Οι Ομπρέλες και οι Τρεις Κύκλοι

της Κύας Τζήμου

Εικόνα: Ελένη Βράκα

Σαφώς σε καλύτερη θέση τοποθετήθηκαν πλέον οι Ομπρέλες του Ζογγολόπουλου, ένα από τα σύμβολα της Θεσσαλονίκης και αγαπημένο γλυπτό όλων των πολιτών της. Η μεγάλη ανοιχτωσιά στη Νέα παραλία στο ύψος του Δημαρχείου απέκτησε το στολίδι της.

Η προεξοχή που κατασκευάστηκε στην Νέα Παραλία για να “δεχτεί” το έργο επενδύθηκε με ξύλινο δάπεδο, ενώ ένα ξεχωριστό σκηνικό αναμένεται να δημιουργήσουν τα 48 χαμηλά σιντριβάνια που προβλέπεται να τοποθετηθούν στο σημείο. Για την ανάδειξη του εμβληματικού έργου του Γιώργου Ζογγολόπουλου προβλέπεται η τοποθέτηση ειδικού φωτισμού, καθώς αυτός που χρησιμοποιούταν μέχρι πρότινος θεωρείται πλέον απαρχαιωμένος. Στην επιβλητική κατασκευή του Γιώργου Ζογγολόπουλου υπήρχαν 40 ομπρέλες, εκ των οποίων όμως η μία «εξαφανίστηκε» τα τελευταία χρόνια. Στο πλαίσιο των έργων συντήρησης που έχουν προγραμματιστεί θα αποκατασταθεί και η τεσσαρακοστή ομπρέλα.

Παρόμοια γλυπτά με Ομπρέλες του γλύπτη υπάρχουν στο Νέο Ψυχικό της Αθήνας, στο Σταθμό του μετρό στο Σύνταγμα και εντός της ΔΕΘ μπροστά στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Ένα ακόμη έργο του διακεκριμένου γλύπτη μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και στο χώρο της νέας παραλίας, στον Κήπο των Γλυπτών, στο πλαίσιο συνεργασίας του κεντρικού δήμου με το ίδρυμα Γιώργου Ζογγολόπουλου. Πρόκειται για το υδροκίνητο γλυπτό «Τρεις Κύκλοι», το οποίο θα δεσπόζει στη νησίδα που σχεδιάστηκε μέσα στη λίμνη του 1 στρέμματος, που κατασκευάστηκε στον Κήπο των Γλυπτών. Οι «Τρεις Κύκλοι» του Γιώργου Ζογγολόπουλου βρίσκονταν τοποθετημένοι στην κεντρική είσοδο των Γενικών Αρχείων του Κράτους, στην Αθήνα και έχουν κατασκευαστεί το 1978.

Εικόνα: Θόδωρος Καρανίκας

Οι Ομπρέλες, η μεγάλη κατασκευή από ανοξείδωτο χάλυβα, δέσποζε στο πλακόστρωτο κοντά στο ξενοδοχείο «Μακεδονία Παλάς» από το 1997, έτος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Το γλυπτό είχε κοσμήσει την 46η Μπιενάλε της Βενετίας για τον εορτασμό των 100 χρόνων του θεσμού. Ο ίδιος είχε δηλώσει μετά την τοποθέτηση του γλυπτού στη Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης. «Υπάρχει πάντα σε έναν καλλιτέχνη, για το έργο που κάνει και αν το αγαπάει, ένα όραμα. Να το δει τοποθετημένο στη θέση που επιθυμεί. Το έργο έχει πάντα την ανάγκη του δικού του ζωτικού χώρου. Δεν μπορεί να επιζήσει οπουδήποτε. Η πρώτη φάση του ζωτικού χώρου για τις “Ομπρέλες’’ ήταν η Μπιενάλε της Βενετίας, όπου το έβαλα μέσα στη θάλασσα και πραγματικά εκεί “έζησε” και είχε μια απήχηση. Εδώ στη Θεσσαλονίκη, είναι πολύ καλύτερα. Δεν ξέρω τι συμβαίνει. Φταίει ο μεγάλος ορίζοντας, οι προοπτικές, αυτό το αυστηρό πλακόστρωτο της παραλίας; Υπάρχει ένα στίγμα που με ενδιέφερε πάρα πολύ και μ’ άρεσε πάρα πολύ». Η διαφοροποίηση με την πρώτη παρουσίαση στην Μπιενάλε ήταν ότι λόγω του δυνατού αέρα, που πνέει αρκετές φορές στην περιοχή της νέας παραλίας, ο καλλιτέχνης πρόσθεσε ορισμένες μεταλλικές γραμμές, που μοιάζουν με βροχή, αλλά εξυπηρετούν και στη στήριξη του έργου. Ένα ακόμη νέο στοιχείο της τοποθέτησης του έργου στη νέα παραλία, το 1997, ήταν ότι για πρώτη φορά παρουσιάστηκε φωτισμένο, ύστερα από ειδική μελέτη που έγινε για το σκοπό αυτό. Στο νέο σημείο που τοποθετήθηκε ο ζωτικός χώρος σίγουρα δεν θα είναι και πάλι κάτι που το γλυπτό θα στερείται.

Ο Ζογγολόπουλος έχει κατασκευάσει επίσης το γνωστό σε όλους και για τους περισσότερους παράξενο γλυπτό στην είσοδο της βόρειας πύλης της Έκθεσης, επί της Εγνατίας στην πλατεία Συντριβανίου που έχει τον τίτλο «COR-TEN». Κατασκευάστηκε το 1966 και απεικονίζει αφαιρετικά την Νίκη της Σαμοθράκης.

*Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος (Αθήνα,1903 – 10 Μαΐου 2004) ήταν Έλληνας γλύπτης, με διεθνείς διακρίσεις. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 1930 έως το 1938 εργάστηκε στο Αρχιτεκτονικό Τμήμα του Υπουργείου Παιδείας και στην περίοδο αυτή μελέτησε και έκτισε σχολικά συγκροτήματα και εκκλησίες. Ως αρχιτέκτονας ήταν αυτοδίδακτος. Η γνωριμία του με αρχιτέκτονες όπως ο Μητσάκης, ο Πικιώνης, ο Κόντογλου και ο Ρουσσόπουλος αποτέλεσε βασικό κίνητρο της συνεργασίας τους σε πολλά έργα και διαγωνισμούς. Το διάστημα 1926-1927 εργάστηκε στη Διεύθυνση Αναστηλώσεως Αρχαίων και Βυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Παιδείας. Το 1930 διορίζεται σχεδιαστής στο Αρχιτεκτονικό Τμήμα του Υπουργείο Παιδείας και μεταξύ άλλων ασχολείται και με την εκπόνηση μελετών για σχολικά κτήρια. Ως βοηθός του Ορλάνδου ο Γιώργος Ζογγολόπουλος αποκτά μεγάλη εμπειρία και στον τομέα του σχεδιασμού εκκλησιών. Ως γλύπτης που ασχολήθηκε με μεγάλης κλίμακας έργα θεωρεί ότι “δεν μπορεί να υπάρξει μεγάλη γλυπτική χωρίς αρχιτεκτονική μέσα της”.

Διαβάστε επίσης: Η ασέβεια στο γλυπτό του συντριβανίου