Ερωτόκριτος στο Messenger: Μια φιλόλογος στη Θεσσαλονίκη βάζει επιτέλους φαντασία στο σχολείο
Μια διαφορετική μέθοδος διδασκαλίας σε τάξη της πόλης.
Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για την απροθυμία των έφηβων κυρίως μαθητών να ανταποκριθούν στα σχολικά τους καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλει η απαιτητική τους καθημερινότητα. Πώς όμως η γκρίνια και η παραίτηση δίνει τη θέση της στη δημιουργικότητα και τη φαντασία έξω από τα στεγανά;
Η Κατερίνα Προκοπίου, φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση σε σχολείο της Θεσσαλονίκης, σε μία διαρκή προσπάθεια να εντάσσει στη διδασκαλία της τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τις Νέες Τεχνολογίες, τα κόμικς και τα graphic novels, επιχειρεί συστηματικά να διευρύνει τους ορίζοντες των μαθητών και να ιντριγκάρει τα παιδιά ώστε να αποκτήσουν ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα της σχολικής αίθουσας.
ΔΕΙΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ: Ο Φάρος του κόσμου: Τα παιδιά βρίσκουν τον δρόμο!
Από τον Γενάρη του 2009, όταν και δημιούργησε το καινοτόμο για την εποχή του εκπαιδευτικό blog «φέγγε μου να περπατώ, να πηγαίνω στο σχολειό» που μάλιστα βραβεύθηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο E-learning Awards 2009, η Κατερίνα Προκοπίου βάζει τα δυνατά της στην κατεύθυνση αυτή. Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται επί 33 έτη στον χώρο της Εκπαίδευσης, δεν σταματά να αναζητά νέες οδούς ανανέωσης και προσέγγισης του αντικειμένου της.
«Έκτοτε η προσπάθειά μου επικεντρώνεται στο να δημιουργώ ψηφιακές τάξεις δηλαδή κλειστά, κρυφά γκρουπ στο facebook, που διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα των μαθητών, κυρίως για το μάθημα της Λογοτεχνίας. Με αυτό το μέσον πετυχαίνω τη συνεργατική, την ανακαλυπτική μάθηση, και διευρύνω τη διδασκαλία πέραν της σχολικής αίθουσας και του σχολικού ωραρίου. Αυτή η νέα επικοινωνιακή πραγματικότητα, που προσφέρουν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή, αλλά και μεταξύ των ίδιων των μαθητών, αλλάζει τον ρόλο του εκπαιδευτικού. Ο καθηγητής είναι πλέον συναναγνώστης, συνερευνητής, συνδημιουργός και εμψυχωτής. Ο μαθητής έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό, σε ένα απεριόριστο σώμα λογοτεχνικών, πληροφοριακών και σχολιαστικών κειμένων, με στόχο να δημιουργήσει το δικό του έργο σε συνομιλία με τα λογοτεχνικά κείμενα όχι μόνο με τη μορφή λέξεων, αλλά και με τη χρήση άλλων σημειωτικών πόρων, όπως εικόνων, μουσικής, κίνησης, βίντεο, κόμικς, χρησιμοποιώντας τα ανάλογα λογισμικά», αναφέρει.
Και συνεχίζει: «Με τις Νέες τεχνολογίες η δημιουργική γραφή στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας παίρνει άλλες διαστάσεις. Οι μαθητές σε ένα τέτοιο μαθησιακό περιβάλλον έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν οι ίδιοι και να διαμοιράζουν αντικείμενα ή δραστηριότητες και να συμμετέχουν στη δημιουργία πληροφορίας και πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού. Με αυτόν τον τρόπο καλλιεργούμε όχι μόνο τους παραδοσιακούς γραμματισμούς, γραφή και ανάγνωση, αλλά και νέους γραμματισμούς (ψηφιακό, κριτικό) απαραίτητους, για να ενταχθεί ο μαθητής στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης. Επίσης εδώ και πολλά χρόνια προσπαθώ να εντάξω στη διδασκαλία μου τα κόμικς και τα graphic novels. Έχει παρέλθει πλέον η εποχή που τα κόμικς θεωρούνταν παραλογοτεχνία. Σήμερα αποτελούν ένα πολύ χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο διδασκαλίας, που συνδέουν τη γνωστική ανάπτυξη του μαθητή με την αναγνωστική απόλαυση, καλλιεργούν πολυγραμματισμούς, καθιστούν τον μαθητή ενεργό αναγνώστη και συνδέουν την εκτός σχολείου με την εντός σχολείου ζωή του μαθητή.
Για το λόγο αυτό έχω δημιουργήσει αρκετά εκπαιδευτικά κόμικς, που τα χρησιμοποιώ στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών, της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας και πρόσφατα της Κοινωνιολογίας, τα οποία διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυο. Τα τελευταία χρόνια έχουν κυκλοφορήσει graphic novels Ελλήνων δημιουργών, που είναι διασκευές κλασσικών λογοτεχνικών έργων. Αυτά, λοιπόν, αποτελούν ένα πολύ καλό εργαλείο, για να προσεγγίσουν οι μαθητές κορυφαία λογοτεχνικά έργα παλαιότερων εποχών, ξεπερνώντας προβλήματα γλώσσας και έκτασης κειμένου, επειδή τα τοποθετούν στο σήμερα και τα κάνουν προσιτά στους νεότερους αναγνώστες».
Ο Ερωτόκριτος στο Messenger
Για δεύτερη χρονιά φέτος, και στο πλαίσιο όσων προανέφερε η ίδια, η Κατερίνα Προκοπίου διδάσκει τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, ένα έργο του 17ου αιώνα, μέσα από τη διασκευή του σε graphic novel των Γ. Γούση, Δ. Παπαμάρκου και Γ. Ράγκου από τις εκδόσεις Polaris, οργανώνοντας την αναγνωστική κοινότητα της τάξης με τη δημιουργία ψηφιακής τάξης, ενός κλειστού, κρυφού γκρουπ στο facebook.
«Στόχος μου ήταν μέσα από την από κοινού ανάγνωση και ερμηνεία του έργου, τον συνδυασμό δημιουργικής γραφής και Νέων Τεχνολογιών να δώσω τη δυνατότητα στους μαθητές να συνδιαλλαγούν με τα κλασικά κείμενα της λογοτεχνίας με τα δικά τους μέσα, με τους δικούς τους τρόπους, με τον δικό τους πολιτισμό. Με αυτή τη λογική οι μαθητές μου δημιούργησαν την εργασία ”Ερωτόκριτος: ένας έρωτας στο messenger”, που ουσιαστικά διασκεύασαν ευφάνταστα όλο το έργο του Κορνάρου σε συνομιλία ανταλλαγής μηνυμάτων στο messenger», τονίζει.
«Τα παιδιά έρχονται με τον πολιτισμό τους στο σχολείο, πάνω σε αυτόν θα πατήσουμε, για να χτίσουμε τη νέα γνώση, που θα τους μεταδώσουμε, δε γίνεται αλλιώς. Δεν μπορεί το σχολείο να είναι ξεκομμένο από τη ζωή τους. Τα παιδιά είναι γεννημένα μέσα στις Νέες Τεχνολογίες, γεννήθηκαν με ένα κινητό στο χέρι, είναι multitaskers, φορείς ενός πολυμεσικού πολιτισμού, δεν μπορείς να τα καθηλώνεις σε ένα θρανίο, να ακούν επί επτά ώρες διαλέξεις, δεν επιτρέπεται το σχολείο να είναι τεχνοφοβικό», σχολιάζει αναφορικά με την παρούσα κατάσταση και το εκπαιδευτικό μοντέλο.
«Το σχολείο θα πρέπει να τους δείξει τη σωστή χρήση των μέσων που κατέχουν και να τους καλλιεργεί δεξιότητες που να τους καθιστούν ικανούς να χρησιμοποιούν σωστά και κριτικά την τεχνολογία που κατέχουν, δεξιότητες όπως το να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν, το να επιλύουν προβληματικές καταστάσεις και το να παίρνουν αποφάσεις. Το σχολείο θα πρέπει να ετοιμάζει τους αυριανούς ενεργούς πολίτες της ”Κοινωνίας της γνώσης”», συμπληρώνει.
Και πράγματι, όπως έχει αντιληφθεί, το ενδιαφέρον των μαθητών για το μάθημα της Λογοτεχνίας έχει αυξηθεί. «Έχουν γλιτώσει από το μαζοχιστικό χώρισε ενότητες, γράψε πλαγιότιτλους και περίληψη, τι θέλει να μας πει ο ποιητής, τι θέλει να μας πει, ότι θέλει να μας πει το ‘πε, έγραψε το ποίημα τελείωσε, εμείς τι έχουμε να πούμε, εμείς τι έχουμε να κουβεντιάσουμε με το ποίημα, η δική μας πρόσληψη του έργου έχει σημασία. Ε, λοιπόν, τα παιδιά έχουν και θέλουν να πουν πάρα πολλά και με ευφάνταστους τρόπους, αρκεί να τα ξεκλειδώσουμε».
Η Κατερίνα Προκοπίου καταγράφει και μελετά τις διδασκαλίες της με έρευνα δράσης και κάνει σχετικές ανακοινώσεις στους συναδέλφους της, όπως το 2016 στο 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: «Λογοτεχνία και Παιδεία», με τίτλο: «Η αξιοποίηση των κόμικς στο μάθημα της λογοτεχνίας: παράλληλη ανάγνωση και συγκριτική εξέταση της νουβέλας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη ”Η Φόνισσα” με τη μεταγραφή της σε graphic novel» και το 2017 στο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: «Λογοτεχνική ανάγνωση στο σχολείο και στην κοινωνία», με τίτλο «Με όχημα την ”παραλογοτεχνία”: η διδασκαλία του Ερωτόκριτου μέσω της μεταγραφής του σε graphic novel». Παράλληλα, στο εκπαιδευτικό blog «φέγγε μου να περπατώ, να πηγαίνω στο σχολειό» αναρτά το εκπαιδευτικό υλικό των μαθητών. Όλα τα παραπάνω αποτελούν ταυτόχρονα διαύλους επικοινωνίας με άλλους καθηγητές που επιθυμούν επίσης να πειραματιστούν δημιουργικά στο κομμάτι της διδασκαλίας.
