Πώς ο κορονοϊός «άλλαξε» το ΑΠΘ — Υπάρχει επιστροφή από το μέλλον;

Περισσότεροι από 1.000 καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) συνεχίζουν τις παραδόσεις μαθημάτων σε ζωντανή σύνδεση με τους φοιτητές τους μέσω διαδικτύου. Έχουν ήδη προγραμματιστεί, μέσω της πλατφόρμας Skype for Business, περί τις 9.000 συνεδρίες ζωντανών διαλέξεων, που αντιστοιχούν σε περίπου 18.000 διδακτικές ώρες. Περισσότεροι από 1.500 καθηγητές -σχεδόν το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ΑΠΘ- έχουν αναρτήσει στην πλατφόρμα ηλεκτρονικών μαθημάτων elearning.auth πολυμεσικό περιεχόμενο (κείμενα, βίντεο, διαγράμματα, παρουσιάσεις) για την υποστήριξη της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και περισσότεροι από 15.000 φοιτητές ημερησίως αξιοποιούν το υλικό αυτό. Περισσότεροι από 9.000 φοιτητές συμμετείχαν σε 230 συνεδρίες τηλεδιασκέψεων Big Blue Button. Περισσότεροι από 600 καθηγητές καθημερινά αναζητούν καθοδήγηση και τεχνική υποστήριξη από τις υπηρεσίες υποστήριξης των μαθημάτων και των online διαλέξεων.

«Προτεραιότητα να μη χαθεί το εξάμηνο»

Η εκπαιδευτική λειτουργία των πανεπιστημίων ανεστάλη στις 11 Μαρτίου. Τα παραπάνω αριθμητικά στοιχεία αποτυπώνουν την εικόνα μόλις της πρώτης εβδομάδας λειτουργίας του Πανεπιστημίου με διαδικασίες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Με ένα κλικ η πανεπιστημιακή κοινότητα του ΑΠΘ «γύρισε» σε «safe mode» για την υγεία των μελών της, παραμένοντας όμως «in learning mode», αξιοποιώντας δηλαδή όλα τα διαθέσιμα μέσα, προκειμένου στις απώλειες που ήδη μετρά η ελληνική κοινωνία από τον κορονοϊό να μην προστεθεί και η απώλεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου.

«Οπωσδήποτε κινούμαστε στη γραμμή του υπουργείου Παιδείας ότι θα εξαντληθεί κάθε δυνατότητα και θα αξιοποιηθεί κάθε διαθέσιμο εργαλείο προκειμένου να μη χαθεί το εξάμηνο. Οι ενδείξεις από την ανάλυση των δεδομένων των πρώτων τεσσάρων ημερών είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές για την περαιτέρω πορεία, καθώς όλοι οι δείκτες για τη συμμετοχή διδασκόντων και φοιτητών στις διαδικασίες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης βαίνουν αυξανόμενοι. Παράλληλα, οι πρόεδροι των Τμημάτων είναι επιφορτισμένοι με το καθήκον της καταγραφής όλων των προβλημάτων που έχουν διαπιστωθεί από φοιτητές και καθηγητές, ώστε ό,τι μπορεί να διορθωθεί», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, εξηγώντας πως ένα πανεπιστήμιο εφάμιλλο των καλύτερων της Ευρώπης είναι αυτονόητο πως θα πρέπει να διαθέτει δομές, υποδομές και σχέδιο, ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει σε μία έκτακτη κατάσταση, όπως κατά την παρούσα συγκυρία.

Αν κάπου η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν αναπληρώνει το κενό της αναστολής της εκπαιδευτικής λειτουργίας είναι οι κλινικές και τα εργαστήρια, ιδιαίτερα δε σε εκείνα των βιολογικών επιστημών καθώς και της πολυτεχνικής σχολής. Για την αναπλήρωση αυτών των χαμένων διδακτικών ωρών από τις πρυτανικές Αρχές του ΑΠΘ εξετάζονται ήδη λύσεις, προκειμένου να μη χαθεί το εξάμηνο.

Παρόλα αυτά, όπου είναι εφικτό, δεν είναι λίγοι οι καθηγητές που προσαρμόζουν λύσεις στις ανάγκες των εργαστηριακών τους μαθημάτων.

«Και μετά τον κορονοϊό τι;»

Αν, όμως, σε μια μέρα όλη η διδασκαλία του ΑΠΘ έγινε e-διδασκαλία μήπως δεν υπάρχει επιστροφή; Πάμε σε ένα υβριδικό εκπαιδευτικό σύστημα διά ζώσης/εξ αποστάσεως εκπαίδευσης; Οι e-διαλέξεις ήλθαν για να μείνουν;

«Δεν υποκαθιστούμε τη διά ζώσης διδασκαλία με την εξ αποστάσεως. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο, ούτε και θα μπορούσε να γίνει ποτέ», απαντά κατηγορηματικά ο πρύτανης του ΑΠΘ και αντιπροβάλλει την υπαρξιακή διάσταση του καθήκοντος των πανεπιστημιακών τούτες τις περίεργες μέρες, επικαλούμενος τη σύγχρονη έννοια της αυτοπραγμάτωσης, την ιδέα του «να γίνεις αυτό που είσαι», όπως την περιέγραψε ο Νίτσε: «Είμαστε εκπαιδευτικό ίδρυμα. Διδάσκουμε στα παιδιά μας το πώς οι ευκαιρίες που γεννά κάθε κρίση, δύνανται να υποσχεθούν ένα καλύτερο μέλλον. Σήμερα διδάσκουμε τη γενιά που θα κληθεί τα επόμενα χρόνια να διαχειριστεί ό,τι θα αφήσει πίσω της η τρομερή αυτή κατάσταση που βιώνει η χώρα και όλος ο πλανήτης. Άρα, το αυτονόητο καθήκον μας είναι μέσα στην κρίση αυτή να συνεχίσουμε να διδάσκουμε τα παιδιά μας, αξιοποιώντας παράλληλα τις ευκαιρίες που μας δίνει η κρίση για να καινοτομήσουμε, για να εμβαθύνουμε τις ψηφιακές δεξιότητες κάθε μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας, για να ανεβάσουμε το πανεπιστήμιο μας ακόμη πιο ψηλά, να αναπτύξουμε μέσα και διαδικασίες που θα μας φέρουν αύριο περισσότερους ξένους φοιτητές. Διδάσκουμε με το παράδειγμά μας. Αυτό είναι το καθήκον μας, αυτό πράττουμε. Κι η ανταπόκριση των φοιτητών μας συγκινεί και μας κάνει ακόμη πιο υπερήφανους για την οικογένειά μας».

«Στο στρατηγείο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης»

Είναι οι πιο περιζήτητοι άνθρωποι στο ΑΠΘ εδώ και περίπου δύο εβδομάδες. Οι άνθρωποι του Κέντρου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΚΗΔ ΑΠΘ) και του γραφείου υποστήριξης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων της Βιβλιοθήκης Κέντρου Πληροφόρησης (ΒΚΠ ΑΠΘ) διαχειρίζονται καθημερινά περί τα 600 αιτήματα υποστήριξης, που υποβάλλουν κυρίως οι καθηγητές για την ηλεκτρονική διδασκαλία. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι με τηλεργασία -κάποιοι και με φυσική παρουσία- βρίσκονται επτά μέρες την εβδομάδα στη διάθεση όσων χρειάζονται καθοδήγηση.

«Η πανεπιστημιακή κοινότητα υιοθετεί αυτές τις λύσεις με εντυπωσιακό ρυθμό και προσαρμόζεται γρήγορα στις νέες συνθήκες. Η πρώτη αντίδραση που εισπράττουμε από τους φοιτητές και τα μέλη ΔΕΠ είναι πως θέλουν να υιοθετήσουν τις πρακτικές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και μέχρι τώρα το κάνουν με πολλή συνεργασία. Υπάρχει μια κινητοποίηση μεγάλη από όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, για να το κάνουμε αυτό να δουλέψει αποτελεσματικά», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη στο Τμήμα Διαχείρισης και Υποστήριξης του ΚΗΔ, Αγγελική Αγορογιάννη, εξηγώντας πως παρά τον πολύ μεγάλο όγκο των αιτημάτων που καλείται να διαχειριστεί το Κέντρο, κανείς δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος μπροστά στην κοινή προσπάθεια.

Σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα, όταν η εκπαιδευτική διαδικασία θα επιστρέψει στην κανονικότητα, η κ. Αγορογιάννη εκτιμά πως «οι καθηγητές που εξοικειώνονται τώρα με αυτές τις μεθόδους δε θα σταματήσουν να τις αξιοποιούν, για παράδειγμα με κάποιους προσκεκλημένους ομιλητές από το εξωτερικό, πρακτική που έως τώρα δίσταζαν να ακολουθήσουν», άρα «όλο αυτό που γίνεται είναι μια παρακαταθήκη για το μέλλον».

Σχετικά με τους αριθμούς που αποτυπώνουν την εικόνα αυτή, γνωστοποιεί: «Μέχρι πρόσφατα 1.491 μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου δραστηριοποιούνταν στο e-learning -δηλαδή στο κομμάτι της ασύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας- και τώρα φιλοδοξούμε να φτάσουμε στα 1.690, στο σύνολο των μελών ΔΕΠ. Πάνω από 85% ήταν ήδη στο e-learning και τώρα θέλουμε να το πάμε στο 100%. Κάθε μέρα δεχόμαστε δεκάδες αιτήματα για νέες ενεργοποιήσεις μαθημάτων.

Ταυτόχρονα γίνονται οι ζωντανές διαλέξεις. Περισσότερα από 1.000 μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου ήδη έχουν χρησιμοποιήσει κάποιο από τα διαθέσιμα εργαλεία –είτε το skype for business, είτε άλλες λύσεις που δίνουμε εναλλακτικά. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μέσα στην πλατφόρμα elearning και ένα μάθημα που θα παρέχονται και εκπαιδευτικής φύσεως οδηγίες πέρα από τις τεχνικές στα μέλη ΔΕΠ. Για την υποστήριξη των ζωντανών διαλέξεων δεχόμαστε καθημερινά πάνω από 400 αιτήματα υποστήριξης».

Σχετικά με τα προβλήματα που αναφέρουν φοιτητές εξηγεί πως τα περισσότερα σχετίζονται με την ποιότητα της διαδικτυακής σύνδεσης του καθενός. «Εξαρτάται τι σύνδεση έχουμε στο σπίτι μας, στο κινητό μας. Γι’ αυτό έχουμε προβλέψει κι έχουμε δώσει την εναλλακτική να βιντεοσκοπούνται οι διαλέξεις και να ανεβαίνουν στο e-learning. Mέσω ΕΣΠΑ έχει γίνει επέκταση των ψηφιακών υποδομών του Αριστοτελείου και οι κεντρικές υπολογιστικές υποδομές του είναι σε θέση να καλύψουν όποια ανάγκη υπάρξει σε χώρο στο e-learning», διευκρινίζει.

«Περισσότερα από 7.500 μαθήματα στο e-learning του ΑΠΘ»

Το περιβάλλον elearning.auth.gr φιλοξενεί τα ηλεκτρονικά μαθήματα όλων των Τμημάτων του ΑΠΘ που γίνονται στο πλαίσιο του προπτυχιακού και μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών. «Παρόλο που έχουμε 7.500 μαθήματα στην πλατφόρμα είναι τόσο μεγάλο το ΑΠΘ που υπάρχουν ακόμη μαθήματα που δεν είχαν δημιουργήσει οι καθηγητές νωρίτερα, οπότε αυτός ο όγκος των ετήσιων μαθημάτων έρχεται μαζεμένος σε εμάς αυτές τις μέρες. Έτσι, από τα περίπου 200 αιτήματα που δεχόμαστε καθημερινά, τα μισά αφορούν τη δημιουργία νέων μαθημάτων από καθηγητές που μέχρι στιγμής δεν χρησιμοποιούσαν την πλατφόρμα», εξηγεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Δέσποινα Παπαδάκη, εργαζόμενη στην υπηρεσία υποστήριξης ηλεκτρονικών μαθημάτων της ΒΚΠ-ΑΠΘ.

«Το θετικό είναι πως θα γίνει καθολική η χρήση των ηλεκτρονικών μαθημάτων. Και οι διδάσκοντες και οι φοιτητές αποκτούν γνώση και εμπειρία μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία», προσθέτει.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ / Σμαρώ Αβραμίδου