Όσα απεχθάνονται οι ξένοι τουρίστες στη Θεσσαλονίκη

Λέξεις: Κική Μουστακίδου

Αν για την Ελλάδα ο τουρισμός αποτελεί βαριά βιομηχανία, για τη Θεσσαλονίκη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της. Στην καρδιά του 2018 και του φετινού καλοκαιριού, οι ξένοι τουρίστες, με αέρινα ρούχα και κοκκινισμένα από τον ήλιο μάγουλα, περπατούν δίχως έγνοιες στα πλακόστρωτα της πόλης αλλά γύρω τους απλώνονται χρόνιες «νάρκες»: τα άλυτα προβλήματα και τα άσχημα σημεία της συμπρωτεύουσας κλέβουν αστεράκια από τη συνολική εμπειρία τους ως επισκέπτες.

Ιούνιος. Οι μέρες ακόμα είναι μουντές στην πόλη. Το πρωί συννεφιά, το βράδυ καταιγίδες. Στην πλατεία Αριστοτέλους, μια παρέα τεσσάρων τουριστών, κατάξανθων, με την όψη τους να φωνάζει πως προέρχονται από τις βόρειες χώρες, κινείται με ασυνήθιστη νευρικότητα στα τριγύρω στενά. «Excuse me, a public toilet?». Οι ντόπιοι τους κοιτάζουν με κατανόηση, αλλά δεν είναι σε θέση να τους υποδείξουν μια διαδρομή που να καταλήγει σε έναν αξιοπρεπή προορισμό. Αποφασίζουν να μπουν στο πρώτο καφέ που βλέπουν μπροστά τους, ζητώντας ευγενικά από τον ιδιοκτήτη να δείξει καλή διάθεση. Αυτό που κάνουμε όλοι σε ανάλογη περίπτωση, αν το καλοσκεφτεί κανείς. Αγοράζουμε ένα μπουκαλάκι νερό ή έναν καφέ σε πακέτο, ίσα για να «νομιμοποιήσουμε» τα βήματά μας προς το WC.

Οι ξένοι τουρίστες έχουν τη μερίδα του λέοντος στην πόλη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης από την έρευνα για την ικανοποίηση τουριστών της GBR Consulting (Απρίλιος 2018), οι διανυκτερεύσεις των επισκεπτών που ταξιδεύουν από άλλες χώρες αυξήθηκαν κατά 12,8% το 2017 σε σύγκριση με το 2016, ενώ την ίδια ώρα παρατηρήθηκε μείωση 6,2% στις διανυκτερεύσεις των Ελλήνων.

Η πρώτη δεκάδα των εθνικοτήτων που περνούν έστω και λίγες μέρες στην πόλη μας διαμορφώνεται ως εξής: πρώτοι έρχονται οι Κύπριοι, δεύτεροι οι Τούρκοι, τρίτοι οι Αμερικανοί, την πεντάδα συμπληρώνουν Ισραηλινοί και Γερμανοί, ενώ ακολουθούν Ρουμάνοι, Ιταλοί, Βούλγαροι, Ρώσοι και Σέρβοι. Αξίζει να σημειωθεί ότι αλματώδη αύξηση σημείωσε ο αριθμός των τουριστών από το Ισραήλ, οι διανυκτερεύσεις των οποίων αυξήθηκαν κατά 87% μέσα σε ένα χρόνο, εκθρονίζοντας από τη λίστα την Αγγλία.

Με μια απλή ματιά στην τουριστική ανθρωπογεωγραφία της πόλης, παρατηρούμε ότι στον τόπο μας καταφθάνουν άνθρωποι από διάφορα σημεία του πλανήτη. Όλοι αυτοί οι ταξιδιώτες κουβαλούν στις νοητές αποσκευές τους, μεταξύ όλων των άλλων, τις παραστάσεις και τα βιώματα από τις δικές τους χώρες, πράγμα που αυτομάτως σημαίνει ότι αξιολογούν με ένα εντελώς διαφορετικό φίλτρο την εμπειρία τους ως τουρίστες στην Ελλάδα γενικότερα και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα.

Τα άσχημα που στερούν πόντους από τη Θεσσαλονίκη…

Δεν είναι ότι οι ξένοι επισκέπτες ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους. Το 96% όσων έρχονται στην πόλη δηλώνουν την επιθυμία να βρεθούν ξανά σε αυτή κάποια στιγμή στο μέλλον. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι η εμπειρία της επίσκεψής τους, όταν μπαίνει στο μικροσκόπιο και διασπάται σε περαιτέρω τομείς, λαμβάνει τα ίδια εντυπωσιακά ποσοστά.

Πιο συγκεκριμένα, ενώ συνολικά η Θεσσαλονίκη βαθμολογείται με οκτώ, υπάρχουν ορισμένες πτυχές της ζωής στην πόλη που αξιολογούνται χαμηλότερα, αποτυπώνοντας τη δυσαρέσκεια των τουριστών. Στην τελευταία θέση με 6,4 ισοβαθμούν η δημόσια καθαριότητα και τα πάρκα (το «πράσινο»), τα οποία μάλιστα σημείωσαν τη μεγαλύτερη μείωση ικανοποίησης συγκριτικά με το 2015 και το 2016. Μια θέση πιο πάνω, με 6,5, βρίσκονται τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στη Θεσσαλονίκη ενώ με 6,6 αρνητική εντύπωση δεν παύουν να προκαλούν η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι πλατείες, τα πεζοδρόμια και η ηχορύπανση.

Οι πληροφορίες για ειδικές εκδηλώσεις κρίνονται σχετικά ανεπαρκείς από τους τουρίστες αφού λαμβάνουν 6,9 την ώρα που τα σήματα και η πληροφόρηση αλλά και η ασφάλεια στην πόλη επίσης δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν το πολυπόθητο οκτώ και τερματίζουν σε αυτή την «κούρσα» αξιολόγησης στο 7,2. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι παραπάνω δείκτες είχαν αξιολογηθεί με μεγαλύτερο βαθμό το 2015 και το 2016, με εξαίρεση την ηχορύπανση που έμεινε σταθερή για τρία χρόνια σε αυτό το χαμηλό ποσοστό, ένα «αγκάθι» που βασανίζει διαχρονικά την πόλη.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σιμιακό, ταμία της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης, χρειάζεται άμεσα να ξεκινήσουν αλλαγές σε απλά και ουσιαστικά πράγματα από τον Δήμο και την Περιφέρεια προκειμένου η πόλη να αποκτήσει μια βελτιωμένη εικόνα. «Αυτό που αντιλαμβανόμαστε από την επαφή μας με τους τουρίστες από άλλες χώρες είναι ότι τους ταλαιπωρεί η ελλιπής οδοσήμανση, δεν υπάρχουν αρκετά σημεία στην πόλη για να τους καθοδηγήσουν. Επίσης, η έλλειψη πάρκινγκ είναι ένα θέμα που υπήρχε από πάντα. Ακόμα, σχολιάζουν αρνητικά το κομμάτι της καθαριότητας: από τα άσχημα γκράφιτι που συναντούν στη βόλτα τους, μέχρι τα βρώμικα οδοστρώματα και τους μη περιποιημένους κήπους. Τέλος, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, ειδικά τα Σαββατοκύριακα που γεμίζει η πόλη, είναι κάτι που δεν τους ευχαριστεί. Ειδικά επισκέπτες από χώρες με υψηλότερο βιοτικό επίπεδο δείχνουν λιγότερη ανοχή σε τέτοιες καταστάσεις», δηλώνει στην Parallaxi.

…και προκαλούν τη δυσφορία των τουριστών:

Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά την αξιολόγηση των τουριστών, θα διαπιστώσει ότι η δυσαρέσκειά τους ανταποκρίνεται ρεαλιστικά στην εικόνα της Θεσσαλονίκης και στα συγκεκριμένα ψεγάδια της.

-Πόλη καθαρή; Ξεκάθαρα όχι…

Δυστυχώς δεν ζούμε σε μία καθαρή πόλη και αυτό γίνεται αντιληπτό από κάθε «ξένο» μάτι που προσγειώνεται στο μικρό μας τοπικό σύμπαν. Από τη γόπα που θα πετάξει έξω από το παράθυρο κάθε ασυνείδητος οδηγός, μέχρι τα μπουκάλια μπύρας που αφήνουν «κληρονομιά» κάθε πρωί έξω από την Αρχαία Αγορά και την εκκλησία της Αγίας Σοφίας οι παρέες που αράζουν τα βράδια στον περιβάλλοντα χώρο, έως τις σακούλες που αφήνουν έξω από τους κάδους οι μαγαζάτορες σε κεντρικά σημεία και μέχρι την αδυναμία του δήμου Θεσσαλονίκης να προχωρήσει εδώ και χρόνια στην υπογειοποίηση των κάδων.

-(Δεν) νιώθει ασφαλής στην τοποθεσία Θεσσαλονίκη

Ταυτόχρονα, η αίσθηση ασφάλειας στην πόλη δεν είναι μία de facto κατάσταση που μπορούμε να εγγυηθούμε στους ταξιδιώτες. Την ώρα που η Πλατεία Αριστοτέλους μπορεί μέσα σε δευτερόλεπτα, μέρα μεσημέρι, να μετατραπεί σε πεδίο μάχης ανάμεσα σε ομάδες αλλοδαπών που εμπλέκονται με το εμπόριο λαθραίων τσιγάρων, η επίσης κεντρική περιοχή στα πέριξ της Ροτόντας λειτουργεί ως ελεύθερο πεδίο διακίνησης ναρκωτικών.

-Δημόσιες τουαλέτες: Μπες αν τολμάς!

Απογοητευτική είναι η εικόνα που παρουσιάζουν επίσης οι δημόσιες τουαλέτες σε κεντρικά σημεία της πόλης. Στα αποχωρητήρια κοντά στον Λευκό Πύργο, για παράδειγμα, τοξικομανείς κάνουν χρήση ναρκωτικών ενώ στα πολυσύχναστα κοινόχρηστα WC προκαλούνται φθορές από άτομα που σπάνε τις πόρτες για να μπουν μέσα σε ώρες που βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Κατά διαστήματα, οι τουαλέτες κλείνουν για μία με δύο μέρες είτε επειδή υπάρχει έλλειψη προσωπικού είτε λόγω αδειών.

Σύμφωνα με τον Νέστορα Τσουμαλάκο, μηχανικό στο Τμήμα Συντήρησης δημοτικών κτιρίων και κοινόχρηστων χώρων του δήμου Θεσσαλονίκης, το προσωπικό δεν επαρκεί για μόνιμη φύλαξη. Αυτή τη στιγμή, τα δημόσια WC λειτουργούν σε δύο βάρδιες, ενώ ιδανικά θα έπρεπε να απασχολούνται σε αυτές τέσσερα άτομα, δύο για καθαριότητα και δύο για φύλαξη εναλλάξ. Από την άλλη μεριά, οι πλέον κεντρικές τουαλέτες στην Πλατεία Αριστοτέλους είναι κλειστές για το κοινό και όσες είναι ανοιχτές στην τριγύρω περιοχή – κυρίως εκείνες που λειτουργούν από ιδιώτη – δεν γίνονται γνωστές ούτε στους τουρίστες ούτε στους ντόπιους.

-Ζητείται info kiosk σε μόνιμη βάση

Από το 2012 που το γυάλινο περίπτερο της Αριστοτέλους παραχωρήθηκε στο δήμο Θεσσαλονίκης από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μέχρι σήμερα που τα info kiosks στην Πλατεία Αριστοτέλους και πλησίον του Βασιλικού Θεάτρου ξεκίνησαν την πιλοτική τους λειτουργία, η πόλη δεν διέθετε ένα κεντρικό σημείο πληροφόρησης των τουριστών. Όπως σημειώνει στην Parallaxi ο αντιδήμαρχος Τουριστικής Ανάπτυξης και Διεθνών Σχέσεων του δήμου Θεσσαλονίκης, Σπύρος Πέγκας, πρόκειται για μία σύμπραξη του Δήμου, του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και του Thessaloniki Convention Bureau με τη φιλοδοξία να λειτουργούν επτά μέρες την εβδομάδα, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ. Για τα info kiosks έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για δύο χρόνια ακόμη, μέχρι το 2020, αλλά είναι τεράστια ανάγκη να λειτουργήσουν ομαλά, όλο τον χρόνο, και να αποτελέσουν την «καρδιά» της ενημέρωσης για όσους ταξιδιώτες ψάχνουν τον πολιτιστικό – και όχι μόνο – προσανατολισμό τους στην πόλη.

-Μνημεία κλειστά το απόγευμα

Είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα το γεγονός πως τα περισσότερα μνημεία εντός πόλης είναι ανοιχτά μόνο μέχρι το μεσημέρι, κυρίως μέχρι τις 15.00 ή 16.00. Το ευχάριστο νέο της διεύρυνσης του ωραρίου λειτουργίας της Ροτόντας (Τρίτη – Παρασκευή από τις 8 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα) δυστυχώς δεν εφαρμόζεται και στους υπόλοιπους χώρους. Όπως δηλώνει στην Parallaxi η Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, η έλλειψη φυλάκων ευθύνεται για αυτή την κατάσταση και είναι ένα πρόβλημα που συναντάται σε όλη την Ελλάδα. «Υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός εποχικών φυλάκων που εγκρίνεται ετησίως και στη συνέχεια αυτός πρέπει να μοιραστεί πανελλαδικά. Φέτος έχουμε κατά 400 λιγότερους σε όλη τη χώρα από όσους είχε ζητήσει το υπουργείο Πολιτισμού. Το πρόβλημα ξεκινά από το υπουργείο Οικονομικών, καθώς λόγω μνημονιακών δεσμεύσεων παρεμποδίζεται να προσλάβει όσους φύλακες θα ήταν ιδανικά απαραίτητοι», διευκρινίζει.

Ταυτόχρονα, μέσα στον Ιούνιο το Πληροφοριακό Κέντρο του Γαλεριανού Συγκροτήματος, στη συμβολή των οδών Γούναρη και Σβώλου, μετά την καθημερινή δίμηνη λειτουργία του, έκλεισε ξανά λόγω έλλειψης προσωπικού.

Ωστόσο, έπειτα από προσπάθειες του Σωματείου «Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης», επαναλειτουργεί από την Τρίτη 10 Ιουλίου (Τρίτη – Παρασκευή 09.00 – 15.00, Σαββατοκύριακο κατόπιν ραντεβού). Όπως επισημαίνουν στην πρόσφατη επιστολή τους, το Πληροφοριακό Κέντρο «δεν έχει προβληθεί καθόλου από τις αρμόδιες υπηρεσίες παρόλα τα χρήματα που δαπανήθηκαν για την κατασκευή του. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι δεν σημειώνεται στους πρόσφατους τουριστικούς χάρτες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Επίσης η ολιγοήμερη παραμονή των τουριστών στην πόλη δεν επιτρέπει επίσκεψη μνημείων με ραντεβού».

Ο ανταγωνισμός στον τομέα του τουρισμού είναι πλέον ιδιαίτερα έντονος. Η Θεσσαλονίκη έχει να αναμετρηθεί, όχι μόνο με άλλες πόλεις της χώρας, αλλά και με διεθνείς προορισμούς προκειμένου να διατηρήσει το πλήθος επισκεπτών που καταφθάνουν σε αυτή αλλά και να βελτιώσει τους δείκτες της ικανοποίησής τους.

Κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου, αλλά ειδικά από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο που η τουριστική κίνηση σημειώνει αύξηση, η πόλη θα πρέπει να λάμπει από καθαριότητα, η εμπειρία του ταξιδιώτη θα πρέπει να διευκολύνεται με την καλύτερη δυνατή πληροφόρηση και τα μνημεία θα πρέπει ίσως να ανοίγουν τις πόρτες τους ακόμα και τη νύχτα σε τακτική βάση, ενδεχομένως με τη βραδινή αξιοποίηση των χώρων.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: