Όταν το Σέιχ Σου φλεγόταν

Στις 7 Ιουλίου του 1997 ξέσπασε η πυρκαγιά στον πνεύµονα της Θεσσαλονίκης, στο Σέιχ Σου και απανθρακώθηκαν συνολικά 15.000 στρέµµατα. Η πυρκαγιά του 1997, είχε κατακάψει πάνω από το 50% της συνολικής έκτασης του Κέδρινου Λόφου.

Το πρώτο τηλεφώνημα για την πυρκαγιά έγινε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία στις 6 Ιουλίου, την ώρα πάνω-κάτω, κατά την οποία ξέσπασε και η εν εξελίξει πυρκαγιά, δηλαδή στις 15.35. Στα 24ωρα που ακολούθησαν, η πυρκαγιά προκάλεσε μεγάλη οικολογική καταστροφή στη Θεσσαλονίκη, η οποία ήταν τότε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Την ώρα που ξέσπασε η φωτιά, το θερμόμετρο έδειχνε 39 βαθμούς Κελσίου, οι άνεμοι έπνεαν νοτιοδυτικοί, εντάσεως 5 μποφόρ και η Θεσσαλονίκη έμοιαζε με έρημη πόλη, καθώς μεγάλο μέρος των κατοίκων απουσίαζαν για καλοκαιρινές διακοπές. Λίγα λεπτά μετά το προειδοποιητικό τηλεφώνημα, στις 15.50, απογειώθηκε αεροπλάνο της Αερολέσχης Θεσσαλονίκης, που εντόπισε τέσσερις εστίες.

Ας δούμε το χρονικό της μεγάλης καταστροφής όπως καταγράφηκε σε αφιέρωμα στην ΤV100

Κυριακή 6 Ιουλίου 1997, 3.35 το μεσημέρι. Καταγράφεται το πρώτο τηλεφώνημα στην Πυροσβεστική Yπηρεσία: «Πυκνός καπνός στο δάσος του Σέιχ Σου». Ενημερώνεται η Δασική Yπηρεσία. Θερμοκρασία 39 βαθμοί Kελσίου. Άνεμοι νοτιοδυτικοί 5 μποφόρ. Η Θεσσαλονίκη έμοιαζε με έρημη πόλη, καθώς μεγάλο μέρος των κατοίκων απουσίαζαν για καλοκαιρινές διακοπές.

Μέσα σε δυο ώρες η φωτιά εξαπλώθηκε, φτάνοντας σε απόσταση περίπου 150 μέτρων από το ξενοδοχείο «Φιλίππειον». Μισή ώρα αργότερα οι φλόγες έφτασαν στο Ρετζίκι, τυλίγοντας τρία σπίτια κι ένα κατάστημα. Γύρω στις 7 το βράδυ, σημειώθηκε ηλεκτρικό μπλακ άουτ, καθώς η φωτιά είχε φτάσει στον υποσταθμό της ΔΕΗ στο Σέιχ Σου.

Το πρώτο πυροσβεστικό αεροπλάνο κατέφτασε με καθυστέρηση στη Θεσσαλονίκη, μαζί με δυνάμεις πυροσβεστών από άλλους νομούς. Την ίδια στιγμή, στους δρόμους επικρατούσε μποτιλιάρισμα, λόγω της επιστροφής των εκδρομέων από τις κοντινές παραλίες. Η Τροχαία κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να κρατήσει τους δρόμους ανοιχτούς, ώστε να κινούνται τα πυροσβεστικά οχήματα. Τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο “Ξενοκράτης”.

Δευτέρα 7 Ιουλίου. Αν και όλα έδειχναν η φωτιά είχε αρχίσει να κοπάζει, σήμανε ξανά συναγερμός για αναζωπύρωση εστιών στο “Φιλίππειον” και το Πανόραμα. Εκκενώθηκαν μια παιδική κατασκήνωση και το Ίδρυμα Κωφάλαλων Παιδιών, ενώ στις 3 το μεσημέρι κάτοικοι του Ελαιώνα εκκένωσαν την περιοχή. Λίγες ώρες μετά οι πυροσβεστικές δυνάμεις, κατάφεραν να θέσουν τη φωτιά υπό έλεγχο και τελικά να τη σβήσουν.

Ο απολογισμός τραγικός. Οι πύρινες φλόγες κατέκαψαν σε δύο ημέρες πάνω από το 50% της συνολικής έκτασης του Κεδρινού Λόφου. Στις φλόγες παραδόθηκαν 16.500 στρέμματα από το σύνολο των 29.790 του δάσους. Η εμπειρία του 1997 μας θυμίζει ότι θα πρέπει πάντα να βρισκόμαστε πάντα σε εγρήγορση.

Έργα και επεμβάσεις για τεχνητή αναδάσωση

Ένα χρόνο αμέσως μετά την πυρκαγιά του 1997 έγιναν σημαντικές επεμβάσεις από τη Διεύθυνση Αναδασώσεων και το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης για να προστατευτεί το έδαφος που φιλοξενούσε το δάσος από τη διάβρωση και η πόλη από πλημμύρες. Τα αντιπλημμυρικά έργα, όπως τοποθέτηση κορμοπλεγμάτων και κορμοδεμάτων, καθώς και η φύτευση περίπου 500.000 φυτών διαφόρων ειδών έδωσαν την πρώτη ελπίδα ότι το δάσος αρχίσει να ξαναζωντανεύει. Την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αναδασώσεων, έγιναν περιποιήσεις, δηλαδή βοτάνισμα και σκάλισμα, σε λιγότερα από τα μισά φυτεμένα φυτά και φυτεύτηκαν επιπλέον 32.000 νέα. Ανάμεσα στα δέντρα που φυτεύτηκαν και τις δυο φορές ήταν πεύκη, χαλέπιος και τραχεία, ακακία, δρυς, δύο είδη κέδρου, κουτσουπιά και δύο είδη σφενδάμου. Φυτεύτηκαν θάμνοι, όπως σπάρτο, αγγελική και πικροδάφνη.

Το 2003 αναγνωρίστηκε η ανάγκη να γίνουν ολοκληρωμένες και στοχευμένες επεμβάσεις για τη διαχείριση του δάσους, και έτσι προέκυψε το έργο “Προστασία και Αναβάθμιση του Περιαστικού Δάσους Θεσσαλονίκης (Σέιχ Σου)”. Το έργο περιλαμβάνει 11 παρεμβάσεις που αναλύονται σε 15 υποέργα. Την υλοποίηση των επιμέρους έργων ανέλαβαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης και η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Θεσσαλονίκης. Το έργο συντονίζει η Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Διαβάστε τα πάντα: Σέιχ Σου: Δεν θέλουμε πάρκο κύριοι, θέλουμε δάσος

Να θυμήσουμε όσον αφορά την Β. Ελλάδα ότι λίγα χρόνια πριν το Σέιχ Σου στις 16/8/1990 μεγάλη φωτιά στη Σιθωνία απανθράκωσε 6.000 στρέµµατα πευκοδάσους. Ο καύσωνας αυξάνει τον κίνδυνος της πυρκαγιάς, έχετε το νου σας και καλέστε αμέσως την Πυροσβεστική στην παραμικρή εμφάνιση καπνού ου θα πέσει στην αντίληψή σας.

Πέρυσι στις 10/9/2016 ο πύρινος εφιάλτης προκλήθηκε από πτώση κεραυνών και η φωτιά απλώθηκε στο μισό νησί της Θάσου προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή. Πολλά είναι τα σπίτια που είχαν καεί τόσο στον παραδοσιακό οικισμό Καζαβίτι όσο και στις Αλικές και τη Θυμωνιά, ενώ κάηκαν επίσης χιλιάδες στρέμματα με ελαιόδεντρα, εκατοντάδες μελίσσια, αποθήκες και μεγάλες δασικές εκτάσεις.