Η Θεσσαλονίκη χορεύει swing τις νύχτες

Βίντεο και φώτο: Μαρίνα Τούλα

Ένα όμορφο βράδυ βρεθήκαμε στο στενάκι στην Καθολικών, στο κέντρο της πόλης και ανεβήκαμε στον 6ο όροφο ενός παλιού κτιρίου. Όταν ανοίξαμε την πόρτα του Swing Academy αντικρύσαμε αγόρια και κορίτσια να μπαινοβγαίνουν, άλλα να ετοιμάζονται για το μάθημά τους και άλλα να αποχωρούν.

Όλοι είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό, ένα μόνιμο καρφωμένο χαμόγελο αποτέλεσμα της μύησής του σε ένα χορό απόλυτης έκφρασης και ελευθερίας. Πότε καλωσορίζει η Ελλάδα το swing. «Ξεκινάει πριν από 10 χρόνια από την ομάδα του Lindy Hop Greece, που πρώτη στην Ελλάδα και εδώ στη Θεσσαλονίκη χορεύει swing. Ο πρώτος χορευτής swing στην Ελλάδα ήταν ένας Ελβετός που μαζί με τον Αλέξανδρο, την Χριστίνα και την υπόλοιπη παρέα συνέθεσαν την ομάδα του Lindy Hop Greece.

Πριν 8 χρόνια παρακολούθησα τα πρώτα μαθήματα swing σ’ αυτήν την ομάδα για 3 χρόνια», μας εξομολογείται ο Βλαδίμηρος Ιγνατιάδης από το Swing Academy. «Στο ενδιάμεσο ταξίδευα και ανακάλυπτα τη μαγεία των Swing Festival που συνδυάζει μαθήματα, διασκέδαση, ζωντανή μουσική σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης όσο και στην Ελλάδα, όπως το Swing & Swim στον Αρμενιστή».

Το Swing ξεκινάει περίπου παράλληλα να κατακτά τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. «Το κοινό των Αθηνών είναι πιο ευρύ και νομίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν στο σύνολο 7 ομάδες που ασχολούνται με το swing». Η Ιωάννα Μαναβοπούλου είναι χορεύτρια και μέλος του Swing Academy που ήρθε από το Λονδίνο. Για την ίδια το Swing είναι ένας χορός που μας προσφέρει έμπνευση και μας φέρνει σε επαφή με άλλους ανθρώπους. «Εδώ, δεν υπάρχει αυθεντία, αλλά διαφορετικοί άνθρωποι και στυλ».

Πώς εντάσσεται το swing του μεσοπολέμου στη σύγχρονη Ελλάδα. «Ο μεσοπόλεμος υπήρξε μια δύσκολη περίοδος για την Αμερική σε συνδυασμό με την ύφεση, το «great depression», τη μεγάλη οικονομική κρίση. Μέσα από αυτή την κατάσταση υπήρχε μια έκδηλη διάθεση του κόσμου να εκφραστεί, να χορέψει, να ακούσει μουσική, πέρα από φυλετικές διακρίσεις βρίσκοντας διέξοδο σε γνωστά Ballrooms της εποχής, όπως το Savoy Ballroom, το Harlem Renaissance Ballroom και το Alhambra Ballroom.

Η μουσική είναι τόσο ευχάριστη και ξεσηκωτική που αποτελεί και η ίδια μια διέξοδο από τα προβλήματα», μας εξηγεί ο Βλαδίμηρος. Η μουσική είναι jazz. Η ίδια η swing είναι μια μορφή της jazz σε μια πιο δομημένη μορφή. «Η swing σαν μουσική εμπεριέχει πολλά είδη, όπως η Big Band Swing, η swing δηλαδή των μεγάλων ορχηστρών που αποτέλεσε έμπνευση για το χορό σε μια εποχή όπου χορός και μουσική βρίσκονται υπό συνεχή εξέλιξη.

Το Lindy Hop είναι ένα κράμα χορών, όπως το Black Bottom, το Charleston και χορεύεται σε ζευγάρι με κύριο χαρακτηριστικό του την ανοιχτή θέση. Με το ένα χέρι κρατιόμαστε, ανοίγουμε, κλείνουμε». Είναι ένας χορός που συμβολίζει την ελευθερία, υποστηρίζει η Ιωάννα Μαναβοπούλου. «Μιλάμε για μια εποχή που οι συνάνθρωποί μας στερούνταν βασικών δικαιωμάτων. Δεν μπορούσαν να επισκεφθούν όλα τα μέρη, να πιούν νερό από την ίδια βρύση, να καθίσουν στο λεωφορείο, να πάρουν το ασανσέρ, να χρησιμοποιήσουν την ίδια τουαλέτα. Ξαφνικά βρίσκουν μια διέξοδο. Υπάρχει μια περιοχή στην Αμερική που μπορούν να εκφραστούν και να διασκεδάσουν ελεύθερα. Ίσως, αυτή η ανοιχτή θέση, χωρίς να μπορεί να μας πει κανείς με σιγουριά, συμβολίζει μια ελευθερία. Από τη «στημένη» θέση ενός βαλς ή κάποιου άλλου παρεμφερή χορού, ξαφνικά «ανοίγουμε» κι ο καθένας εκφράζεται. Ταυτόχρονα επικοινωνούμε». Swing και ρετρό. «Αναλόγως σε ποιο μέρος του κόσμου είσαι, υπάρχει τόσο μια διάχυτη διάθεση να ντυθείς vintage όταν πηγαίνεις να χορέψεις έναν τέτοιο χορό όσο και να μη συμβεί κάτι τέτοιο.

Στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει η ελευθερία να χορέψεις χωρίς να έχεις μια συγκεκριμένη εμφάνιση εκείνης της εποχής ή να την υιοθετήσεις στιλιστικά γιατί έτσι επιθυμείς». Το Swing παραμένει μια ιδιαίτερη κουλτούρα. «Είναι μια κουλτούρα με έντονα ιστορικά στοιχεία και ταυτόχρονα είναι μια αίσθηση ελευθερίας που μας δίνεται να το χαρούμε σήμερα στην ολότητά του, είναι κάτι αξεπέραστα διαχρονικό», μας πληροφορεί η Ιωάννα. Από τη διαχρονικότητα του swing θα πιαστεί ο Βλαδίμηρος για να συνεχίσει. «Η swing ήταν η pop μουσική της Αμερικής, η πρώτη pop μουσική της Αμερικής. Όλοι άκουγαν swing εκείνη την εποχή. Η μουσική αυτή διασώθηκε και μαζί με την αναβίωσή της ξεκίνησε και η αναβίωση του χορού. Στη δεκαετία του ’80 ταξίδεψαν χορευτές από τη Σουηδία, τη Μ. Βρετανία στις ΗΠΑ και βρήκαν τους χορευτές των ταινιών της εποχής για να τους διδάξουν τα βήματα. Εκείνοι σε μεγάλη ηλικία πια αναγκάστηκαν να δώσουν αριθμούς στα βήματα, καθώς όλα γι’ αυτούς ήταν συνδυαστικά και δεν μετρούσαν.

Πολλοί όπως ο Frankie Manning, ο οποίος είναι ο πρεσβευτής του Lindy Hop, είναι υπεύθυνοι για τη διάδοση και την επιβίωση του χορού». Το ταξίδι του swing από την Αμερική και την Ευρώπη κατέληξε στην Ελλάδα. «Οι χορευτές ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Όταν ρώτησαν κάποτε τον Frankie Manning, «Εσείς δεν είστε ο χορευτής;», εκείνος αποκρίθηκε χαρακτηριστικά, «όχι, εγώ είμαι ο ταχυδρόμος». Αυτός ο άνθρωπος έζησε μέχρι τα 95 διαδίδοντας αυτόν τον χορό». Το swing απευθύνεται σε όλες της ηλικίες. «Είναι υπέροχο να συναντάς νέα άτομα θιασώτες αυτού του χορού που η jazz και η swing δεν είναι στα πρώτα ακούσματά τους. Άλλοι ξεκινούν επειδή τους γοητεύει ο χορός, άλλοι επειδή είναι λάτρεις της μουσικής ή επειδή τους αρέσει το στιλ γύρω από αυτό». Για την Ιωάννα δεν έχει ηλικιακούς περιορισμούς ο χορός αυτός ούτε απαιτεί ιδιαίτερες σωματικές απαιτήσεις. Μπορεί κανείς να ξεκινήσει από μικρή ηλικία, όπως συμβαίνει στη Σουηδία και μπορεί να δει κανείς και ανθρώπους σε ηλικία 70 ή 80 ετών. Ο Βλαδίμηρος φέτος ξεκίνησε ένα νέο τμήμα με ηλικίες 45 plus. Στόχος είναι αυτό το τμήμα να αφομοιωθεί με τα άλλα επίπεδα. Η ονομασία “Lindy Hop”. «Κάποτε ρώτησαν τον “Shorty”, παρατσούκλι ενός χορευτή, του George Snowden, σε ένα μαραθώνιο χορού, πώς λέγεται αυτό που κάνουν.

Εκείνη την εποχή ήταν δημοφιλής ο Charles Lindbergh, ο πρώτος άνθρωπος που πραγματοποίησε υπερατλαντικό ταξίδι με αεροπλάνο χωρίς στάση. Δεν έχει σχέση με το χορό αλλά ήταν πολύ δημοφιλές το γεγονός αυτό και έτσι εμπνεύστηκαν για την ονομασία “Lindy Hop”. Ο ζευγαρωτός αυτός χορός διαθέτει μια ρυθμικότητα που προέρχεται από τη swing μουσική, εναλλαγή κλειστών-ανοιχτών θέσεων, αυτοσχεδιασμό και ελευθερία. Στο Lindy Hop λέμε ότι υπάρχουν δύο ρόλοι, το “lead” και το “follow”, «οδηγώ» και «ακολουθώ».

Στα τμήματα αρχαρίων προβαίνουμε σε ένα διαχωρισμό σ’ αυτούς τους ρόλους. Σιγά-σιγά οι ρόλοι μπλέκονται, οι “followers” προτείνουν πράγματα και μπορούν να οδηγήσουν αλλού το χορό». Αν πάει κανείς σε μια βραδιά swing, social dancing, παίρνει το λόγο η Ιωάννα, θα αντικρύσεις παντού χαμόγελα. «Βλέπεις ανθρώπους χαρούμενους, να διασκεδάζουν, να το χαίρονται και να είναι παρόντες. Η jazz βγάζει σα μουσική πολλά και διαφορετικά συναισθήματα στον καθένα. Το θέμα είναι πώς μπορούμε να τα εκφράσουμε χορεύοντας μαζί και εκεί βιώνεται στο έπακρο η χαρά της επικοινωνίας». «Μπορεί να είναι χαρά, κάτι ξέγνοιαστο, κάτι μυστήριο αλλά πάντα με κοινό παρονομαστή τη χαρά», συμπληρώνει ο Βλαδίμηρος. Είναι η χαρά της έκφρασης, για την Ιωάννα. «Δεν γινόμαστε όλοι απαραίτητα χαρούμενοι αλλά χαιρόμαστε ότι μπορούμε να εκφραστούμε με κάποιο τρόπο. Σ’ αυτό το χορό δεν υπάρχει απαραίτητα σωστό, για μένα είναι μια ελευθερία. Το πόσο θα διατηρηθεί σχετίζεται με τους ανθρώπους που το διαχειρίζονται και το μεταδίδουν. Το να μη γίνει μια μόδα που έχει ένα ξαφνικό τέλος». Πολλοί δεν πίστευαν, μας λέει ο Βλαδίμηρος, ότι είναι κάτι που θα μείνει. «Εγώ, έβλεπα την έλλειψη αυτού του χορού. Είχαμε ζευγαρωτούς χορούς, πρόσφατα την άνθιση της salsa που είναι κάτι τελείως διαφορετικό ή το tango. Ήρθαν, έμειναν και απευθύνονται με διαφορετικό τρόπο στο κοινό». Τι να σκέφτεται κανείς που θέλει να ξεκινήσει swing, αναρωτιόμαστε. «Να μην το σκέφτεται», προτρέχει η Ιωάννα (γέλια). «Να έρθει να το δοκιμάσει, να νιώσει το ρυθμό και τη μουσική. Υπάρχει μια ρυθμικότητα απίστευτη», προσθέτει ο Βλαδίμηρος. «Στη μουσική jazz λένε ότι δεν υπάρχει λάθος, ότι αν πατήσεις κάτι, κάπου θα σε βγάλει, σε κάτι πιο ωραίο και διαφορετικό. Το ίδιο ακριβώς κάνουμε και εμείς στο χορό».

Ο Νικόλας, εικαστικός, 56 ετών μαθαίνει για το lindy hop από τον γιο του, Ζήση, ντράμερ των Swing till you drop (δεν υπάρχουν πλέον σαν μουσικό σχήμα) και αποφασίζει να ξεκινήσει χορό. Την ίδια περίοδο, ο Φώτης, 30 ετών, φωτογράφος, παροτρύνει την Ιωάννα, 31 ετών, οδοντίατρο, να δοκιμάσουν το lindy hop. Η Ιωάννα, από την άλλη, τυγχάνει να είναι η οδοντίατρος του Νικόλα και της συζύγου του και έτσι οι τρεις μαζί μέχρι και σήμερα εξασκούνται μαζί στο μάθημα της Παρασκευής και στα πάρτι της ομάδας, όπως μας εξιστορεί ο Βλαδίμηρος. Είναι κατά κύριο λόγο ένας κοινωνικός χορός που παλιά δε διδασκόταν, ο κόσμος πήγαινε στα Ballroom και χόρευε, σημειώνει η Ιωάννα. «Σήμερα, μαθαίνουμε κάποια πράγματα και νιώθουμε άνετα με το σώμα μας διασκεδάζουμε πηγαίνοντας σε διάφορα μέρη και χορεύουμε».

(πριν 5 χρόνια ο Βλαδίμηρος Ιγνατιάδης είχε σκηνοθετήσει και χορογραφήσει τους swing till you drop στο τραγούδι when you’re smiling)

Info: *Swing Academy, Καθολικών 4, 54625, 6os όροφος, Θεσσαλονίκη. *[email protected] *2315533677, 6987122957