Ποιοι νέοι παράγοντες κινδύνου εντοπίστηκαν για εμφάνιση Αλτσχάιμερ ή άλλων μορφών άνοιας

Τα προβλήματα όρασης και η υψηλή χοληστερόλη πρέπει να προστεθούν στη λίστα με τους παράγονες κινδύνου για εμφάνιση Αλτσχάιμερ ή άλλων μορφών άνοιας, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη που συνυπογράφουν 27 κορυφαίοι ειδικοί.

Σύμφωνα με την έκθεση της ειδικής επιτροπής που έχει δημιουργήσει για την άνοια η ιατρική επιθεώρηση The Lancet, σχεδόν τα μισά κρούσματα άνοιας σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν θεωρητικά να προληφθούν αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα όρασης, την υψηλή χοληστερόλη και ακόμα 12 τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου.

Η μελέτη εντοπίζει στατιστικές σχέσεις και δεν επαρκεί για να αποδειχθεί πέραν πάσης βεβαιότητας ότι οι εν λόγω παράγοντες κινδύνου είναι αιτία άνοιας. Σίγουρα, όμως, η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί παρά να είναι ωφέλιμη για την υγεία.

Οι παράγοντες κινδύνου για άνοια κατά σειρά φθίνουσας βαρύτητας

• Βαρηκοΐα: Γνωστός και σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Η αντιμετώπισή του, σύμφωνα με τη μελέτη, θα μείωνε δυνητικά τα κρούσματα άνοιας κατά 7%
• Υψηλή χορηστερόλη: Εξίσου σημαντικός παράγοντας, εκτιμάται ότι ευθύνεται επίσης για το 7% των κρουσμάτων.
• Έλλειψη εκπαίδευσης σε νεαρή ηλικία: 5%
• Κοινωνική απομόνωση σε μεγάλη ηλικία: 5%
• Κατάθλιψη: 3%
• Ατμοσφαιρική ρύπανση: 3%
• Εγκεφαλικά τραύματα: 3%
• Προβλήματα όρασης: 2%
• Έλλειψη φυσικής άσκησης: 2%
• Διαβήτης: 2%
• Κάπνισμα: 2%
• Υπέρταση: 2%
• Παχυσαρκία: 1%
• Κατάχρηση αλκοόλ: 1%

Η αντιμετώπιση όλων αυτών των παραγόντων ταυτόχρονα θα μείωνε δυνητικά τα κρούσματα άνοιας κατά 45%.

Ανεξάρτητοι ειδικοί σχολίασαν πάντως ότι σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι σαφές αν αυτοί οι «παράγοντες κινδύνου» είναι στην πραγματικότητα αιτία της άνοιας ή αν είναι πρώιμα συμπτώματα της νόσου.

Εξάλλου το 55% του κινδύνου βρίσκεται πέρα από τον έλεγχό μας, όπως για παράδειγμα οι μεταλλάξεις που προδιαθέτουν για άνοια.

«Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην περνάμε το μήνυμα ότι οι άνθρωποι με άνοια θα μπορούσαν να την είχαν αποφύγει αν είχαν κάνει διαφορετικές επιλογές στον τρόπο ζωής τους» δήλωσε στο BBC o Τσαρλς Μάρσαλ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου.

Παραμένει εξάλλου ασαφές πώς η κοινωνική απομόνωση ή τα προβλήματα όρασης και ακοής αυξάνουν τον κίνδυνο.

Οι ερευνητές υποψιάζονται πάντως ότι οι παράγοντες αυτοί περιορίζουν τη ζωή των ανθρώπων και στερούν από τον εγκέφαλο τα ερεθίσματα και τις προκλήσεις που χρειάζονται για να παραμείνει ανθεκτικός.

Συστάσεις

Το γεγονός ότι οι παράγοντες κινδύνου είναι αντιμετωπίσιμοι σημαίνει ότι «δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να λάβει κανείς μέτρα» τόνισε η Γκιλ Λίβινγκστον του University College του Λονδίνου, επικεφαλής της έκθεσης του The Lancet.

Η ομάδα του συνιστά σε ιδιώτες, γιατρούς και κυβερνήσεις μια σειρά μέτρων:

• Διάθεση ακουστικών βαρηκοΐας σε όσους τα χρειάζονται
• Καλή εκπαίδευση για όλους
• Ενθάρρυνση των καπνιστών να κόψουν το τσιγάρο
• Προώθηση της φυσικής άσκησης και του αθλητισμού
• Μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης από την ηλικία των 40 ετών
• Αντιμετώπιση των υψηλών επιπέδων χοληστερόλης από τη μέση ηλικία
• Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας το ταχύτερο δυνατό
• Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
• Αντιμετώπιση της μοναξιάς και της απομόνωσης σε επίπεδο κοινωνίας
• Έλεγχοι της όρασης σε όσους τους χρειάζονται
• Μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Ειδικά ο ρόλος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει καταστεί σαφής μόνο τα τελευταία χρόνια.

Μελέτη που παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα υπολογίζει ότι κάθε αύξηση της ρύπανσης από δασικές πυρκαγιές κατά ένα μικρογραμμάριο ανά κυβικό μέτρο αέρα συνδέεται με μέση αύξηση του κινδύνου άνοιας κατά 21% σε ορίζοντα τριετίας.