθμισης» με προβλέψεις για τον καθορισμό ειδικών όρων δόμησης, προκειμένου να εξασφαλίζεται ευελιξία για τους πολεοδομικούς χειρισμούς, αλλά με δεσμευτικές κατευθύνσεις ως προς το είδος και την έκταση των κοινόχρηστων και κοινωφελών χρήσεων που θα προβλέπονται υποχρεωτικά.

Τέλος, προτείνεται η δημιουργία ενός πόλου έντασης δραστηριοτήτων του τριτογενούς κυρίως τομέα, σε άμεση λειτουργική διασύνδεση με τις δραστηριότητες του λιμένα στη ζώνη εκατέρωθεν της οδού 26^ης Οκτωβρίου, όπου εντοπίζεται πλήθος εγκαταλειμμένων βιοτεχνικών κτιρίων ή/και διατηρητέων μνημείων βιομηχανικής αρχαιολογίας, μέσω ενός προγράμματος δράσεων/ κινήτρων που θα απευθύνεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, με έμφαση στην επιχειρηματικότητα, που ωστόσο θα συνδυάζεται με τη βέλτιστη πολεοδομική αξιοποίηση ανενεργών βιομηχανικών συγκροτημάτων.  Η ζώνη του Λιμένα, λόγω του ειδικού θεσμικού του καθεστώτος, παραμένει εκτός ρυθμίσεων ΓΠΣ.