Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης: «Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄» του Γεωργίου Δημητριάδη
Γνωρίστε τον ανδριάντα του βασιλιά Κωνσταντίνου, μοναδικό για την Θεσσαλονίκη.
Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις της πόλης και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι Ομπρέλες του Ζογγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά, μερικά είναι πολυφωτογραφημένα, άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες, ακίνητα, και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.
Ο Κωνσταντίνος Α΄ ήταν βασιλιάς της Ελλάδας την περίοδο 1913-1917 και 1920-1922. Το όνομά του είναι συνδεδεμένο με κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Από τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους, την αντιπαράθεσή του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Εθνικό Διχασμό, ως τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ και της Βασίλισσας Όλγας. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1868 και έλαβε το όνομα του παππού του, του δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Στις 15 Οκτωβρίου του 1889, ο Κωνσταντίνος παντρεύτηκε τη Σοφία της Πρωσίας, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά, τρία από τα οποία έγιναν και βασιλιάδες, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄, o Βασιλιάς Αλέξανδρος Α΄, o Βασιλιάς Παύλος Α΄. Οι Έλληνες έτρεφαν μεγάλες ελπίδες στον βασιλιά τους εκείνη την πολύ κρίσιμη περίοδο για την χώρα και κάποιοι, λόγω του ονόματός του, τον είχαν ταυτίσει συμβολικά με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Η πιο δημοφιλής εικόνα του είναι αυτή που έφιππος εισέρχεται στην Θεσσαλονίκη ως απελευθερωτής της.
Ο Κωνσταντίνος Α΄ πέθανε στο Παλέρμο της Σικελίας από ανακοπή καρδιάς στις 11 Ιανουαρίου του 1923. Ενταφιάστηκε στην κρύπτη της ρωσικής εκκλησίας της Φλωρεντίας στην Ιταλία. Με την αποκατάσταση της μοναρχίας το 1935, τέθηκε το θέμα της επιστροφής της σορού του στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση απέστειλε το θωρηκτό «Αβέρωφ» στο Μπρίντιζι για να παραλάβει τα οστά του Κωνσταντίνου, της μητέρας του, Βασίλισσας Όλγας, και της συζύγου του, Βασίλισσας Σοφίας, οι οποίες είχαν πεθάνει επίσης στην εξορία. Ενταφιάστηκαν στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι μετά από λαϊκό προσκύνημα 6 ημερών στην Μητρόπολη Αθηνών.
Το 1937 -1940 φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Γεώργιο Δημητριάδη ένας ανδριάντας του βασιλιά, μοναδικός για την Θεσσαλονίκη, μιας και δεν υπάρχει άλλος ανδριάντας βασιλιά στην πόλη. Είναι φτιαγμένος από μάρμαρο, πάνω σε μια ψηλή μαρμάρινη βάση και απεικονίζει τον Κωνσταντίνο να μπαίνει έφιππος ως απελευθερωτής στην πόλη. Ο μεγάλος όγκος του αγάλματος δημιουργούσε πρόβλημα στατικότητας και ισορροπίας. Για τον λόγο αυτό ο γλύπτης εφηύρε την ιδέα του θάμνου κάτω από τα πόδια του αλόγου που γεμίζουν το κενό και δίνουν μια σταθερότητα στο άγαλμα χωρίς να χαλάει η αισθητική του. Ο βασιλιάς φοράει την στρατιωτική του στολή, έτσι ακριβώς όπως ήταν ντυμένος όταν εισήλθε στην πόλη το 1912, την ημέρα της απελευθέρωσής της. Στην μαρμάρινη βάση υπάρχει οικόσημο της Ελληνικής βασιλικής οικογένειας.
Το άγαλμα τοποθετήθηκε για πρώτη φορά επί πρωθυπουργίας Ιωάννη Μεταξά και δημαρχίας Κωνσταντίνου Μερκούρη στο πάρκο της ΧΑΝΘ, εκεί που σήμερα είναι το Θέατρο Κήπου και το συντριβάνι των αναψυκτηρίων. Μερικά χρόνια αργότερα αποφασίστηκε η μεταφορά του στην είσοδο της πόλης, δηλαδή στην πλατεία Βαρδαρίου, όταν η πλατεία είχε άλλη χωροταξική μορφή και το άγαλμα βρισκόταν στην μέση της οδού Εγνατία, εκεί όπου υπήρχε μια νησίδα. Με την διαπλάτυνση του δρόμου, το άγαλμα τοποθετήθηκε στην σημερινή του θέση δεξιά του δρόμου, σε ότι απέμεινε από την πλατεία που ονομάζουμε Δημοκρατίας, γνωστή όμως στους περισσότερους, ειδικά τους παλαιότερους, ως πλατεία Βαρδαρίου. Είναι περικυκλωμένο από λαμαρίνες και έργα του μετρό, χαμένο και πλήρως εγκαταλελειμμένο. Μετά το τέλος του μετρό ίσως αξιοποιηθεί και αποκτήσει την αλλοτινή του λάμψη ως ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης.
Ο Γεώργιος Δημητριάδης ο Αθηναίος ήταν Έλληνας γλύπτης. Γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1880 και πέθανε στην Αθήνα στα χρόνια της Κατοχής, το 1941. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους Έλληνες γλύπτες, με πλήθος έργων του εγκατεσπαρμένων σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Φιλοτέχνησε πολλούς ανδριάντες και προτομές, βασιλιάδων, πολεμιστών και ηρώων του ‘21. Έργο του είναι επίσης η προτομή του Ναυάρχου Κουντουριώτη στην παραλία Θεσσαλονίκης δίπλα στον Λευκό Πύργο. Δεδομένου ότι ολοκλήρωσε τον ανδριάντα του Κωνσταντίνου μέχρι το 1940 και πέθανε το 1941, αυτό ήταν ένα από τα τελευταία έργα του.
