Ο άγνωστος πύργος στην άκρη της πόλης
Ο πύργος του Ιατρού Πρασακάκη είναι ο μοναδικός (υπήρχαν τρείς) που σώζεται σήμερα, ερειπωμένος.
Λέξεις: Κωνσταντίνος Καρπούζης Εικόνες: Ευαγγελία Φαρίνη –Κουκουρίκου, Απόστολος Στεφάνου Κουκουρίκος
Λίγοι γνωρίζουν την ύπαρξή του. Ο πύργος του Ιατρού Πρασακάκη είναι ο μοναδικός (υπήρχαν τρείς) που σώζεται σήμερα, ερειπωμένος βέβαια, στην κορυφή του λόφου μεταξύ των οδών Λαογραφικού Μουσείου και Πρασακάκη, στον οικισμό της Πυλαίας και αποτελεί σημαντικό δείγμα της φρουριακής αρχιτεκτονικής των αρχοντόσπιτων-πύργων, όπου κατοικούσαν κύρια οι τσιφλικάδες στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα
Ο Πύργος του Ιατρού Ιωάννη Πρασακάκη καθώς και η βρύση Αντωνίου Σούμπαση, χαρακτηρίσθηκαν ως έργα τέχνης και ιστορικά διατηρητέα μνημεία, μετά από αίτηση της συγγραφέως το 1985. Δύο υπέροχα μνημεία που εξαιτίας της αδιαφορίας κάποιων διοικήσεων… είναι πλέον σε κίνδυνο. Πρέπει επιτέλους να εκτιμήσουμε τους θησαυρούς μας και να τους αναδείξουμε γιατί ο πολιτισμός είναι το ισχυρότερο όπλο που αντιστέκονται οι λαοί και τελικά κερδίζουν.
Πύργος του Πρασακάκη – Οικισμός Πυλαίας νομού Θεσσαλονίκης
Κτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Ιστορικά στοιχεία του κτιρίου. Ο Ιωάννης Πρασακάκης γεννήθηκε στη Χίο το 1800 και πέθανε το 1884 στη Θεσσαλονίκη. Ο Πρασακάκης δεν ήταν μόνο γιατρός, φίλος του Αδαμάντιου Κοραή, ήταν και κτηματίας. Ήταν ακόμη μια από τις σημαντικότερες μορφές της Ελληνικής επανάστασης του 1821 .Η διατήρηση σώματος παλικαριών και το γεγονός ότι παρότρυνε τους Πυλαιώτες να εξαγοράσουν τα κτήματα, στα οποία δούλευαν ως κολλήγοι, συνέδεσαν το όνομά του, στη συνείδηση των κατοίκων της Πυλαίας, με την απελευθέρωση τους από τους τσιφλικάδες και την απαρχή της ελεύθερης καλλιέργειας στον τόπο τους.
Κτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Αποτελείται από δύο συνεχόμενους κυβόμορφους όγκους με μικρή διαφορά ύψους μεταξύ τους. Οι λιθόκτιστοι χοντροί τοίχοι και τα λιγοστά ανοίγματα δίνουν στο κτίριο έντονη φρουριακή μορφή και χαρακτηριστική ενδοστρέφεια. Η μακρόχρονη εγκατάλειψη και η έλλειψη στοιχειώδους συντήρησης είχαν σαν αποτέλεσμα την τέλεια ερείπωση. Το ψηλότερο τμήμα κατοικήθηκε μέχρι τα τελευταία χρόνια με συνέπεια τη μετατροπή των χώρων, των ανοιγμάτων κ.λπ. σύμφωνα με τις καθημερινές ανάγκες. Έτσι η μορφή του σήμερα παρουσιάζεται αλλοιωμένη, με αρκετές μετατροπές. Το συγκρότημα του πύργου πλαισιωνόταν από βοηθητικούς χώρους, που όμως δεν σώζονται σήμερα.
Βρύση Αντωνίου Σούμπαση
Σώζεται όμως η βρύση που αποτελούσε το κέντρο όχι μόνο του πύργου αλλά και του ευρύτερου χωριού, μιας και η περιοχή δε διέθετε άφθονο νερό. Πρόκειται για ένα κυβόμορφο μικρό κτίσμα. Τα ανάμικτα μορφολογικά στοιχεία (βυζαντινά, ισλαμικά) και η υφή των διαφόρων υλικών ( πέτρα μαλακιά-σκληρή, τούβλο, μάρμαρο )συνθέτουν μια θαυμάσια κατασκευή, ένα μοναδικό δείγμα βρύσης από τις ελάχιστες που έχουν απομείνει στο χώρο μας.
Ο «πύργος Πρασακάκη», με καταφανείς τις επιδράσεις της Βυζαντινής αρχιτεκτονικής, είναι μια ζωντανή πολύτιμη μαρτυρία, σημείο αναφοράς της ιστορίας της Πυλαίας και του αγώνα της Ελλάδος έναντι στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
*Πηγή:” Η Πυλαία στο πέρασμα των αιώνων, ιστορία και λαογραφία” της κας Φανούλας Τσούκα-Φουντουκίδου
**Ευχαριστούμε θερμά τους Απόστολο Στεφάνου Κουκουρίκος – Δήμαρχο Πυλαίας 1998-2002, Καρπούζη Κωνσταντίνο – Σύμβουλο δημοτικής ενότητας Πυλαίας, Ευαγγελία Φαρίνη -Κουκουρίκου – Μέλος της Κίνηση Πολιτών για την Ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου στην Πυλαία (που συμμετείχε στον διαγωνισμό κτήρια σε κίνδυνο στην Ελλάδα –MONUMENTA )
