Σταθμός Βενιζέλου: Ιστορίες και παραμύθια. To χρονικό.

Έρευνα: parallaxi 

Θα επιχειρήσουμε ένα μικρό χρονικό στην πορεία του περιβόητου σταθμού του Μετρό στη Βενιζέλου, που αποτελεί για μια ακόμα φορά το μήλο της έριδος του έργου. Με στοιχεία και όχι εικασίες.

Ο σταθμός Βενιζέλου, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2007, με καθαρό μήκος 76.60m και καθαρό πλάτος 19.75m. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, το βάθος του σταθμού θα έφτανε τα 27m και θα αποτελούνταν από τέσσερα υπόγεια επίπεδα. Το έδαφος της περιοχής του σταθμού σε βάθος 11m αποτελείται από τεχνητές επιχώσεις, δηλαδή αρχαιολογικά στρώματα [1].

Το 2012 κατά τις ανασκαφικές εργασίες αποκαλύφθηκε η μνημειακή φάση της πόλης, αποτελούμενη από τη διασταύρωση των οδών Decumanus Maximus και Cardo, στη θέση της σημερινής διασταύρωσης Εγνατίας και Βενιζέλου.

Από το 2012 ως το 2016 δεν πραγματοποιείται καμία εργασία στο Σταθμό Βενιζέλου, λόγω της διαμάχης για την τύχη των αρχαιοτήτων και τα εκτεταμένα οικονομικά προβλήματα της αναδόχου εταιρίας.

Έτσι φτάνουμε στο 2017, όπου με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΣΠΑΕ/41484/24488/1402/162/10.2.2017 (ΑΔΑ: 7ΝΦ14653Π4-Ζ91) αποφασίζεται ο επανασχεδιαμός του Σταθμού Βενιζέλου με την διατήρηση κατά χώρα των αρχαιοτήτων, από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Πως θα γίνει αυτό;

Στις δύο άκρες του σταθμού, ανατολικά και δυτικά θα κατασκευαστούν δύο φρεάτια με μικροπάσσαλους. Τα δύο φρεάτια θα ενωθούν μεταξύ τους με υπόγεια σήραγγα κάτω από τη θέση των αρχαίων με τη μέθοδο ΝΑΤΜ [2]. Από εκεί και κάτω θα πραγματοποιηθεί κανονικά η κατασκευή των υπόλοιπων επιπέδων του σταθμού.

Στους μήνες που ακολούθησαν την Υπουργική Απόφαση, μέσα στο 2017, αναρτήθηκαν από την Αττικό Μετρό, στη διαύγεια, δύο επιπλέον αποφάσεις με θέμα: Επανασχεδιασμός του Σταθμού «Βενιζέλου» με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων (ΑΔΑ: 7ΚΕΙ46Ψ8Ο3-ΑΦΨ και ΑΔΑ: Ψ97846Ψ8Ο3-ΖΓ5).

Τι προβλέπουν οι τρεις παραπάνω οι αποφάσεις;

Την εκπόνηση των μελετών: 1. Μελέτη Προστασίας των Αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια του έργου κατασκευής του Σταθμού, και κατά κύριο λόγο για την κατασκευή της πλάκας οροφής. 2. Μελέτη κατασκευής μικροπασσάλων αντιστήριξης για την κατασκευή των φρεατίων αερισμού στην ανατολική και δυτική πλευρά του σταθμού. 3. Εκπόνηση Οριστικών Μελετών επιπέδου 1 (στατικές, αρχιτεκτονικές και ηλεκτρομηχανολογικές) για την διάνοιξη της σύραγγας κάτω από τα αρχαία. 4. Εκπόνηση πρόσθετων μελετών παράκαμψης δικτύων κοινής ωφέλειας, εκπόνηση πρόσθετων κυκλοφοριακών μελετών και προκαταρτικών εργασιών διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων. 5. Προσαρμογή της μελέτης της πλάκας οροφής του σταθμού υπό τον επανασχεδιασμό του σταθμού.

Υπάρχουν όμως αυτές οι μελέτες; Αν υπάρχουν έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα τίποτα;

1. Για την μελέτη προστασίας των αρχαιοτήτων. Στις 09/08/2017 και στις 26/04/2018 αναρτώνται στη διαύγεια οι εγκρίσεις της μελέτης προστασίας των αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια κατασκευής του σταθμού (ΑΔΑ: Ω0ΓΗ4653Π4-ΠΦΕ και ΑΔΑ: ΩΔΘΝ4653Π4-Δ3Ζ).

Τον Ιούνιο του 2019, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Αττικό Μετρό, (https://www.ametro.gr/?page_id=156) ολοκληρώθηκαν όλες οι εργασίες προστασίας των αρχαιοτήτων.  Όχι μόνο δηλαδή υπάρχει μελέτη, αλλά τελείωσε και η σχετική κατασκευαστική εργασία.

2. Για τις μελέτες των μικροπασσάλων των φρεατίων αερισμού. Στις 09/08/2017 αναρτήθηκε στη διαύγεια η έγκριση της μελέτης κατασκευής μικροπασσάλων προσωρινής αντιστήριξης φρεατίων (ΑΔΑ: Ω0ΓΗ4653Π4-ΠΦΕ).

Και πάλι σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Αττικό Μετρό, τον Νοέμβριο του 2017 κατασκευάστηκαν οι μικροπάσσαλοι αντιστήριξης για την κατασκευή των φρεατίων.

Άρα και σε αυτή την περίπτωση όχι μόνο υπάρχει μελέτη, αλλά έχει τελειώσει και η σχετική κατασκευαστική εργασία.

3. Για τις Οριστικές Μελέτες επιπέδου 1 (στατικές, αρχιτεκτονικές και ηλεκτρομηχανολογικές) για την διάνοιξη της σήραγγας.

Στις 29/8/2019 αναρτήθηκε στη διαύγεια (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι) έγκριση καταβολής πληρωμής 829.918,65€, για τις Οριστικές μελέτες επιπέδου 1 (στατικές-αρχιτεκτονικές-ηλεκτρομηχανολογικές) του επανασχεδιασμένου Σταθμού Βενιζέλου με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων. Συνεπώς και μελέτη υπάρχει και χρήματα δόθηκαν. 

Συνεπώς οι οριστικές Μελέτες επιπέδου 1 (στατικές-αρχιτεκτονικές- ηλεκτρομηχανολογικές), που καθορίζουν μεταξύ άλλων τον τρόπο που θα γίνει η σήραγγα κάτω από τα αρχαία, υπάρχουν, έχουν γίνει αποδεκτές και έχει πληρωθεί το αντίτιμο στην ανάδοχο εταιρία.

4. Εκπόνηση μελετών παράκαμψης δικτύων και προκαταρτικών εργασιών διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων.

Σε επόμενη παράγραφο του εγγράφου (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι) εγκρίνεται η καταβολή πληρωμής 528.602,70€ για την υλοποίηση των εργασιών παράκαμψης δικτύων και διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων.

Άρα όχι μόνο υπάρχουν οι σχετικές μελέτες, αλλά έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες και έχει πληρωθεί το αντίτιμο στην ανάδοχο εταιρία.

5. Προσαρμογή της μελέτης της πλάκας οροφής του σταθμού υπό τον επανασχεδιασμό Όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Υπουργός και ο Διευθυντής του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης, η πλάκα οροφής του σταθμού έχει γίνει και έχει προσαρμοστεί στον επανασχεδιασμό του σταθμού.

Άρα δύο χρόνια μετά την Υπουργική Απόφαση, με την οποία εγκρίνεται η κατασκευή του σταθμού με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων και τις επακόλουθες αποφάσεις της Αττικό Μετρό του 2017, έχει υλοποιηθεί το σύνολο των μελετών που είχαν οριστεί και σημαντικό τμήμα των κατασκευαστικών εργασιών.

Γιατί λέει ο Υπουργός ότι δεν υπάρχουν μελέτες;

Όπως φαίνεται από τον τίτλο της σύμβασης κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης «Μελέτη, Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης», το στάδιο εξέλιξης των μελετών και της κατασκευής είναι παράλληλα στο έργο.

Δηλαδή, ενώ κατασκευάζεται για παράδειγμα η πλάκα οροφής ενός σταθμού, είναι υπό εξέλιξη η μελέτη για την κατασκευή της πλάκας του επιπέδου των εκδοτηρίων ή π.χ. της πλάκας του επιπέδου της αποβάθρας, ώστε να ενσωματώνονται τα νέα κατασκευαστικά στοχεία κάθε φορά.

Στη περίπτωση της Βενιζέλου έχει κατασκευαστεί η πλάκα οροφής και είναι υπό εξέλιξη οι μελέτες των στατικών και αρχιτεκτονικών για την κατασκευή της σήραγγας κάτω από τις αρχαιότητες. Συγκεκριμένα το πρώτο στάδιο εκπόνησης των μελετών έχει ολοκληρωθεί και πληρωθεί (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι).

Σύμφωνα μάλιστα με τον, για λίγες ακόμα μέρες, πρόεδρο της Αττικό Μετρό, Γιάννη Μυλόπουλο, έχει υποβληθεί από τον ανάδοχο, τέλος Ιουνίου με καθυστέρηση και το επόμενο στάδιο των μελετών και βρίσκεται υπό έλεγχο [3]

Άρα σίγουρα υπάρχει εργοτάξιο, σίγουρα υπάρχουν μελέτες και σίγουρα έχει κατασκευαστεί τμήμα του έργου, με το κόστος των εργασιών να υπερβαίνει τα 5 εκατομμύρια [4]

Αυτό σημαίνει πως ο σταθμός «Βενιζέλου» είναι προχωρημένος;

Με δεδομένο πως οι κατασκευαστικές εργασίες επανεκκινήθηκαν το 2017, ο σταθμός Βενιζέλου θέλει ακόμα χρόνο για να ολοκληρωθεί. Όμως, όπως φαίνεται από την πληθώρα των σχετικών ανακοινώσεων στη διαύγεια, έχουν εγκριθεί και εξελίσσονται διαρκώς οι μελέτες, ενώ συνεχίζει και η κατασκευή του σταθμού.

Τι απομένει; Να βρεθούν από ιδίους εθνικούς πόρους τα χρήματα που υπολείπονται για την ολοκλήρωση του σταθμού, κόστος που υπολογίζεται από 25-30 εκ. ευρώ, όπως άλλωστε αναμένεται να συμβεί και αν επιλεγεί η απόσπαση και τοποθέτηση των αρχαιοτήτων με κόστος εκεί ανυπολόγιστο, αφού ούτε μελέτη υπάρχει ούτε μπορεί κανείς να εγγυηθεί με σιγουριά ότι το μνημειακό σύνολο θα επανατοποθετηθεί αυτούσιο στη θέση του, χωρίς αλλοιώσεις, ότι δεν θα βρεθεί κάτω από την απόσπαση πχ υδράργυρος επικίνδυνος που θα οδηγήσει σε νέες οικονομικές και όχι μόνο περιπέτειες κλπ.

Το ερώτημα λοιπόν παραμένει. Γιατί, ενώ υπάρχει λύση που εφαρμόζεται, η οποία μάλιστα παράγει προστιθέμενη αξία για την πόλη με την διατήρηση των αρχαιοτήτων κατά χώρα, ο Υπουργός Υποδομών εμμένει στο ότι δεν έχει γίνει τίποτα; Μάλλον δεν θα μάθουμε.

Ιστορία λοιπόν ή παραμύθια;

Τα αρχαιολογικά ευρήματα του σταθμού Βενιζέλου αποκάλυψαν την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Οι αναρτήσεις στην διαύγεια αποκαλύπτουν την ιστορία της προόδου της κατασκευής του σταθμού. Οτιδήποτε άλλο είναι παραμύθια, αποπροσανατολιστικό και ύποπτο.

Διαβάστε τα ρεπορτάζ επτά χρόνων για το σταθμό της Βενιζέλου εδώ