Γιατί οι εργαζόμενοι αισθάνονται στρες και θυμό στη δουλειά τους;

Κατάθλιψη, στρες και θυμός “χτυπούν” τους Έλληνες εργαζομένους. 

«Μία νέα έρευνα, που έγινε με τη συνεργασία της ΕΥ Ελλάδας, του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ και της Hellas ΕΑΡ και στην οποία μετείχαν 329 εργαζόμενοι, κάθε ηλικίας, στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατέγραψε πως εντείνονται τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη, το άγχος και το θυμό» αναφέρει η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια – επιστημονική συνεργάτιδα της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Αιμιλία Αξιωτίδου μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Βέβαια ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει να κατανοήσουμε τους λόγους που οι άνθρωποι οδηγούνται στο να έχουν αυτά τα συμπτώματα. Φταίνε οι υποχρεώσεις της δουλειάς; Το εργασιακό περιβάλλον; Ή άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν την ψυχική υγείας των εργαζομένων;

Ο Παντελής εργάζεται τα τελευταία πέντε χρόνια σε μία εταιρεία. Όπως εξηγεί είναι εκ φύσεως αγχώδης άνθρωπος, όμως η δουλειά τον κάνει πολλές φορές να χάνει το μυαλό του. 

«Υπάρχουν μέρες που ένιωθα τόσο στρες στη δουλειά λόγω των πολλών task που έπρεπε να ολοκληρώσω κάθε μέρα, σε σημείο που αντί να πηγαίνω σπίτι και να χαλαρώνω, εγώ συζητούσα γι’ αυτά με τους δικούς μου με αποτέλεσμα να μην μπορεί το μυαλό μου ούτε εκεί να ξεφύγει. Τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Τα πρώτα δύο χρόνια υπήρχε περισσότερο προσωπικό και μοιράζονταν οι δουλειές. Στη συνέχεια κάποιοι παραιτηθήκαν και δεν πήρε την θέση τους κανείς με αποτέλεσμα να πρέπει να σηκώσουμε στις πλάτες μας  και εμείς τον δικό τους όγκο δουλειάς. Αυτό βέβαια μου έφερε τότε κάποια επιπλέον χρήματα και τους πρώτους μήνες ήμουν χαρούμενος επειδή ήμουν πιο άνετος οικονομικά. 

Όμως, από ένα σημείο και μετά τα πράγματα άρχισαν να ζορίζουν. Ένιωθα ένα βάρος στο στήθος πριν πάω στη δουλειά, δεν ήθελα να σηκωθώ από το κρεβάτι. Σκεφτόμουν μόνο τα όσα πρέπει να κάνω και δεν έβλεπα καμία ελπίδα. Ευτυχώς κατάλαβα πως το άγχος και το στρες με κυριεύουν και απευθύνθηκα πριν από έναν περίπου χρόνο σε ειδικό για να μπορέσω να το καταπολεμήσω. Μόνος μου δεν μπορούσα να μάθω να διαχειρίζομαι το άγχος μου, το οποίο και τώρα υπάρχει αλλά σε πιο λογικά επίπεδα – σ’ ένα τέτοιο σημείο που δεν μου καθορίζει την ζωή»

Η Γιώτα από την άλλη πλευρά εργάζεται σε καφετέρια και υπάρχουν πολλές φορές που θέλει να τα παρατήσει καθώς όπως αναφέρει «δεν αντέχει άλλο την πίεση που αισθάνεται»

«Σπουδάζω ταυτόχρονα, οπότε η δουλειά στην καφετέρια είναι καθαρά για να βγάζω το μεροκάματο μου και να μην επιβαρύνω τους γονείς μου. Δεν μου αρέσει ούτε η εργασία ως εργασίας, ούτε το κλίμα που υπάρχει με τους πελάτες. Πολλές φορές έχω την ανάγκη να αφήσω την ποδιά στο πάγκο και να αρχίσω να τρέχω. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα που με κάνει να αισθάνομαι χάλια στην δουλειά. Νομίζω φταίει η γενικότερη αντιμετώπιση των εργοδοτών προς τους εργαζόμενους, όχι μόνο στο μαγαζί που δουλεύω αλλά και σε άλλα, μιας και συζητάω με πολλά παιδιά στην ηλικία μου.

Μιλώντας για μένα είναι αδύνατον ενώ είχαμε κανονίσει να δουλεύω τις μέρες που δεν έχω μαθήματα, να έχει την απαίτηση να πηγαίνω αφού τελειώνει η παράδοση. Όσο και να προσπαθώ να μην έρθω σε ρήξη μαζί του, κάποιες φορές αυτό είναι αναπόφευκτο. Αυτό βέβαια έχει επιπτώσεις στην δική μου ψυχική υγεία.

Επίσης με αγχώνει και το οικονομικό κομμάτι. Υπάρχουν πολλές μέρες που σκέφτομαι διπλά και τριπλά τι θα ξοδέψω όταν είμαι έξω γιατί κανείς δεν ζει με 300-400 ευρώ. Αν μπορούσα να εργαστώ παραπάνω ίσως τα πράγματα να ήταν καλύτερα – όμως προς το παρόν αυτή είναι η κατάσταση, κάτι που με θλίβει πραγματικά.»

Η Άννα από την δική της πλευρά προσπαθεί να βάλει τα πράγματα σε μία τάξη και να καταλάβει τι την στρεσάρει στο εργασιακό της περιβάλλον τόσο έντονα που συχνά φεύγει με πονοκεφάλους και ζαλάδες. 

«Προσπαθώ να είμαι σωστή στη δουλειά μου και αυτό νομίζω πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Φυσικά πολλές φορές νιώθω αδικημένη, ειδικά όταν οι άλλοι δεν κάνουν ό,τι πρέπει και μετά εγώ πρέπει να καλύψω τα κενά τους. Αν και είμαι ήρεμη ως άνθρωπος, εκεί πολλές φορές ξεσπάω και έρχομαι σε κόντρα με τους υπόλοιπους. Αυτό βέβαια μου δημιουργεί φοβερή ένταση, την οποία μεταφέρω και στο σπίτι. 

Έχω πάθει πολλές φορές κρίσεις άγχους, που αισθανόμουν πως δεν μπορώ να ανασάνω για κάτι που έγινε στη δουλειά. Όσο και να λέω στον εαυτό μου πως δεν έγινε κάτι τραγικό, όταν όλο αυτό είναι η καθημερινότητα σου και ξέρεις πως δύσκολα μπορείς να την αλλάξεις, δυστυχώς δεν είναι εύκολο να το διαχειριστείς. 

Επίσης μεγάλο ρόλο παίζει και το οικονομικό κομμάτι. Είναι διαφορετικό να παίρνεις έναν μεγάλο μισθό και να κάνεις υπομονή και άλλο να παίρνεις λίγα παραπάνω χρήματα από τον βασικό και με το ζόρι να τα βγάζεις πέρα. Εγώ όπως και πολλοί άλλοι βρισκόμαστε στη δεύτερη κατηγορία. Οι φίλοι μου, με προτρέπουν να συζητήσω με κάποιο ειδικό για το θέμα της διαχείρισης και είναι κάτι που αρχίζω να το σκέφτομαι καθώς αισθάνομαι πως από μόνη μου δεν μπορώ πολλές φορές να ηρεμήσω, μιας και νιώθω εξαιρετικά οργισμένη και θυμωμένη»

Σύμφωνα με την έρευνα και με τα στοιχεία που παρουσιάζει το news247.gr, έντονα και αυξημένα είναι και τα φαινόμενα σωματοποίησης, δηλαδή της έκφρασης των ψυχολογικών ή συναισθηματικών προβλημάτων ως σωματικά συμπτώματα, όπως ο πονοκέφαλος, το έντονο στρες και οι κρίσεις πανικού.

Το 41% των εργαζομένων αναφέρουν ότι εμφάνισαν αδυναμία και ζαλάδα (στο 35% το 2021), 19% έχουν ναυτία ή στομαχικές διαταραχές (στο 15% το 2021), οι 2 στους 10 (ένας στους 10 το 2021), παρατήρησαν δυσκολία στην αναπνοή και το ίδιο ποσοστό ανέφερε πόνους στην καρδιά ή στο στήθος.

Τα στοιχεία έρευνας στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας: Μελαγχολία αισθάνονται 4 στους 10 εργαζόμενους και ποσοστό 41% αισθάνεται απαισιοδοξία για το μέλλον (το 2021 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 35%).

Αυξημένο εμφανίζεται και το ποσοστό των ανθρώπων που σκέφτηκαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους το 2023 φτάνοντας το 2% από το 1,1% το 2022, ενώ 2 στους 10 έχουν αισθήματα αναξιότητας.

Αυξήθηκε το ποσοστό των εργαζομένων που εμφανίζουν συμπτώματα άγχους και έτσι 3 στους 4 αισθάνονται εσωτερική ταραχή και νευρικότητα.

Επίσης αυξήθηκαν τα ποσοστά εκείνων που βρίσκονται σε υπερένταση από 40% σε 44% και από 8% αυξήθηκε σε 10% το ποσοστό εκείνων που βιώνουν κρίσεις πανικού, 3 στους 10 έχουν ξεσπάσματα θυμού που δεν μπορούν να τα ελέγξουν, ενώ οι εκδηλώσεις θυμού αυξήθηκαν από 70% το 2021 στο 75% το 2023. Επίσης έντονα ήταν και τα φαινόμενα σωματοποίησης, δηλαδή η έκφραση των συμπτωμάτων άγχους μέσα από σωματικά συμπτώματα όπως κεφαλόπονοι.

«Ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο η πανδημία επηρέασε την ψυχική και σωματική υγεία των νέων δόθηκε στην έκδοση 2022 της έκθεσης “Υγεία με μια ματιά: Ευρώπη” του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» προσθέτει η κ. Αξιωτίδου.

Στην έκθεση αυτή αναφέρεται πως παρόλο που η πανδημία είχε αντίκτυπο στη ζωή σχεδόν όλων, υπήρξαν ιδιαίτερες ανησυχίες για την ψυχική και σωματική υγεία των εκατομμυρίων νέων Ευρωπαίων, των οποίων τα χρόνια της διαμόρφωσης σημαδεύτηκαν από διαταραχές στην εκπαίδευση και στις κοινωνικές τους δραστηριότητες. Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Εσθονία, η Νορβηγία και η Σουηδία, το ποσοστό των νέων που ανέφεραν συμπτώματα κατάθλιψης υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, φθάνοντας σε επίπεδα επιπολασμού τουλάχιστον διπλάσια από ό,τι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Πολλά παιδιά και νέοι αφιέρωσαν επίσης σημαντικά λιγότερο χρόνο σε σωματική δραστηριότητα και οι διατροφικές τους συνήθειες επιδεινώθηκαν, ενώ εμφανίστηκαν και ενδείξεις αύξησης του παιδικού υπερβολικού βάρους και της παιδικής παχυσαρκίας σε ορισμένες χώρες. Οι ήδη καταπονημένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας δοκιμάστηκαν από την αυξανόμενη ζήτηση για υποστήριξη της ψυχικής υγείας, σε συνδυασμό με τις διαταραχές στην παροχή φροντίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Περίπου το 50% των νέων Ευρωπαίων ανέφεραν ανεκπλήρωτες ανάγκες για φροντίδα ψυχικής υγείας την άνοιξη του 2021 και ξανά την άνοιξη του 2022. Πολλές χώρες έχουν εφαρμόσει ορισμένα μέτρα για την προστασία και τη φροντίδα της ψυχικής υγείας των νέων, ωστόσο το μέγεθος των επιπτώσεων απαιτεί περαιτέρω δράση ώστε να διασφαλιστεί ότι η πανδημία δεν θα αφήσει μόνιμα σημάδια σε αυτήν τη γενιά.