Το Φεστιβάλ τίμησε τη μνήμη του σπουδαίου Γιώργου Καρυπίδη
Με μια ιδιαίτερα συγκινητική εκδήλωση.
Εικόνες: Μοtion Team
Με πολλή συγκίνηση, διάχυτη στην αίθουσα Ολύμπιον, το 60ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τίμησε τη μνήμη του σκηνοθέτη Γιώργου Καρυπίδη (1946-2019) το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019, με μια ειδική προβολή της ταινίας του Στη σκιά του φόβου.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης άνοιξε την εκδήλωση εξηγώντας ότι η προβολή της ταινίας είναι καθολικά προσβάσιμη, δηλαδή με ακουστική περιγραφή για άτομα με προβλήματα όρασης και με υποτιτλισμό για άτομα με προβλήματα ακοής και κωφούς.
Στη συνέχεια ο κ. Ανδρεαδάκης κάλεσε στη σκηνή τον συγγραφέα, σεναριογράφο, μεταφραστή, κινηματογραφιστή και αντιπρόεδρο του ΔΣ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Αχιλλέα Κυριακίδη, που αναφέρθηκε στο έργο και την προσωπικότητα του Γιώργου Καρυπίδη, με τον οποίο τον συνέδεε στενή φιλία. Ξεκινώντας από την ταινία μικρού μήκους του Τελευταίος σταθμός Κρόιτσμπεργκ, που προβλήθηκε και βραβεύτηκε το 1975 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η οποία «αποτελεί ακόμη και σήμερα ταινία αναφοράς, πρότυπο κοινωνιολογικού ντοκιμαντέρ, καθώς ο Καρυπίδης αποφεύγει ως άλλος πολυμήχανος τις Σειρήνες του εύκολου συναισθηματισμού και της δημαγωγίας», όπως είπε, ο κ. Κυριακίδης διέτρεξε το κινηματογραφικό έργο του σκηνοθέτη, μνημονεύοντας τους σημαντικότερους σταθμούς του και τις ιδιαίτερες αξίες του. Θυμίζοντας τη φράση του Κρίστιαν Γκρέινβιλ πως «η ορθή διατύπωση της θεωρίας των auteurs είναι ότι κάθε auteur κινηματογραφεί με συνέπεια τις ιδεοληψίες του», ο κ. Κυριακίδης επισήμανε: «τίποτα δεν μας εμποδίζει να διαγνώσουμε στον Καρυπίδη τη δική του εμμονή: τη φυγή. Οι ήρωες του Καρυπίδη βρίσκονται, θαρρείς, παγιδευμένοι σε μια αέναη φυγόκεντρη κίνηση, σε μία σισύφεια προσπάθεια να ξεφύγουν, να αλλάξουν, να γνωρίσουν εαυτόν και τους άλλους».
Μιλώντας για την ταινία Στη σκιά του φόβου (1988), που προβλήθηκε στο Ολύμπιον, ο κ. Κυριακίδης τη χαρακτήρισε «αριστουργηματική» και τόνισε: «ο Καρυπίδης ντύνει την αλληγορία των Λαιστρυγόνων του με το ένδυμα του θρίλερ (ένας μουσικός, ο Ιωσήφ Κ. προσπαθεί να ξεφύγει από κάποιους, που ένα πρωί, τον διώκουν για πλαστογραφία) και αφήνει τα πράγματα στο τέλος να πάρουν έναν ονειρικό, εξ ορισμού ανεξέλεγκτο δρόμο, τινάζοντας στον αέρα όλες τις επιταγές ενός αδέκαστου ρεαλισμού. Η ταινία είναι γεμάτη εικαστικά και σεναριακά ευρήματα που όχι όνο δεν αναστέλλουν την εξέλιξη της πλοκής – πρόσχημα, αλλά, χάρη στην εμπνευσμένη σκηνοθεσία του Καρυπίδη, της προσδίδουν έναν ρυθμό δαιμονιώδη (και η λέξη, ας ακουστεί εν τη πλήρει αμφισημία της)». Η ταινία είχε αποσπάσει έξι βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1988: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, Α΄ ανδρικού ρόλου, φωτογραφίας, σκηνικών και μουσικής.
Ο κ. Κυριακίδης αναφέρθηκε επίσης στη συλλογή διηγημάτων του Γιώργου Καρυπίδη Πρωταθλητής καταδύσεων, παρατηρώντας ότι «αν ο Καρυπίδης σκηνοθέτης είναι ένας κινηματογραφιστής που κατ’ εξοχήν στοχάζεται, ο Καρυπίδης συγγραφέας είναι ένας στοχαστής που κατ’ εξοχήν ορά ή οραματίζεται, με τις εμμονές του να είναι ίδιες: η περιπλάνηση ως φυγή, ο θάνατος ως περιπλάνηση, η φυγή ως θάνατος, το φάντασμα ως περιπλάνηση». Για τη σχέση αυτή του Γιώργου Καρυπίδη με τη λογοτεχνία αποκαλυπτική είναι και η διασκευή από τον ίδιο του μυθιστορήματος του Γιάννη Ξανθούλη Πεθαμένο λικέρ στην ομότιτλη ταινία (1992), «μια ταινία χαμηλόφωνη, τρυφερή, που τολμάει να ξανοιχτεί στο όνειρο και δε φοβάται να νοσταλγήσει», όπως είπε ο κ. Κυριακίδης.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο διευθυντής φωτογραφίας, πρόεδρος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Γιώργος Αρβανίτης που με μεγάλη συγκίνηση μίλησε για τη συνεργασία του με τον Γιώργο Καρυπίδη στην ταινία Στη σκιά του φόβου. «Είχα την τύχη να τον γνωρίσω καθώς με επέλεξε για την ταινία του. Τον ανακάλυψα σιγά-σιγά και ήταν μία ευτυχισμένη συνεργασία. Από την πρώτη ως την τελευταία μέρα είχαμε τις ίδιες απόψεις, το ίδιο πάθος που το μεταφέραμε στην ταινία. Η συνεργασία αυτή μου χάρισε βραβείο στο Φεστιβάλ και τον ευχαριστώ γι’ αυτό», επισήμανε.
Την εκδήλωση έκλεισε η σύζυγος του Γιώργου Καρυπίδη, Ράνια Μπριλάκη, συναισθηματικά φορτισμένη λόγω της πρόσφατης απώλειας του αγαπημένου της προσώπου. «Ο Γιώργος πέρα από το καθαρά καλλιτεχνικό του όραμα είχε και ένα άλλο, πολύ μεγάλο. Οραματιζόταν και προσπαθούσε για έναν κόσμο δίκαιο χωρίς φτώχεια, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Το στήριζε με όλη τη δύναμη της ύπαρξής του και με τα γραπτά και με τις ταινίες του και έμπρακτα στην καθημερινότητα», είπε και αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη γενναιοδωρία του Γιώργου Καρυπίδη, την αγάπη του για την ομορφιά, την ευρεία του καλλιέργεια, τη στενή του επαφή με τα βιβλία. «Είχε εξαιρετική γνώση της παγκόσμιας ιστορίας, των πολιτισμών των λαών, των σύγχρονών του πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων», τόνισε η κ. Μπριλάκη, η οποία ευχαρίστησε το Φεστιβάλ για την τιμή στη μνήμη του Γιώργου Καρυπίδη.
