Ο Χάρτης της Πόλης: Ένα κτίριο 127 χρόνων

Λέξεις: Κύα Τζήμου

Εικόνες: Κύα Τζήμου, Γιάννης Σημιτόπουλος / Video: Ανδρέας Μπατσίλας

Το κτίριο που βλέπετε στις φωτογραφίες είναι το παλαιότερο κτίσμα του συγκροτήματος Αλλατίνη και χρονολογείται από το 1890. Προοριζόταν αρχικά για κατοικία αλλά στέγασε τα γραφεία Διοίκησης. Σήμερα βρίσκεται υπό κατάρρευση, σφραγισμένο με υποστηλώματα να συγκρατούν τα ξύλινα πατώματα και τη στέγη. Όταν το 2003 έγινε μια προσπάθεια εκμετάλλευσης και ανάπλασης του συγκροτήματος, με κτιριακές προσθήκες, στα σχέδια που δόθηκαν στη δημοσιότητα, το κτίριο προοριζόταν να στεγάσει πλήρως ανακαινισμένο,  ένα ξενοδοχείο-μπουτίκ, δυναμικότητος 14 – 15 δωματίων.

Εν συντομία…

Στα 1883, οι αδελφοί Αλλατίνη «έστησαν» τον περίφημο «Kυλινδρόμυλο Αλλατίνη», με πρωτοβουλία του διακεκριμένου γιατρού Μωυσή Αλλατίνη που έφτασε από την Φλωρεντία (λίγο αργότερα ιδρύεται και το κεραμοποιείο Αλλατίνη). Στο σημείο υπήρχε ήδη από το 1854, ένας γαλλικός ατμόμυλος που ανήκε στον Darblay de Corblay και στο κτίριο αυτό εγκαταστάθηκε ο πρώτος κυλινδρόμυλος. Το 1898 ο Μύλος καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε μεγαλύτερος, στην ίδια θέση, σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι. Το Σεπτέμβριο του 1900 εγκαινιάστηκαν οι νέοι Μύλοι, που παρέμειναν σε λειτουργία μέχρι τη δεκαετία του ’80.

Με το ξέσπασμα του ιταλο-τουρκικού πολέμου το φθινόπωρο του 1911, οι Τούρκοι σε αντίποινα έκλεισαν τα γραφεία και τα καταστήματα όλων των Ιταλών υπηκόων και η οικογένεια Αλλατίνη έφυγε τότε στην Ιταλία. Στα 1926 η πλειοψηφία των μετοχών περνάει στα χέρια του Κοσμά Πανούτσου και του αδελφού του Βασίλη, από το Κρανίδι Αργολίδας, που ως τότε εμπορεύονταν στη Γαλλία σιτηρά από τη Ρωσία.

Το 1951 ο αλευρόμυλος κάηκε και πάλι ολοσχερώς για αδιευκρίνιστους λόγους αλλά ξαναχτίστηκε πάνω στα ερείπια του κτιρίου κρατώντας το εξωτερικό περίβλημα των τούβλινων τοίχων που διασώθηκε, ενώ προστέθηκε ένας ακόμη όροφος (ο πέμπτος).

Αυτή τη φορά χρησιμοποιήθηκε μπετόν στην κατασκευή του γι΄αυτό και το κτίριο του Αλευρόμυλου είναι το μόνο που δεν παρουσιάζει σημεία κατάρρευσης, παρά τα εμφανή σημάδια πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί κατά καιρούς στο εσωτερικό του.

Η εκ νέου ανάπτυξη της εταιρείας, από το 1954, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην Μαριέτα Πανούτσου, κόρη του Κοσμά Πανούτσου και μητέρα του ανεξάρτητου βουλευτή και πρώην υπουργού Στέφανου Μάνου, ο οποίος μέχρι το 2003 κατέχει το 16%  των μετοχών της Αλλατίνι. Ως τα μισά της δεκαετίας του ’60, λειτουργεί κάτω από την επωνυμία «Ανώνυμος Βιομηχανική κι Εμπορική Εταιρεία Θεσσαλονίκης» στην οποία ανήκαν ο Μύλος και το Κεραμοποιείο.

Από το 1971, το οικόπεδο των Μύλων Αλλατίνη είχε χαρακτηριστεί ως κοινόχρηστος χώρος πρασίνου, αλλά το ελληνικό δημόσιο δεν προχώρησε στην απαλλοτρίωση του. Το 1991 ολόκληρο το πρώην βιομηχανικό συγκρότημα -τα κτίρια αλλά και το σύνολο του οικοπέδου- αποκτούν τον επίσημο χαρακτηρισμό του ιστορικά διατηρητέου μνημείου. Από το 1987 την πλειοψηφία των μετοχών της εταιρείας διαχειρίζεται ο όμιλος των Κυπρίων επιχειρηματιών, Λεβέντη και Δαβίδ.

Το τοπίο αλλάζει τον Απρίλιο του 2002, όταν οι εταιρείες Ωμέγα Τράπεζα ΑΕ και Θεμελιοδομή ΑΕ ήρθαν σε συμφωνία με την Αλλατίνη ΑΕ για την εξαγορά του 50% του οικοπέδου με σκοπό την εκμετάλλευσή του με ανοικοδόμηση συγκροτήματος κατοικιών (ο όμιλος Δαυιδ, παραχώρησε, έναντι 14 εκ. ευρώ, το 50% του χώρου στις εταιρείες ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ και ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ).

Σχέδιο που τελικά ναυάγησε μετά από προσφυγή των κατοίκων που στο ΣτΕ που ζητούσαν να μην αυξηθεί ο συντελεστής δόμησης και να παραμείνει το συγκρότημα ως χώρος πρασίνου. Το υπόλοιπο 50% ανήκει στην Nutriart, η οποία ανήκει στον ομιλο της 3Ε. Η εταιρεία Nutriart δημιουργήθηκε το 2008, από τη ένωση των εταιρειών Υιοί  Χ. Κατσέλη ΑΒΕΕ, Αλλατίνη ΑΒΕΕ και Ελβιπετ ΑΕ. Η εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης τον Ιούνιο του 2013.

Η εταιρεία της Θεμελιοδομής πτώχευσε το 2006 και βρίσκεται υπό καθεστώς εκκαθάρισης με εκκαθαριστή την Alpha Αστικά Ακίνητα. Το τμήμα των Μύλων Αλλατίνη, που ανήκε στην ιδιοκτησία της εταιρείας, πλειστηριάστηκε με τιμή 3,5 εκατ. ευρώ, αλλά δεν προσήλθε κανείς ενδιαφερόμενος. Ακολούθησε δεύτερη προσπάθεια, με την τιμή να πέφτει στα 2,8 εκατ. ευρώ, αλλά και πάλι δεν υπήρξε αποτέλεσμα.

Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων το συγκρότημα παραμένει ερειπωμένο, ενώ συχνά πυρκαγιές ξεσπάνε στα κτίρια αφού πολλοί άστεγοι τα χρησιμοποιούν ως καταλύματα και ανάβουν φωτιές προσπαθώντας να ζεσταθούν.

Αν διεκδικήσει ο Δήμος Θεσσαλονίκης το 25%, όπως φαίνεται να επιθυμεί, ίσως να σωθεί ο διατηρητέος χώρος με την προοπτική της ένταξής της ανάπλασής του στα πράσινα προγράμματα του ΕΣΠΑ.

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.