Αυτός είναι ο μύκητας που μπορεί να μας «φάει από μέσα προς τα έξω»

Νέα έρευνα αναδεικνύει τους κινδύνους που ενδέχεται να «πυροδοτήσει» στο μέλλον ένας μύκητας που συνδέεται με την πρόκληση σοβαρών λοιμώξεων, καθώς η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβαίνει σταθερά.

Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, ο πλανήτης φαίνεται απροετοίμαστος να αντιμετωπίσει την συγκεκριμένη απειλή.

Ανεπαρκής η έρευνα για τους μύκητες

Οι μύκητες βρίσκονται παντού, καθώς αποτελούν ένα τεράστιο βασίλειο οργανισμών, από τη μούχλα μέχρι τα μανιτάρια, αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα όπως το χώμα, το κομπόστ και το νερό. Παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, αλλά μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία: Οι μυκητιασικές λοιμώξεις σκοτώνουν περίπου 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως και η έλλειψη δεδομένων σημαίνει ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ωστόσο, απέχουμε ακόμη πολύ από το να τους κατανοήσουμε, ιδίως το πώς αυτοί οι απίστευτα προσαρμοστικοί οργανισμοί θα ανταποκριθούν σε ένα θερμότερο κλίμα, υποστηρίζει δημοσίευμα του CNN.

Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ χρησιμοποίησε προσομοιώσεις σε υπολογιστή και προβλέψεις για να χαρτογραφήσει την πιθανή μελλοντική εξάπλωση του Aspergillus, μιας κοινής ομάδας μυκήτων που απαντάται σε όλο τον κόσμο και μπορεί να προκαλέσει ασπεργίλλωση, μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες.

Διαπίστωσαν ότι ορισμένα είδη Aspergillus θα επεκτείνουν την εξάπλωσή τους καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται, εισχωρώντας σε νέα μέρη της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Κίνας και της Ρωσίας. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της αξιολόγησης.

«Οι μύκητες είναι σχετικά ανεπαρκώς ερευνημένοι σε σύγκριση με τους ιούς και τα παράσιτα, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι τα μυκητιασικά παθογόνα θα επηρεάσουν πιθανότατα τις περισσότερες περιοχές του κόσμου στο μέλλον», δήλωσε ο Norman van Rijn, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και ερευνητής κλιματικής αλλαγής και λοιμωδών νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Ο τομέας έχει λάβει νέα προσοχή χάρη στο δημοφιλές τηλεοπτικό δράμα του HBO «The Last of Us», το οποίο παρακολουθεί ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο όπου ένας μολυσματικός μεταλλαγμένος μύκητας έχει μετατρέψει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού σε βίαια τέρατα.

Είναι μυθοπλασία, δήλωσε ο van Rijn, αλλά ελπίζει ότι θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση για τις λοιμώξεις από μύκητες που σκοτώνουν εκατομμύρια ανθρώπους στην πραγματικότητα.

Πώς λειτουργεί ο μύκητας

Οι μύκητες Aspergillus αναπτύσσονται σαν μικρά νήματα στα εδάφη σε όλο τον κόσμο. Όπως σχεδόν όλοι οι μύκητες, απελευθερώνουν τεράστιους αριθμούς μικροσκοπικών σπορίων που εξαπλώνονται στον αέρα.

Οι άνθρωποι εισπνέουν σπόρια κάθε μέρα, αλλά οι περισσότεροι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας- το ανοσοποιητικό τους σύστημα τα καθαρίζει.

Διαφορετική είναι η κατάσταση για όσους πάσχουν από πνευμονικές παθήσεις, όπως άσθμα, κυστική ίνωση και ΧΑΠ, καθώς και για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι ασθενείς με καρκίνο και μεταμόσχευση οργάνων, και όσοι έχουν περάσει σοβαρή γρίπη ή Covid-19.

Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αποτύχει να απομακρύνει τα σπόρια, ο μύκητας «αρχίζει να αναπτύσσεται και βασικά σας τρώει από μέσα προς τα έξω, λέγοντάς το πολύ ωμά», δήλωσε ο van Rijn.

Η ασπεργίλλωση έχει πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας περίπου 20% έως 40%, είπε. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να διαγνωστεί, καθώς οι γιατροί δεν την έχουν πάντα στο ραντάρ τους και οι ασθενείς συχνά παρουσιάζονται με πυρετό και βήχα, συμπτώματα κοινά σε πολλές ασθένειες.

Τα μυκητιασικά παθογόνα γίνονται επίσης όλο και πιο ανθεκτικά στη θεραπεία, πρόσθεσε ο van Rijn. Υπάρχουν μόνο τέσσερις κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων.

Όλα αυτά προοικονομούν άσχημα νέα, καθώς οι κλιματικές αλλαγές ανοίγουν νέες περιοχές για να αποικίσει ο Aspergillus.

Η απειλή που ελλοχεύει

Ο Aspergillus flavus, ένα είδος που τείνει να προτιμά τα θερμότερα, τροπικά κλίματα, θα μπορούσε να αυξήσει την εξάπλωσή του κατά 16% εάν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με τη μελέτη. Προβλέπεται ότι θα προωθηθεί σε τμήματα της βόρειας Αμερικής, της βόρειας Κίνας και της Ρωσίας.

Το είδος αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο και είναι ανθεκτικό σε πολλά αντιμυκητιασικά φάρμακα. Προσβάλλει επίσης μια σειρά από καλλιέργειες τροφίμων, αποτελώντας δυνητική απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσθεσε τον Aspergillus flavus στην κρίσιμη ομάδα μυκητολογικών παθογόνων το 2022, λόγω των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και του κινδύνου ανθεκτικότητας στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.

Ο Aspergillus fumigatus, ο οποίος προτιμά τα πιο εύκρατα κλίματα, προβλέπεται να εξαπλωθεί προς τα βόρεια, προς τον Βόρειο Πόλο, καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η εξάπλωσή του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 77,5% έως το 2100, σύμφωνα με τη μελέτη, εκθέτοντας δυνητικά 9 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη.

Αντίθετα, οι θερμοκρασίες σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής, θα μπορούσαν να γίνουν τόσο θερμές που να μην είναι πλέον φιλόξενες για τους μύκητες Aspergillus. Αυτό θα μπορούσε να επιφέρει τα δικά του προβλήματα, καθώς οι μύκητες παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των υγιών εδαφών.

Εκτός από την επέκταση του εύρους ανάπτυξής τους, ένας θερμαινόμενος κόσμος θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την ανοχή των μυκήτων στη θερμοκρασία, επιτρέποντάς τους να επιβιώνουν καλύτερα μέσα στα ανθρώπινα σώματα.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία, οι πλημμύρες και οι καύσωνες, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τους μύκητες, βοηθώντας στη διάδοση των σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις. Έχουν παρατηρηθεί εξάρσεις μυκητιασικών ασθενειών μετά από φυσικές καταστροφές, όπως το ξέσπασμα μετά τον ανεμοστρόβιλο του 2011 στο Τζόπλιν του Μιζούρι.

Αναγκαία η ευαισθητοποίηση των πολιτών

Η νέα μελέτη για τον Aspergillus «ρίχνει φως στην απειλή των μυκήτων που ζουν στο φυσικό μας περιβάλλον και στο πόσο λίγο προετοιμασμένοι είμαστε για να ανταποκριθούμε στις αλλαγές στον επιπολασμό τους», ανέφερε η Elaine Bignell, συνδιευθύντρια του Κέντρου Ιατρικής Μυκητολογίας MRC του Πανεπιστημίου του Έξετερ, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Πολλές είναι, όμως, οι αβεβαιότητες και ακόμα απομένουν να διενεργηθούν πολλές έρευνες, είπε στο CNN.

Παρά τη θανατηφόρα φύση της ασπεργίλλωσης, υπάρχει πραγματική έλλειψη δεδομένων σχετικά με το πού βρίσκεται ο παθογόνος οργανισμός στο περιβάλλον και ποιος μολύνεται, δήλωσε ο Justin Remais, καθηγητής περιβαλλοντικών επιστημών υγείας στο UC Berkeley, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Είναι επικεφαλής μιας μελέτης για περισσότερους από 100 εκατομμύρια ασθενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία εντόπισε περισσότερα από 20.000 κρούσματα ασπεργίλλωσης μεταξύ 2013 και 2023. Ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται κατά περίπου 5% κάθε χρόνο, είπε.

«Τα μυκητιασικά παθογόνα γίνονται όλο και πιο συχνά και ανθεκτικά στη θεραπεία και μόλις τώρα αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πώς συμβάλλει η κλιματική αλλαγή», δήλωσε.

Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να ακούνε για ασθένειες που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και παράσιτα, αλλά πολύ λιγότερο για μυκητιασικές ασθένειες, δήλωσε η Bignell. «Υπάρχει απελπιστική ανάγκη να αντιστραφεί αυτή η τάση, δεδομένης της θανατηφόρας σημασίας τους», είπε.

«Οποιοσδήποτε από εμάς στο μέλλον μπορεί να επηρεαστεί».

Πηγή: in.gr