Το χρονικό μιας παρέμβασης που απέτυχε

Άνοιξη 2013. Οδός Λαγκαδά. Αμέσως μετά τις δωδεκαόροφες πολυκατοικίες βρίσκεται ένα οικόπεδο του δήμου Θεσσαλονίκης που είναι παρατημένο. Κάποιες γειτονικές μάντρες αυτοκινήτων το έχουν μετατρέψει σε πάρκινγκ τους με ανοχή του δήμου. Αποφασίζουμε στο πλαίσιο μιας δράσης της parallaxi για το δημόσιο χώρο που σχεδιάζουμε εκείνη την εποχή να παρέμβουμε. 

Ερχόμαστε σε επαφή με τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, αντιδήμαρχο πρασίνου τότε ο οποίος αγκαλιάζει από την πρώτη στιγμή της ιδέα και μας βοηθά. Ακολουθούν μια σειρά από έγγραφα και προσπάθειες συνεργασίας με υπηρεσίες.

Η Parallaxi μέσα από την δράση της «Η Θεσσαλονίκη αλλιώς», έχει αναπτύξει έντονο ενδιαφέρον για την περιοχή της δυτικής Θεσσαλονίκης, μια περιοχή με πολλαπλά προβλήματα και ελάχιστες παρεμβάσεις.

Η μελέτη της ανάπλασης γίνεται από το αρχιτεκτονικό γραφείο Π.Μακρίδης + Συνεργάτες, στο πρότυπο που λειτουργούν οι κοινόχρηστοι κήποι της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου (public community gardens). Πρόκειται για ένα οικόπεδο 500 τ.μ που παραχωρεί για χρήση ο Δήμος Θεσσαλονίκης στην περιοχή της οδού Λαγκαδά ώστε να αξιοποιηθεί και να παραδοθεί στους κατοίκους και να λειτουργεί με ασφάλεια και με την ευθύνη της γειτονιάς.

Έχουμε στο νου μας ανάλογα πάρκα που άλλαξαν όψεις γειτονιών σε όλο τον κόσμο.

Στόχος της δράσης ήταν να αξιοποιηθεί, να παραδοθεί στους κατοίκους και να λειτουργεί με ασφάλεια και με την ευθύνη της γειτονιάς. Μέχρι τότε τον χώρο, ένα οικόπεδο 1,5 στρέμματος, καταλαμβάνουν παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα στερώντας την περιοχή από την δυνατότητα πρασίνου. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του κήπου στηρίζεται στη επαναχρησιμοποίηση 1500 περίπου λάστιχων αυτοκινήτων, μια ευγενική χορηγία της εταιρίας Ecoelastika, σε 4 ενότητες που συνδέονται άμεσα αποτελώντας ένα σύνολο που οριοθετεί έναν οργανωμένο χώρο πρασίνου και αναψυχής.

Η πρώτη περιοχή θα αποτελεί ένα χώρο συναθροίσεων με αμφιθεατρικά καθίσματα στη μία της πλευρά, και θα μπορεί να χρησιμοποιείται για μικρές παραστάσεις. Η δεύτερη, θα έχει κύριο υλικό την άμμο. Στην τρίτη περιοχή θα κυριαρχεί ένας ελεύθερος χώρος χαμηλού πρασίνου με καθιστικά, που θα λειτουργήσει ως μια νοητή παιδική χαλά αλλά και ως χώρος αναψυχής κατοίκων της γειτονιάς. Η τέταρτη περιοχή είναι η ενότητα όπου θα κυριαρχούν πυκνά και ψηλά φυτά, ενισχύοντας το πράσινο του κήπου και βελτιώνοντας το μικροκλίμα.

Το πρωί του Σαββάτου 1η Ιουνίου 2013 είκοσι εθελοντές του Θεσσαλονίκη Αλλιώς της parallaxi με τη συνδρομή τριών κηπουρών της διεύθυνσης πρασίνου του Δήμου προχώρησαν στη χάραξη, με ελαστικά των περιοχών του πάρκου, συνδέοντας τα με στέρεο τρόπο. Η βασική διαμόρφωση ολοκληρώνεται την Κυριακή 2 Ιουνίου και ξεκινούν οι τοποθετήσεις του χώματος, της άμμου και των χαλικιών. Η τελική διαμόρφωση ολοκληρώθηκε λίγους μήνες μετά όπου μετά τις τοποθετήσεις του χώματος, της άμμου και των χαλικιών και ακολούθησαν οι φυτεύσεις και το ολοκληρωμένο πλέον πάρκο παραδόθηκε στη γειτονιά.

Ήταν η τέταρτη φορά σε ένα χρόνο  που παρεμβαίναμε στην περιοχή της Ξηροκρήνης.

Σε όλη τη διάρκεια της ανάπλασης η parallaxi βρισκόταν μέρες πριν στη γειτονιά και ενημέρωνε τους κατοίκους για ανάλογα πειράματα πάρκων σε πολλά μέρη του κόσμου και τα οφέλη της γειτονιάς από μια τέτοια ανάπλαση. Η αλήθεια είναι πως εκτός ελαχίστων κατοίκων η πλειοψηφία αδιαφόρησε για την ανάπλαση και την τύχη του.

Η μεγαλύτερη αδιαφορία όμως αφορά τον Δήμο. Είναι η εποχή που ο Κωνσταντίνος Ζέρβας απομακρύνεται από την αντιδημαρχία πρασίνου και η νέα διοίκηση της αντιδημαρχίας δεν βλέπει με καλό μάτι το πάρκο. Τηλεφωνούμε επανειλημμένα και ζητούμε να μεριμνήσουν για την εγκατάλειψη του πάρκου αλλά αυτό δεν συμβαίνει. Πέρσι το καλοκαίρι ο αρμόδιος αντιδήμαρχος δηλώνει:

«Αυτό που επιδιώκουμε είναι να διαλυθεί αυτό το πάρκο και στη θέση του να γίνει από το φθινόπωρο ένα κανονικό πάρκο, ένας σημαντικός χώρος πρασίνου».

Τα συμφωνηθέντα της συντήρησης δεν τηρούνται, ο Δήμος αφήνει τα δέντρα να μαραθούν, τα λάστιχα να χορταριάσουν, το χώρο να μετατραπεί σε σκουπιδότοπο. Φροντίζει για πέντε χρόνια να τον απαξιώσει εντελώς, επιδεικτικά ενώ κατά διαστήματα εξαγγέλλει έργα εκεί, σαν να μην ήταν οικόπεδο του Δήμου. Η γειτονιά βλέπει το χώρο να γίνεται επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία, κάποια στιγμή παίρνουν και φωτιά τα λάστιχα από άγνωστη αιτία. Κανείς δεν αγαπά αυτό το πάρκο.

Προχθές συνεργεία του Δήμου απομάκρυναν τα λάστιχα και η ιστορία αυτή τελειώνει άδοξα έτσι έχοντας δώσει σε μας ένα καλό μάθημα για το τι σημαίνει αδιαφορία αλλά και συναίνεση. Εμείς αποτύχαμε να πείσουμε τη γειτονιά για τη χρησιμότητα του πειράματος, ο δήμος απέδειξε τι σημαίνει μικροπολιτική, αδιαφορία και εσωτερικά παιχνίδια. Πολύ κρίμα.