Τι ακριβώς συμβαίνει με τη νέα ταινία του Μπαντέρας και τι θα κερδίσει η Θεσσαλονίκη;

Η Θεσσαλονίκη ζει εδώ και μέρες στους ρυθμούς των επικείμενων γυρισμάτων της νέας ταινίας του Αντόνιο Μπαντέρας αλλά από χθες μια νέα διάσταση έχει μετριάσει τον ενθουσιασμό για τα οφέλη που μπορεί να έχει η πόλη, οικονομικά και τουριστικά από το συγκεκριμένο κινηματογραφικό γεγονός.

Ολα ξεκίνησαν μετά από επιστολή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος – Ακροάματος προς το υπουργείο Πολιτισμού, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών μέσων και Επικοινωνίας) στην οποία καταγγέλλεται ότι «για την κινηματογραφική κοινότητα το τοπίο δεν είναι τόσο ειδυλλιακό ούτε όμως και αναπτυξιακό». Η ομοσπονδία θέτει ζητήματα υποεκπροσώπησης των Ελλήνων επαγγελματιών και αντικατάστασής τους από εργαζόμενους άλλων χωρών που θα αμείβονται χαμηλότερα κλονίζοντας δικαιώματα από συμβάσεις εργασίας ενώ σημειώνει πως «μεταμφιεσμένη» η Θεσσαλονίκη σε Μαϊάμι ουσιαστικά δεν κερδίζει σε διαφημιστική προβολή ως τουριστικός προορισμός.

Αναλυτικά η επιστολή της ΠΟΘΑ αναφέρει τα εξής:

Ο τοπικός τύπος πρόσφατα υποδέχτηκε με ενθουσιασμό την είδηση της επερχόμενης έναρξης στη Θεσσαλονίκη των γυρισμάτων της ταινίας «Barracunda» με πρωταγωνιστή τον Αντόνιο Μπαντέρας. Για την κινηματογραφική κοινότητα, όμως, το τοπίο δεν είναι τόσο ειδυλλιακό ούτε όμως και αναπτυξιακό.

Σύμφωνα με πληροφορίες στην παραγωγή της ταινίας θα εργαστούν ελάχιστοι επαγγελματίες από τη χώρα μας, αφού όλες οι θέσεις εξειδικευμένου προσωπικού έχουν στελεχωθεί με εργαζόμενους από γειτονικές χώρες, με αμοιβή αρκετά κατώτερη από την αμοιβή των αντίστοιχων εργαζομένων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Η παραγωγή, δηλαδή, επιχειρεί να «σπάσει» την αγορά. Ταυτόχρονα θα δικαιούται να έχει μία γενναία χρηματοδότηση από το ΕΚΟΜΕ μέσω του cash rebate, της τάξεως των 4 από τα συνολικά 20 εκατομμύρια που διαφημίζεται ότι είναι ο προϋπολογισμός της ταινίας.

Ως ομοσπονδία, μαζί με σύσσωμο τον κινηματογραφικό χώρο, είχαμε εγκαίρως προειδοποιήσει για τις επίμαχες τροποποιήσεις άρθρων, του νόμου 4487/17 για το cash rebate του ΕΚΟΜΕ που από αναπτυξιακό εργαλείο το μετατρέπει, φωτογραφικά μάλιστα, σε ένα μέσο εκροής κρατικών χρηματοδοτήσεων προς το εξωτερικό σε ταινίες που λειτουργούν ως όχημα για την συρρίκνωσης των εργασιακών σχέσεων, των μισθών, των συνθηκών εργασίας, υγείας και ασφάλειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό συμβαίνει την ίδια στιγμή που το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου απαξιώνεται με την μηδαμινή χρηματοδότηση των 3,6 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο.

Αυτονόητα καλωσορίζουμε τις ξένες παραγωγές, αλλά όταν αυτό γίνεται με σεβασμό στις εργασιακές συνθήκες της χώρας μας και το δημόσιο συμφέρον. Η χώρα μας εκτός από πλούσια σε φυσικό κάλλος και αρχαιότητες, διαθέτει ανθρώπους με μεγάλη επαγγελματική αναγνώριση παγκοσμίως, σε όλους τους τομείς παραγωγής μίας ταινίας. Ειδικά στην συγκεκριμένη συγκυρία, που ο κλάδος μας είναι πληγωμένος από το μακροχρόνιο lockdown, θεωρούμε αδιανόητο όχι μόνο να μην δημιουργείται επαρκές πλαίσιο ώστε να εργαστούν σε μια τέτοια παραγωγή εργαζόμενοι με μόνιμη έδρα την Ελλάδα, αλλά η κυβέρνηση να καταστρέφει και το ήδη υπάρχον.

Να σημειώσουμε εδώ ότι ούτε ως διαφήμιση για την χώρα μας θα λειτουργήσει η ταινία, αφού η πανέμορφη Θεσσαλονίκη θα «μεταμφιεστεί» ώστε να μοιάζει με το… Μαϊάμι! Δηλαδή θα πληρώσουμε με κρατικό χρήμα μία ταινία που ούτε προσωπικό από την χώρα μας θα χρησιμοποιήσει, ούτε θα διαφημίσει την χώρα στο εξωτερικό. Για μας αυτό δεν είναι ανάπτυξη πολιτισμένης χώρας, αλλά πλιάτσικο αποικιοκρατικής λογικής. Η χώρα μας διαθέτει μία πληθώρα επαρκέστατου τεχνικού και καλλιτεχνικού προσωπικού. Μία ταινία αυτής της εμβέλειας δεν θα έπρεπε να στρέφεται σε αγορές με χαμηλότερα μεροκάματα για να γλυτώσει χρήματα που αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνολικού της προϋπολογισμού.

Από τη μεριά μας έχουμε ζητήσει ήδη να εκπονηθεί ένα σχέδιο ελέγχων από το σώμα επιθεώρησης εργασίας, τήρησης όσων δικαιωμάτων των εργαζομένων έχουν απομείνει. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποδείξουμε ότι αυτός ο τόπος, η πατρίδα μας εκτός από όμορφο ντεκόρ, είναι μία χώρα που κατοικείται από ανθρώπους εργατικούς, φιλόξενους δημοκρατικούς και, κυρίως, επαγγελματίες. Δεσμευόμαστε να αναδείξουμε ενδεχόμενα φαινόμενα καταπάτησης της εργατικής νομοθεσίας ή τον κανόνων υγείας και ασφάλειας, καθώς και οποιαδήποτε προσπάθεια συγκάλυψης ενδεχόμενων παραλείψεων.

Ταυτόχρονα επαναφέρουμε την πάγια διεκδίκηση των εργαζομένων στο Θέαμα Ακρόαμα που είναι οι Συλλογικές Συμβάσεις. Ο μόνος τρόπος για να κατοχυρωθούν εργασιακά δικαιώματα και κανόνες υγείας και ασφάλειας είναι οι Συλλογικές Συμβάσεις και για αυτές αγωνιζόμαστε.

Στη Βουλή το θέμα

Η επιστολή της ΠΟΘΑ προκάλεσε αναφορά της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Χαλκιδικής, Κυριακής Μάλαμα προς τους υπουργούς Πολιτισμού κι Αθλητισμού, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αλλά και Ψηφιακής Διακυβέρνησης με την οποία τους καλεί να δράσουν στην κατεύθυνση της άμεσης διενέργειας ελέγχων για την τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας, αλλά και σε έλεγχο σκοπιμότητας της τεράστιας χρηματοδότησης από το ΕΚΟΜΕ στην ξένη κινηματογραφική παραγωγή “Barracunda”.

Νόμος του ΣΥΡΙΖΑ που τροποποίησε η Νέα Δημοκρατία

Εν αναμονή απαντήσεων από τους αρμόδιους υπουργούς στις σχετικές ερωτήσεις της Κυριακής Μάλαμα και της ΠΟΘΑ, έχει ενδιαφέρον η ανάλυση της δυνατότητας «επιστροφής χρημάτων» που παρέχει ο νόμος του 2017 ο οποίος και ψηφίστηκε ώστε να δοθούν κίνητρα επενδύσεων διεθνών κινηματογραφικών παραγωγών στη χώρα μας. Αρχικά, λοιπόν, ο νόμος περιελάμβανε στις επιλέξιμες δαπάνες ΜΟΝΟΝ ελληνικά τιμολόγια ώστε να διασφαλιστεί πως τα ποσά των επενδύσεων θα πήγαιναν στην τόνωση της ελληνικής αγοράς. Στο νόμο αυτό από πέρσι, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έκανε τροποποίηση σύμφωνα με την οποία μπορούν στις δαπάνες να συνυπολογιστούν και τιμολόγια άλλων χωρών.

Θα πέσουν άραγε χρήματα σε τοπικές επιχειρήσεις;

Στην προκειμένη περίπτωση ο προβληματισμός πολλών έχει περισσότερο να κάνει με την αναλογία που θα προκύψει μεταξύ των ελληνικών και των ξένων τιμολογίων τα οποία θα κατατεθούν στον ΕΚΟΜΕ ώστε να επιστραφεί ως επιδότηση ένα ποσό της τάξης του 40% επί των εξόδων στην παραγωγή της ταινίας. Είναι εντελώς διαφορετικό να συγκεντρωθούν 9-10 εκατομμύρια ευρώ σε έξοδα που έγιναν στην Ελλάδα και με τιμολόγια ελληνικών επιχειρήσεων και 1-2 εκατομμύρια ευρώ σε, για παράδειγμα, Βουλγάρικα τιμολόγια ώστε να δοθεί μια «επιστροφή» από τον ΕΚΟΜΕ ενός ποσού τεσσάρων εκατομμυρίων και εντελώς άλλο αν ισχύσει το αντίστροφο. Οπως όλα δείχνουν, ακόμα και ο τροποποιημένος εδώ και ένα χρόνο νόμος διασφαλίζει πως μόνον ένα ποσοστό της τάξης του 25 με 30% των επιλεγμένων δαπανών μπορεί να είναι τιμολόγια του εξωτερικού. 

Σύμφωνα με πληροφορίες της Parallaxi, η παραγωγή του «Barracunda» προέβη στην σύσταση νέας εταιρείας με ελληνικό ΑΦΜ, μιας μονοπρόσωπης ΙΚΕ και δεν επέλεξε να συνεργαστεί με κάποια ήδη υπάρχουσα. Μένει να δούμε πως θα κατανεμηθούν αυτές οι επιλέξιμες δαπάνες οι οποίες αφορούν εστίαση, ξενοδοχεία, κατασκευές, αμοιβές ηθοποιών και προσωπικού και πολλά άλλα. Πολλοί εκφράζουν την ανησυχία πως με δεδομένη τη μεγάλη συμμετοχή Βουλγάρων στην παραγωγή, είναι αδύνατο να δοθούν μεγάλα ποσά σε ελληνικά χέρια.

Βέβαια, οι πρώτες καταγεγραμμένες εργασίες της παραγωγής της ταινίας δείχνουν συμμετοχή αρκετών Ελλήνων επαγγελματιών κάτι το οποίο σίγουρα θα τονώσει την τσακισμένη από την πανδημία αγορά της Θεσσαλονίκης. Υπολογίζεται πως πριν καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, σχεδόν 2 εκατομμύρια ευρώ έχουν ήδη «πέσει» στην τοπική αγορά. Την ίδια ώρα, σε αντίθεση με τους Ελληνες τεχνίτες ή εμπόρους, μικρή συμμετοχή σε βοηθητικούς ρόλους παίρνουν οι ηθοποιοί από τη Θεσσαλονίκη καθώς το casting είναι κλειστό και μέρος του έγινε ήδη στην Αθήνα.

Από την άλλη, είναι δεδομένο πως πολλές από τις απαιτούμενες εργασίες μιας τέτοιας κινηματογραφικής παραγωγής είναι αδύνατο να γίνουν από Ελληνες αφού στη χώρα μας δεν υπάρχει εξειδίκευση και εμπειρία από τέτοιου επιπέδου γυρίσματα με όπλα, εκρήξεις, ειδικά εφέ. Ένα βασικό σκεπτικό είναι σταδιακά να αποκτήσει το ελληνικό έμψυχο δυναμικό (και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης που ευελπιστεί να βελτιωθεί μέσα από αυτές τις ταινίες) την εμπειρία και την τεχνογνωσία ώστε στο μέλλον να μπορεί να διεκπεραιώσει μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μιας ταινίας, κάτι το οποίο έχουν ήδη καταφέρει οι Βούλγαροι.

Θέλεις να παίξεις πλάι στον Αντόνιο Μπαντέρας στη νέα του ταινία;

Μάλιστα, οι Αμερικανοί παραγωγοί της ταινίας «Barracunda» συνεργάζονται στενά με τους Βούλγαρους κινηματογραφιστές εδώ και χρόνια σε αντίστοιχες ταινίες στα Βαλκάνια. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που επιλέχθηκε η Θεσσαλονίκη για τα γυρίσματα, αφού βρίσκεται κοντά στη γειτονική χώρα και είναι ευκολότερες και λιγότερο κοστοβόρες οι μετακινήσεις. Κάποιοι, πιο καχύποπτοι, θεωρούν ότι η Θεσσαλονίκη επιλέχθηκε γιατί στην πρωτεύουσα θα ήταν πολύ δυσκολότερο να δεχτεί η πιάτσα «καπελώματα» και παρεμβάσεις ξένων.

Η παρουσία των Βουλγάρικων συνεργείων, βέβαια, έχει και αρνητικές επιπτώσεις καθώς φαίνεται πως οι γείτονες δεν αφήνουν τόσο εύκολα αρμοδιότητες στους Έλληνες συναδέλφους τους προσπαθώντας να κρατήσουν για τις δικές τους εταιρίες την μερίδα του λέοντος στη συγκεκριμένη ταινία. Καθημερινά δεκάδες νταλίκες ξεφορτώνουν εξοπλισμό και επιστρέφουν στη Βουλγαρία δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά για το κόστος τους το οποίο προφανώς θα φέρει έσοδα στο Βουλγάρικο κράτος και όχι στο ελληνικό.

Εντύπωση προκάλεσε και η ανάθεση του publicity της ταινίας το οποίο όλοι θα περίμεναν να δοθεί σε Ελληνες επαγγελματίες της επικοινωνίας και των δημοσίων σχέσεων, εντούτοις δόθηκε σε ξένο μη γνώστη της ελληνικής πραγματικότητας.

Αναφορικά με τα γυρίσματα της ταινίας στη Θεσσαλονίκη, ήδη οι υπεύθυνοι υπολογίζουν από Δευτέρα να ξεκινήσουν και πρώτα και η ολοκλήρωσή τους σχεδιάζεται για τις 31 Ιουλίου, σχεδόν μετά από πέντε εβδομάδες. Μέσα στην έκθεση όπου βρίσκονται οι βασικές εγκαταστάσεις και τα γραφεία της παραγωγής επικρατεί οργασμός. Το «Barracunda» είναι η πρώτη από τις ταινίες που θα γυριστούν στη Θεσσαλονίκη. Τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο αναμένονται ακόμα δύο παραγωγές και το στοίχημα όσων Ελλήνων θα εργαστούν είναι να πάνε όλα καλά για να προχωρήσουν και οι επόμενες ταινίες.

Πρόκειται για ένα μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο η ελληνική πλευρά καλείται να διεκδικήσει ισχυρότερο ρόλο στις παραγωγές αφού πρώτα βελτιωθεί και η ίδια. Δεν είναι τυχαίο πως για το «Barracunda» στη Θεσσαλονίκη θα γίνουν μόνον εξωτερικά γυρίσματα (τα εσωτερικά έγιναν σε στούντιο στη Βουλγαρία) ενώ για τις επόμενες ταινίες, η παραγωγή έχει επιλέξει εγκαταστάσεις και σκοπεύει να κάνει περισσότερα γυρίσματα μεταξύ των οποίων και εσωτερικά. Πληροφορίες κάνουν λόγο για επιλογή γνωστών αποθηκών τεράστιας έκτασης.

Ειδικά για την επόμενη ταινία υπάρχουν φήμες ότι θα προκαλέσει αίσθηση και θα δώσει δουλειά σε περισσότερους Ελληνες απ’ ότι το «Barracunda». Η Θεσσαλονίκη ευελπιστεί να μπει πιο δυναμικά στη νέα σεζόν και με άλλες παραγωγές, κυρίως στην τηλεόραση όπου διεκδικεί μέρος των γυρισμάτων τουλάχιστον δύο ελληνικών σίριαλ ενώ και στο χώρο του ελληνικού κινηματογράφου οι επαγγελματίες θα έχουν την ευκαιρία να διευρύνουν τη συμμετοχή τους σε γνωστές ταινίες.