Γρίπη των πτηνών: Φόβος για πανδημία – Οι φαρμακοβιομηχανίες ετοιμάζουν εμβόλια

Με τη γρίπη των πτηνών Η5Ν1 να αποδεκατίζει δεκάδες εκατομμύρια πουλερικά και άγρια πουλιά σε όλο τον κόσμο, οι παρασκευαστές εμβολίων δηλώνουν έτοιμοι να παράγουν εμβόλιο στην περίπτωση που ο ιός μεταπηδήσει στον άνθρωπο και προκαλέσει πανδημία.

Η γρίπη H5N1 κλάδος 2.3.4.4b έχει προκαλέσει πρωτοφανή επιδημία στα πτηνά, ωστόσο τα κρούσματα σε ανθρώπους είναι μέχρι σήμερα ελάχιστα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαβεβαιώνει ότι ο κίνδυνος παραμένει μικρός.

Ωστόσο οι φαρμακοβιομηχανίες προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο. Τρεις μεγάλοι παρασκευαστές εμβολίων -GSK, Μoderna και CSL Seqirus- δήλωσαν στο Reuters ότι αναπτύσσουν ή ετοιμάζονται να δοκιμάσουν σε ανθρώπους εμβόλια για το συγκεκριμένο στέλεχος.

Άλλες εταιρείες, όπως η Sanofi, δήλωσαν πως βρίσκονται σε ετοιμότητα να αρχίσουν την παραγωγή εμβολίων για προηγούμενα στελέχη του Η5Ν1, τα οποία θα κάλυπταν ως έναν βαθμό και τον νέο υπότυπο.

Στο μεταξύ, αρκετές κυβερνήσεις εξετάζουν τη δυνατότητα εμβολιασμού των πουλερικών, μια νέα αγορά που θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερη.

Οι πλούσιοι προηγούνται

Λιγότερο καθησυχαστικό είναι πάντως το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της δυνητικής παραγωγής ανθρώπινου εμβολίου θα κατέληγε σε πλούσιες χώρες που έχουν εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα συμβόλαια ετοιμότητας, δήλωσαν ειδικοί της δημόσιας υγείας και φαρμακοβιομηχανίες.

Και αυτό σημαίνει ότι τα φτωχότερα κράτη θα έμεναν ανεμβολίαστα, όπως συνέβη και στα πρώτα κύματα της πανδημίας Covid-19.

«Σε περίπτωση επιδημίας γρίπης θα μπορούσαμε δυνητικά να έχουμε πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα με την υπερσυσσώρευση εμβολίων και τον εθνικισμό των εμβολίων συγκριτικά με την Covid» προειδοποίησε ο δρ Ρίτσαρντ Χάτσετ, διευθύνων σύμβουλος του CETI (Συνασπισμός Καινοτομίας για Επιδημική Ετοιμότητα), οργανισμού που χρηματοδοτεί την έρευνα εμβολίων.

Πράγματι, το διεθνές πλαίσιο για ενδεχόμενη πανδημία γρίπης προβλέπει ότι το 10% της παγκόσμιας παραγωγής θα πρέπει να διατεθεί στον ΠΟΥ για χρήση σε χώρες μικρού και μεσαίου εισοδήματος, συγκριτικά με το 20% που προβλέπεται για πανδημίες από άλλους ιούς.

Ο ΠΟΥ δεν σχολίασε το ενδεχόμενο άνισης κατανομής των εμβολίων, δήλωσε όμως ότι καταρτίζονται κανόνες «ώστε οι χώρες να εργαστούν μαζί και όχι σε ανταγωνισμό η μία με την άλλη».

Αλλαγές στην γραμμή παραγωγής

Οι εταιρείες εμβολίων γρίπης έχουν ήδη την απαιτούμενη εμπειρία, αφού παράγουν κάθε χρόνο εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις για την εποχική γρίπη.

Σε περίπτωση πανδημίας, θα σταματούσαν ή θα περιόριζαν την παραγωγή του εποχικού εμβολίου για να εστιαστούν στο εμβόλιο του Η5Ν1.

Πολλά από αυτά τα νέα εμβόλια θα ήταν ουσιαστικά προ-εγκεκριμένα, καθώς θα ήταν σχεδόν ίδια με τα εποχικά εμβόλια που έχουν ήδη υποβληθεί σε κλινικές δοκιμές. Αυτή είναι εξάλλου η προσέγγιση που εφαρμόζεται κάθε χρόνο για το νέο εποχικό εμβόλιο.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, αυτή τη στιγμή υπάρχουν σχεδόν 20 αδειοδοτημένα εμβόλια για την ευρύτερη οικογένεια ιών Η5.

Ωστόσο η μαζική παραγωγή εμβολίων που στοχεύουν ειδικά το H5N1 κλάδος 2.3.4.4b θα απαιτούσε μήνες, προειδοποιούν οι εταιρείες, ορισμένες από τις οποίες χρησιμοποιούν την «παραδοσιακή» μέθοδο που απαιτεί 4 με 6 μήνες, στην οποία ο ιός καλλιεργείται σε αβγά κότας.

Η διαδικασία θα ήταν πολύ ταχύτερη στην περίπτωση των εμβολίων mRNA, τα οποία μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν σε νέα στελέχη επειδή βασίζονται μόνο σε γενετικό υλικό του ιού και δεν απαιτούν την καλλιέργειά του.

Μάλιστα οι έρευνες της Moderna για τα εμβόλια mRNA ξεκίνησαν με την πανδημική γρίπη, δήλωσε στο Reuters ο Ραφαέλ Ναχμπαγκάουερ, εκτελεστικός διευθυντής της Moderna αρμόδιος για λοιμώδη νοσήματα.

Η Moderna έχει ήδη δοκιμάσει ένα εμβόλιο mRNA για την εποχική γρίπη, το οποίο όμως έδωσε ανάμεικτα αποτελέσματα στην κλινική δοκιμή.

Τους επόμενους μήνες, η εταιρεία σχεδιάζει να ξεκινήσει μικρή κλινική μελέτη εμβολίου mRNA ειδικά για τον Η5Ν1, είπε ο Ναχμπαγκάουερ.