Πόλις, Πολίτες, Πολιτισμός, Ένωση Πολιτών

Είμαστε εκπρόσωποι της «Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (ΑΜΚΕ) που στόχο έχει:

• την προστασία των αρχαιοτήτων της οδού Εγνατίας, οι οποίες βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές του έργου του Μετρό και
• τη διαφύλαξη της θεσμοθετημένης λύσης της διατήρησης «κατά χώραν» των ευρημάτων.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η «κατά χώραν» ανάδειξη του μνημειακού συνόλου στον Σταθμό «Βενιζέλου» που υποστηρίζεται από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, το Σύλλογο Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, είναι η μοναδική που εξασφαλίζει την αυθεντικότητα των αρχαιοτήτων οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και ταυτότητας της πόλης, αλλά και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο αρχαιολογικός αυτός χώρος, η διασταύρωση της περίφημης βυζαντινής Μέσης Οδού (Decumanus Maximus) με την οδό Cardo που ανακαλύφθηκε στο σημείο θέση της σημερινής διασταύρωσης Εγνατίας και Βενιζέλου, πρόκειται να αποτελέσει το εφαλτήριο για την αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της πόλης, την προσέλκυση χιλιάδων επισκεπτών και την οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.

Λέει χαρακτηριστικά το BBC, σε ρεπορτάζ του με τίτλο «Μετρό Θεσσαλονίκης: Αρχαίο δίλημμα για τη σύγχρονη Ελλάδα». «…Τα πολύ σημαντικά αρχαία ξεπερνούν τα πιο τρελά όνειρα των επιστημόνων,» καθώς, όπως αναφέρει, «έξι μέτρα κάτω από το σύγχρονο εμπορικό κέντρο, απλώνεται η εμπορική καρδιά της αρχαίας πόλης». Και συνεχίζει «…η λεγόμενη ‘Βυζαντινή Πομπηία’ που βρέθηκε στο σημείο, προκαλεί χαρά και ενθουσιασμό…».

Σύμφωνα με αρχαιολόγους «…Οι αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου, έκτασης 1.500 τ.μ., ξεχωρίζουν για τη μοναδικότητά τους γιατί:

• ανασυστήνουν την έννοια του αστικού χώρου της Βυζαντινής πόλης,
• αναδεικνύουν τη ρυμοτομία της Θεσσαλονίκης και
• αποτελούν το πλέον ευανάγνωστο και αυτούσιο κομμάτι του ιστορικού κέντρου της πόλης, το οποίο επιβίωσε έως σήμερα».

Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η «κατά χώραν» ανάδειξη του μνημειακού συνόλου εφαρμόστηκε στον σταθμό του Μετρό της Αθήνας στο Μοναστηράκι χωρίς να δημιουργηθεί το οποιοδήποτε τεχνικό πρόβλημα και χωρίς να υπάρξει ανατροπή του χρονοδιαγράμματος και του προϋπολογισμού του έργου.

Δηλώνουμε ξεκάθαρα ότι δεν ανήκουμε και δεν έχουμε καμία σχέση με κανέναν κομματικό μηχανισμό. Ο σχεδιασμός του μετρό είναι ένα διεπιστημονικό έργο στο οποίο πρωταρχικό ρόλο παίζουν οι αρχαιολόγοι, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες πολιτικούς μηχανικούς, εδαφομηχανικούς, συγκοινωνιολόγους, κ.λπ.

Η δημιουργία της «Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» κρίθηκε απαραίτητη μετά τις δηλώσεις υπέρ της ανατροπής της “in situ” λύσης, του σχεδιασμού μιας νέας λύσης που θα βασίζεται στην απόσπαση των αρχαιοτήτων και τον επανασχεδιασμό του σταθμού, με απρόβλεπτες επιπτώσεις στη ζωή της πόλης. Η εξαγγελία της ανατροπής της “in situ” λύσης αντιβαίνει στη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (KAΣ) και στο άρθρο 42 του Νόμου 3028/2002 «Για την Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Είναι άξιον απορίας πώς είναι δυνατόν να παίρνεται μια τέτοια απόφαση πριν από τη συγκριτική αξιολόγηση των διαφορετικών λύσεων και τη σύνταξη των αντίστοιχων μελετών -και από άποψη χρονοδιαγράμματος υλοποίησης, αλλά και προϋπολογισμού- και να δίνεται εσπευσμένα η οδηγία στην ‘Αττικό Μετρό’ για σύνταξη μελέτης που προϋποθέτει την απόσπαση και την επανατοποθέτηση των ευρημάτων, πριν καν αποφανθεί το ΚΑΣ επ’ αυτού.

Πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2019, ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΚΤΩΡ (που είναι η ανάδοχος εταιρεία) δήλωνε ότι το μετρό της Θεσσαλονίκης είναι εντός χρονοδιαγράμματος και το 2020 θα τελειώσει. Έξι μήνες αργότερα, τον Αύγουστο, με επιστολή του προς την Αττικό Μετρό, η ανάδοχος υποστήριζε ξαφνικά ότι όσο δεν αποφασίζεται η τεχνική λύση του σταθμού Βενιζέλου ο χρόνος ολοκλήρωσης του έργου είναι άγνωστος.

«Αν η Θεσσαλονίκη είναι φτιαγμένη με ‘στρώσεις ιστορίας’ τη μία πάνω στην άλλη, το μετρό της είναι φτιαγμένο από στρώσεις λαθών, το ένα πάνω στο άλλο».

Γίνεται φανερό ότι -πέρα από τους ορατούς κινδύνους για το μέλλον των πολύτιμων αρχαιοτήτων- ανατρέπεται το χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης του συνολικού έργου του Μετρό, αλλά και του σταθμού της Βενιζέλου. Και η ανατροπή αυτή μοιάζει να υποκινήθηκε από τους υποστηρικτές της αρχικής λύσης, που προέβλεπε την απόσπαση και την επανατοποθέτηση των ευρημάτων, πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα δικαιωθούν για τις λανθασμένες, αρχικές τους αποφάσεις. Κι ακόμα εξαγγέλλεται και προκαταλαμβάνεται η διαφοροποίηση των αποφάσεων του ΚΑΣ, πριν καν υπάρξει εισήγηση επί του θέματος και πριν από την εξέτασή του!

Η λύση που εσπευσμένα μεθοδεύεται θα προκαλέσει:

• αναίτια καθυστέρηση στην ομαλή πορεία του έργου (13 χρόνια σήμερα εκτός του αρχικού σχεδιασμό),
• τεράστια αύξηση του χρόνου και του κόστους υλοποίησης και
• ακύρωση των μελετών και εργασιών που πραγματοποιήθηκαν και πληρώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια, εγείροντας την ανάγκη εκπόνησης νέων μελετών και νέων ανασκαφικών εργασιών, με άγνωστο οικονομικό κόστος καθώς και αποζημιώσεις του εργολάβου για την ακύρωση της προηγούμενης λύσης.

Γιατί;

Ποιος αλήθεια καθυστερεί την ολοκλήρωση του έργου του Μετρό στη Θεσσαλονίκη;

Βλέποντας την απίστευτη διάρκεια αυτού του έργου, αλλά και την προχειρότητα με την οποία πάρθηκαν όλες οι αποφάσεις (από την αρχική επιλογή ότι το έργο θα γίνει με τη μέθοδο της μελετοκατασκευής, την ανάθεσή του σε εταιρεία που μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης εγκατέλειψε το έργο, εξαγοραζόμενη στη συνέχεια από την ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, αλλά και του είδους των διατρήσεων των σηράγγων, έως τη σημερινή ανυπαρξία ολοκληρωμένων μελετών), είναι φανερή η ολιγωρία όλων των κυβερνήσεων, αλλά και των εκάστοτε διοικήσεων της Αττικό Μετρό, σε ένα θέμα τόσο κρίσιμο για το μέλλον της πόλης.

Το χειρότερο δε απ’ όλα είναι:

• η προσπάθεια διχασμού των κατοίκων της πόλης και
• οι λανθασμένες εισηγήσεις των τοπικών αρχών στον Πρωθυπουργό (για άλλη μια φορά).

Έχουν ήδη αρχίσει να κατηγορούν την Ένωση Πολιτών για τις καθυστερήσεις που θα προκύψουν από την αναίτια τροποποίηση του σχεδιασμού και στρέφουν εναντίον της τους καταστηματάρχες που επλήγησαν όλα αυτά τα χρόνια από τις εργασίες του μετρό, εσκεμμένα για να αποσείσουν τις ευθύνες τους για τις καθυστερήσεις που προέκυψαν από την ανευθυνότητα των χειρισμών τους.

Θέση της Ένωσης Πολιτών είναι ότι οι καταστηματάρχες που δεν αποζημιώθηκαν θα πρέπει να αποζημιωθούν άμεσα από το κράτος, καθώς δεν μπορεί να την πληρώνουν οι λίγοι όταν από το έργο ωφελούνται οι πολλοί.

Αλίμονο. Η τύχη της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού γίνεται αντικείμενο συμφερόντων και μικροπολιτικής.

Αναφέρεται τελευταία ότι το κόστος της «κατά χώραν λύσης» θα έχει πρόσθετη επιβάρυνση 25-40 εκατομμυρίων ευρώ. Χωρίς καμιά συγκριτική τεκμηρίωση, καθώς μοιάζει η μια μελέτη να είναι μισοτελειωμένη και η άλλη να έχει αρχίσει να εκπονείται προ δεκαπενθημέρου. Λόγια του αέρα…

Θα θέλαμε να δηλώσουμε ότι είμαστε αποφασισμένοι να προβούμε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, νομικές και άλλες, που σε παρόμοιες περιπτώσεις δικαίωσαν τις κοινωνίες των πολιτών.

Η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου, στις 18.00. Τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης συγκαλεί ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με μοναδικό θέμα στην Ημερήσια Διάταξη: «Η εξέλιξη των έργων του μετρό της Θεσσαλονίκης-νέα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης». Εισηγητής: ο Δήμαρχος, ο Κωνσταντίνος Ζέρβας.

Η Κίνηση έχει ζητήσει να παραστεί εκπρόσωπός της που θα παρουσιάσει τις θέσεις και τα επιχειρήματά μας. Με την παρουσία μας (και μια χρωματιστή ομπρέλα ο καθένας) έξω από το Δημαρχείο δηλώνουμε την απαίτηση να παραμείνουν τα αρχαία στο Σταθμό Βενιζέλου και να συνεχιστεί η εκτέλεση του έργου σύμφωνα με το νόμο, τις αποφάσεις του ΚΑΣ, τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί και ήδη υλοποιούνται. Λέμε ΟΧΙ στην απόσπαση των αρχαιοτήτων, στα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα σε βάρος της πόλης.

ΥΓ. Φέρτε μαζί σας απαραιτήτως και μια χρωματιστή ομπρέλα