Το πενταώροφο διαμάντι του κέντρου κρατά την αίγλη της παλιάς Θεσσαλονίκης

Λέξεις – Εικόνες: Μυρτώ Τούλα

Κατεβαίνοντας τη Βενιζέλου, στο αριστερό σου χέρι και σχεδόν απέναντι από την καλυμμένη με λαμαρίνες Πλατεία Ελευθερίας, έβλεπες πλήθος κόσμου το περασμένο Σάββατο να περιμένει υπομονετικά έξω από ένα κτίριο. Ένα κτίσμα – διαμάντι για τη Θεσσαλονίκη, που αν δεν σηκώσεις το κεφάλι σου, δεν παρατηρείς το αρχιτεκτονικό του κάλλος.

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, λοιπόν, το 8ο Open House και οι εθελοντές του μας ξενάγησαν σε μιλιούνια κτίρια, άλλα κλειδωμένα και αφιλόξενα τα βράδια, άλλα κρυμμένα κάτω από πολυκατοικίες, και άλλα όπως αυτό – στο οποίο ταξίδεψα εγκεφαλικά εγώ – πάνω σε κεντρικό δρόμο, κι όμως μακριά από τη βαβούρα και την κίνηση, κρύβοντας μυστικά της παλιάς κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης.

Στοά Λεβή – Μενεξέ, λοιπόν. Σηκώνοντας το κεφάλι σου στην Βενιζέλου 3 πέφτεις πάνω σε ένα κτίριο νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, που στην πραγματικότητα ενώνει δύο οικογένειες ή -διαφορετικά- δύο μέγαρα. Εξωτερικά κοσμείται από κίονες σε κορινθιακό ρυθμό, οι οποίοι και χωρίζουν το κτίριο σε 6 κάθετες ζώνες. Η στοά αποτελείται από 5 ορόφους και ο 5ος, στον οποίο βρίσκεται ο εξώστης, χωρίζεται από τον τέταρτο με μία οριζόντια διακοσμητική ταινία.

Η ιστορία του είναι μεγάλη αφού ανήκει στην πυρίκαυστη ζώνη της Θεσσαλονίκης δηλαδή, είναι ένα από τα 1.384 κτίρια τα οποία ανεγέρθηκαν μετά την πυρκαγιά του 1917.

Το 1925 σχεδιάστηκε από τους Ζαχαριάδη-Κοκορόπουλο και κατασκευάστηκε από την ελληνική εταιρεία ΕΡΕΚΑ ΑΕ τα χρόνια 1926 & 1927. Το 1928 το κτίριο παραδίνεται προς χρήση, αρχικά ονομάζεται ”Μέγαρο Μπουρλά” προς τιμήν του ιδιοκτήτη Μπουρλά, ο οποίος στέγαζε στη στοά ένα κοσμηματοπωλείο και τοποθέτησε το ρολόι που υπάρχει ακόμα στην είσοδο. Αργότερα, ο Μπουρλάς για οικονομικούς κυρίως λόγους το παραχώρησε σε δυο νέες οικογένειες, Αριστοτέλη Λεβή και Μενεξέ κι έτσι εξηγείται η σημερινή ονομασία ”Στοά Λεβή – Μενεξέ”.

Δείτε επίσης: Μπήκαμε ίσως στο πιο «κλειστό» μέχρι χθες κτίριο της Θεσσαλονίκης

Στο εσωτερικό της ενοποιητικό στοιχείο ανάμεσα στα δυο μέγαρα των οικογενειών είναι ένα υαλοσκέπαστο αίθριο το οποίο αρχικά είχε σκέτο γυαλί και στη συνέχεια προστέθηκαν μπλε επιφάνειες.

Ακριβώς από πάνω, υπάρχει το γυάλινο δώμα το οποίο έχει μια τετράριχτη στέγη πάνω από το αίθριο το οποίο παλιότερα χάρη στην θυρίδα του επέτρεπε στον θυρωρό να καθαρίζει 1 προς 1 όλα τα κρύσταλλα της στοάς.

Τα σκαλιά της αποτελούνται από τούβλο και η μαρμάρινη επένδυση πάνω τους είναι η αρχική που υπήρχε από τότε.

Οι ανελκυστήρες της παλιότερα είχαν ξύλινο φρεάτιο ενώ πλέον έχουν αντικατασταθεί αρκετά στοιχεία τους. Τα ύψη της στοάς αποτελούνται από 3,5 μέτρα στο ισόγειο ενώ στους υπόλοιπους ορόφους είναι 3,2 μέτρα. Το πάτωμα της στοάς σηματοδοτεί την κοσμοπολίτικη πόλη του τότε, δηλαδή γεωμετρικά vintage πλακίδια. Μέχρι και σήμερα η στοά στεγάζει γραφεία και χώρους εστίασης τα οποία έχουν διατηρήσει τα ξύλινα κουφώματα από τότε.

Το κτίριο κάποτε ήταν να φιλοξενήσει το δημαρχείο της Θεσσαλονίκης αλλά τα σχέδια άλλαξαν. Υπήρχαν ελάχιστες κατοικίες εντός του εκείνη την εποχή και μια από αυτές ήταν του Βενιζέλου. Η ιδιοκτήτρια της στοάς κυρία Λεβή έχει δωρίσει αντικείμενα του παρελθόντος, τα οποία βρίσκονταν στο υπόγειο του κτιρίου: συγκεκριμένα, μια γραφομηχανή και τρία φωτιστικά σε ένα γραφείο που ονομάζεται ”Συμβολή” και στεγάζει μια οικογενειακή επιχείρηση διοργάνωσης event.

Η πίσω πλευρά της Στοάς Λεβή Μενεξέ, στην οδό Ρογκότη, είναι τελείως διαφορετική. Παρατηρούμε έντονα μπαρόκ στοιχεία σε αντίθεση με την μπροστινή νεοκλασική της εικόνα.

Στο παρελθόν ήταν πολύ σημαντική λόγω του έντονου εμπορικού χαρακτήρα της και των σχέσεων που αναπτύσσονταν μεταξύ των εργαζομένων. Μαρτυρίες λένε πως το ισόγειο της  καθαριζόταν κάθε πρωί με νερό και οι εργαζόμενοι έστρωναν κόκκινο χαλί. Τα τελευταία χρόνια και μετά την οικονομική κρίση, η στοά αποκτά ξανά την αίγλη που είχε με πολλούς χώρους γραφείων και διασκέδασης και μεγάλη κινητικότητα.

*Ευχαριστούμε πολύ την ξεναγό του Open House για την περιήγηση και τις πληροφορίες