Το 2025 φέρνει ξανά μάσκες και αποστάσεις στις ζωές μας;
Τα κρούσματα HMPV στη Θεσσαλονίκη και η γρίπη των πτηνών - Όλα τα δεδομένα μέχρι τώρα και αν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε
Μπαίνοντας η νέα χρονιά, ανησυχία προκαλούν οι ειδήσεις των πρώτων ημερών του 2025 που αφορούν από τη μία τον μεταπνευμονοϊο ή αλλιώς HMPV που εισχώρησε και στην Ελλάδα με τα δύο πρώτα κρούσματα να εντοπίστηκαν στη Θεσσαλονίκη και από την άλλη, την γρίπη των πτηνών που μόλις πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε ο πρώτος θάνατος ανθρώπου στην πολιτεία Λουιζιάνα των ΗΠΑ.
Ειδήσεις που φέρνουν στο νου καταστάσεις που βιώσαμε όταν πριν πέντε χρόνια όταν ανύποπτα τότε, στις 11 Ιανουαρίου του 2020, οι αρχές στην Κίνα ανακοίνωσαν τον πρώτο θάνατο από έναν άγνωστο κορονοϊό που έμελλε τα επόμενα χρόνια, αλλά και μέχρι και σήμερα σε μικρότερο βαθμό, να μολύνει επισήμως 777 εκατομμύρια ανθρώπους και να προκαλέσει τον θάνατο περισσότερων από 7 εκατομμυρίων νοσούντων σύμφωνα με τα επίσημα νούμερα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Χωρίς βέβαια να υπάρχει σύγκριση και με την ευχή όλων να μην επαναληφθεί η ιστορία τόσο σύντομα, το να κυκλοφορούν ειδήσεις πως υπάρχει έξαρση δύο ιων – με τον έναν να έρχεται από την Κίνα και να βάζει σε ΜΕΘ και καραντίνα τους νοσούντες και τον άλλον να προκαλεί τον θάνατο ενός ανθρώπου όταν όλες οι διαβεβαιώσεις ΠΟΥ και Ευρωπαικής Επιτροπής μιλούσαν για στελέχη κυρίως αβλαβή, χτυπώντας ωστόσο το «καμπανάκι» για ορισμένες περιπτώσεις που ενδεχομένως προκαλέσουν και θάνατο – προκαλεί ανησυχία σε πολλούς που μπορεί να φοβούνται τι θα φέρει το μέλλον.
Κι αν ο covid19 ήταν η αρχή μίας νέας κατάστασης σε όλο τον πλανήτη και έβαλε στο κυρίως πλάνο μας τις μάσκες, τις αποστάσεις και τα αντισηπτικά, τα επόμενα χρόνια φαίνεται πως όλο και πιο συχνά θα μιλάμε για πανδημίες, για καραντίνες και ιούς που θα έρχονται και θα απειλούν την καθημερινότητα μας.
Πνευμονοϊός (HΜPV)
Στη Θεσσαλονίκη εντοπίστηκε το πρώτο κρούσμα του κινεζικού ιού HMPV που πρόκειται για έναν 71χρονο από τη Θεσσαλονίκη όπου η κόρη του ταξίδεψε στην Κίνα. Μετά τα πρώτα συμπτώματα νοσηλεύτηκε σε ιδιωτική κλινική και αργότερα κρίθηκε σκόπιμα να μεταφερθεί στο νοσοκομείο Παπανικολάου και σε απομόνωση. Λίγες ώρες αργότερα, ως ύποπτη ανακοινώθηκε η σύζυγος του 71χρονου που όμως λίγες ώρες μετά βεβαιώθηκε πως δεν ήταν μεταπνευμονοϊό (HMPV), ενώ υποψίες και για ακόμα έναν ασθενή στο ΑΧΕΠΑ έγιναν γνωστές την ίδια μέρα.
Ωστόσο, οι επιστήμονες λένε πως δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας, καθώς πρόκειται για ιό που υπάρχει πάρα πολλά χρόνια. Όπως εξήγησαν σε τηλεοπτικές τους εμφανίσεις η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής στο ΕΚΠΑ και ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ, αυτό που συμβαίνει στην Κίνα, αλλά και σε άλλες περιοχές του κόσμου αφορά ιό που ταυτοποιήθηκε το 2001 στην Ολλανδία. Εκτιμάται πως μολύνει ανθρώπους τουλάχιστον από το 1958. Από τότε μέχρι σήμερα σε όλον τον κόσμο υπάρχει κάποιος βαθμός ανοσίας, λόγω προηγούμενης έκθεσης.
Ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης αναφέρθηκε στο θέμα λέγοντας ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. «Ο μεταπνευμονοϊός δεν είναι κάτι καινούργιο όπως ο covid το 2019 που ξεκίνησε η ιστορία από την Κίνα. Είναι ένας γνωστός ιός που προσβάλλει ανθρώπους με επιβαρυμένη υγεία ή παιδιά μικρά που δεν έχουν αναπτύξει το αμυντικό τους σύστημα». Παράλληλα, πρόσθεσε: «Αυτή τη στιγμή έχουμε ζητήσει την ενδελεχή ανάλυση του κρούσματος. Να δούμε αν υπάρχει κάποιο στέλεχος που δεν γνωρίζαμε ή έχει κάποια χαρακτηριστικά επικίνδυνα. Από την ώρα που στην Κίνα υπάρχει αυτή η επιδημία, δεν υπάρχει περίπτωση να μην διαδοθεί. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί».
Ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος, τόνισε από την πλευρά του ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ενώ σημείωσε ότι τα επείγοντα των νοσοκομείων στη χώρα δέχονται τρομερή πίεση εξαιτίας της έξαρσης της γρίπης που υπάρχει. Αναλυτικά όσα είπε: «Χρειάζεται ψυχραιμία. Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ κορονοϊού και κινέζικης γρίπης. Πράγματι, την Παρασκευή το βράδυ στο νοσοκομείο Παπανικολάου ένας 71χρονος έφτασε στην εφημερία του νοσοκομείου. Η κόρη του, που είναι παντρεμένη με Κινέζο, είχε ταξιδέψει στην Κίνα και μετέφερε τη γρίπη. Κόλλησε ο 70χρονος που αρχικά πήγε στο Διαβαλκανικό και εν συνεχεία στο νοσοκομείο Παπανικολάου. Ελήφθη δείγμα, αποδείχτηκε χτες ότι ήταν θετικός στην κινέζικη γρίπη. Νοσηλεύτηκε για λίγο στην πνευμονολογική κλινική, όμως είχε μια αναπνευστική δυσφορία, σοβαρά συμπτώματα και αμέσως μεταφέρθηκε στη Β ΜΕΘ του νοσοκομείου Παπανικολάου. Νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κρίσιμη κατάσταση, όμως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είχε σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα. Να μην υπάρχει ανησυχία στον κόσμο ότι έχουμε να κάνουμε με έναν άλλο τύπο κορονοϊού στη χώρα μας. Όμως υπάρχει ανησυχία γιατί στα νοσοκομεία της χώρας μας αντιμετωπίζουμε σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, υπάρχει έξαρση της γρίπης. Τα επείγοντα θυμίζουν αυτόν τον καιρό νοσοκομεία εμπόλεμης ζώνης. Ο ασθενής μπήκε σε καραντίνα, γίνεται ιχναλάτηση όσων ήρθαν σε επαφή μαζί του. Θα σταλεί δείγμα και στο πανεπιστήμιο για να διασταυρωθεί ότι είναι 100% κρούσμα κινέζικης γρίπης».
Οι νεότερες πληροφορίες αναφέρουν πως εξετάζεται και τρίτο πιθανό κρούσμα του ανθρώπινου μεταπνευμοϊού (HMPV), όπου ένας Έλληνας επιχειρηματίας νοσηλεύεται στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ με ύποπτα συμπτώματα.
ΕΟΔΥ για τα κρούσματα του HMPV: «Δεν σχετίζονται με τα κρούσματα που σημειώνονται στην Κίνα»
Aνακοίνωση εξέδωσε ο ΕΟΔΥ μετά από την καταγραφή δύο κρουσμάτων HMPV στη Θεσσαλονίκη.
«Το τελευταίο χρονικό διάστημα, πληροφορίες αναφέρονται σε αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων στην Κίνα. Σύμφωνα με χθεσινή ενημέρωση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) καθώς και σημερινή από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), τα επίπεδα των οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού (hMPV) στην Κίνα, βρίσκονται με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων ετών, εντός των αναμενόμενων ορίων για την εποχή και δεν έχουν αναφερθεί ασυνήθιστες εξάρσεις ή συρροές. Προς το παρόν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο ιός γρίπης τύπου Α παραμένει στην Κίνα το πιο συχνό παθογόνο που ανιχνεύεται σε άτομα με συμπτώματα αναπνευστικών λοιμώξεων. Επιπλέον, δεν έχουν ενεργοποιηθεί έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης των αναπνευστικών λοιμώξεων.
Στη χώρα μας, επιβεβαιώθηκε ένα θετικό δείγμα για ανθρώπινο μεταπνευμονοϊό (μέσω της ειδικής μεθόδου ταχείας διάγνωσης FilmArray), με αναμονή τελικής επιβεβαίωσης από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, ΑΠΘ (Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Β. Ελλάδος). Ο ασθενής ανέφερε επαφή με συγγενικό του πρόσωπο που είχε ταξιδέψει πρόσφατα στην Κίνα. Τα αποτελέσματα της έως τώρα επιδημιολογικής διερεύνησης δε συνηγορούν υπέρ της συσχέτισης του περιστατικού με τα κρούσματα που σημειώνονται στην Κίνα. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη ο πλήρης εργαστηριακός έλεγχος από το Κέντρο Αναφοράς, όπως προβλέπεται για όλους τους αναπνευστικούς ιούς.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV) δεν είναι νέος ιός για τη χώρα μας και το παραπάνω κρούσμα, ακόμα και αν επιβεβαιωθεί, δε θα αποτελεί το «πρώτο κρούσμα» στη χώρα. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα μέχρι σήμερα, δε συντρέχει λόγος ανησυχίας για τον πληθυσμό.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, η κυκλοφορία του ιού ήταν υψηλή στην κοινότητα τον Φεβρουάριο 2024, με κορύφωση στις αρχές Απριλίου, και μειώθηκε αισθητά από τα τέλη Ιουνίου 2024. Την τρέχουσα περίοδο, η κυκλοφορία του ιού παραμένει πολύ χαμηλή.
Ο ΕΟΔΥ επιτηρεί συστηματικά τον hMPV σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε ασθενείς που επισκέπτονται 15 νοσοκομεία ανά την επικράτεια.
Ο ΕΟΔΥ παραμένει σε εγρήγορση για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση της εποχικής έξαρσης των αναπνευστικών λοιμώξεων.
Υπενθυμίζεται η σημασία της τήρησης των βασικών προληπτικών μέτρων και κανόνων υγιεινής για την πρόληψη μετάδοσης των αναπνευστικών λοιμώξεων:
• Παρουσία συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού, συστήνεται η χρήση μάσκας.
• Παρουσία συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού, συστήνεται η αποφυγή επαφής με άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως ηλικιωμένοι, άτομα με χρόνια νοσήματα και ανοσοκατασταλμένοι.
• Συστήνεται το συχνό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή επαφής των χεριών με το πρόσωπο.
Η πρόληψη παραμένει το σημαντικότερο μέσο για τη μείωση της εξάπλωσης των αναπνευστικών λοιμώξεων.
Τέλος, συστήνεται αναζήτηση ιατρικής συμβουλής από άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, αν τυχόν εμφανίσουν συμπτώματα».
Τι είναι ο HMPV
Είναι ένας κοινός ιός του αναπνευστικού συστήματος που Ολλανδοί επιστήμονες εντόπισαν για πρώτη φορά το 2001, αν και πιθανότατα επηρέαζε τον άνθρωπο πολύ νωρίτερα, όπως αναφέρει το euronews. Τα περισσότερα παιδιά μολύνονται από τον HMPV τουλάχιστον μία φορά μέχρι την ηλικία των πέντε ετών, με τις μολύνσεις να κορυφώνονται συνήθως στα τέλη του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης. “Αποτελεί μέρος του κοκτέιλ των χειμερινών ιών στους οποίους είμαστε εκτεθειμένοι”, δήλωσε ο John Tregoning, ανοσολόγος και ειδικός επί των εμβολίων στο Imperial College του Λονδίνου.
Ο ΠΟΥ για τον HMPV
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε έκθεση που αναφέρει ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, με την έξαρση στην βόρεια Κίνα να συμπίπτει με χαμηλές θερμοκρασίες που αναμένεται να διαρκέσουν μέχρι τον Μάρτιο. Όπως τονίζει ο ΠΟΥ, στην πραγματικότητα πολλές περιοχές στο βόρειο ημισφαίριο έχουν αυξημένο επιπολασμό του hMPV.
«Σε πολλές χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, οι τάσεις στις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού αυξάνονται αυτή την εποχή. Αυτές οι αυξήσεις συνήθως προκαλούνται από εποχιακές επιδημίες αναπνευστικών παθογόνων όπως η εποχική γρίπη, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) και άλλοι κοινοί αναπνευστικοί ιοί, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου μεταπνευμοϊού (hMPV), καθώς και των πνευμονιών από μυκόπλασμα.
Πολλές χώρες διεξάγουν τακτική παρακολούθηση για οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις και κοινά παθογόνα του αναπνευστικού.
Πώς αντιμετωπίζεται ο HMPV
Δεν υπάρχουν εμβόλια για τον HMPV, αλλά αναπτύσσονται αρκετά, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τόσο από τον HMPV όσο και από τον RSV, δήλωσε ο Δρ Andrew Pollard, διευθυντής της Ομάδας Εμβολίων της Οξφόρδης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Εν τω μεταξύ, ο Senanayake κάλεσε την Κίνα να μοιραστεί τα δεδομένα της για να επιβεβαιώσει ότι ο HMPV προκαλεί την επιδημία και να βοηθήσει στην ανάπτυξη εμβολίων.
Γρίπη των πτηνών
Ανησυχία προκαλεί στην επιστημονική κοινότητα η αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης των πτηνών ανά τον κόσμο. Ο πρώτος θάνατος ανθρώπου που συνδέεται με τη νόσο στη Λουιζιάνα των ΗΠΑ, που ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες, έχει θέσει σε συναγερμό τις υγειονομικές αρχές της Πολιτείας. Το υπουργείο Υγείας τόνισε σε ανακοίνωση του, ότι ο 65χρονος, που κατέληξε στις 18 Δεκέμβριου, «μολύνθηκε από τον ιό Η5Ν1 έπειτα από την ενασχόλησή του με οικόσιτα και άγρια πτηνά». Να σημειωθεί πως πρόκειται για τον μοναδικό ασθενή με γρίπη των πουλερικών που πέθανε στις ΗΠΑ, την ώρα που η χώρα, εδώ και αρκετούς μήνες, έχει βρεθεί αντιμέτωπη με την επιδημία της γρίπης των πτηνών και στις αγελάδες. «Η εκτενής έρευνα δημόσιας υγείας που διεξήχθη» από το υπουργείο «δεν επέτρεψε να εντοπιστούν άλλα κρούσματα του H5N1, ούτε αποδείξεις για τη μετάδοσή του από άνθρωπο σε άνθρωποι, καθησύχασε. «Ο ασθενής αυτός παραμένει το μοναδικό ανθρώπινο κρούσμα του H5N1 στη Λουιζιάνα», υπογράμμισε στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε ,ενώ έγινε γνωστό πως εντοπίστηκαν 66 κρούσματα της γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους στη χώρα, στην πλειονότητά τους με ήπια συμπτώματα. Ενδέχεται να υπήρξαν και άλλα που δεν έγιναν αντιληπτά.
ΠΟΥ για τη Γρίπη των Πτηνών
Ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό από την γρίπη των πτηνών H5N1 παραμένει χαμηλός, όπως ανακοίνωσε εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έπειτα από τον πρώτο θάνατο ασθενούς από τον ιό στις ΗΠΑ.
O ασθενής, άνω των 65 ετών και με υποκείμενα νοσήματα, διακομίστηκε στο νοσοκομείο τον Δεκέμβριο έπειτα από έκθεσή του σε έναν συνδυασμό οικόσιτων πουλερικών και άγριων πουλιών, ανακοίνωσαν υγειονομικοί αξιωματούχοι της Λουιζιάνα.
«Ανησυχούμε, φυσικά, αλλά εξετάζουμε τον κίνδυνο για τον γενικό πληθυσμό και … παραμένει χαμηλός», είπε σε ενημέρωση του Τύπου στη Γενεύη η εκπρόσωπος του ΠΟΥ Μάργκαρετ Χάρις απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τους κινδύνους από τον ιό. Ερωτηθείσα αν η επιτήρηση του ιού από τις ΗΠΑ είναι επαρκής απάντησε: “Κάνουν αρκετή επιτήρηση. Γι’ αυτό και ακούμε γι’ αυτό”.
Άνοδος στις μετοχές των φαρμακευτικών
Τη δική του σημασία έχει πως μετά την καταγραφή του πρώτου επιβεβαιωμένου θανάτου στις ΗΠΑ, σημειώθηκε σημαντική άνοδος στις μετοχές των φαρμακευτικών εταιρειών. Ενδεικτικά: Η μετοχή της Moderna ενισχύθηκε κατά 14%, φτάνοντας στα 48,56 δολάρια ανά μετοχή το απόγευμα της Τρίτης, οι εταιρείες παραγωγής εμβολίων Novavax και CureVac σημείωσαν άλμα 15% και 10%, αντίστοιχα, ενώ η Pfizer ενισχύθηκε κατά 2% και η GSK κατά 1%.
ΠΟΥ: Είναι προετοιμασμένος ο κόσμος να αντιμετωπίσει την επόμενη πανδημία;
Πέντε χρόνια μετά την εμφάνιση του Covid-19, ο κόσμος, απέχει πολύ από το να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει μια άλλη πανδημία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και με ειδικούς.
Όπως δήλωσε ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, επικεφαλής του ΠΟΥ. “Αν η επόμενη πανδημία εμφανιζόταν σήμερα, ο κόσμος θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει μερικές από τις ίδιες αδυναμίες“, είπε. “Όμως ο κόσμος έχει πάρει επίσης πολλά και οδυνηρά μαθήματα από την πανδημία και έχει κάνει σημαντικά βήματα για να ενισχύσει την άμυνά του“, πρόσθεσε.
Σύμφωνα με την Μαρία βαν Κερχόβε, την Αμερικανίδα επιδημιολόγο που διευθύνει το Τμήμα Πρόληψης και Ετοιμότητας για Επιδημίες και Πανδημίες του ΠΟΥ, «πολλά πράγματα έχουν βελτιωθεί χάρη στην πανδημία γρίπης του 2009 (Σ.τ.Σ: τον H1N1), αλλά και χάρη στον Covid». «Αλλά νομίζω ότι ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος για άλλη πανδημία ή μαζική επιδημία», εξήγησε. Η ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση της πανδημίας, που συστάθηκε από τον ΠΟΥ, το περιγράφει ξεκάθαρα: “Το 2025, ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος να καταπολεμήσει μια νέα πανδημική απειλή, λόγω των ανισοτήτων που εξακολουθούν να υπάρχουν στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στα εργαλεία για την καταπολέμηση πανδημιών, όπως τα εμβόλια“.
Η Ολλανδή ιολόγος Μάριον Κούπμανς εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η επιτυχία και η ταχύτητα παρασκευής εμβολίων που βασίζονται στην τεχνολογία του αγγελιοφόρου RNA (mRNA) θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγάλη διαφορά κατά την επόμενη παγκόσμια κρίση υγείας. Ωστόσο, ανησυχεί ότι η χρήση τους απέναντι σε μια μελλοντική απειλή θα αντιμετωπίσει «μεγάλα προβλήματα», κυρίως λόγω του «σοκαριστικά υψηλού» επιπέδου παραπληροφόρησης. Από την πλευρά του ο Τομ Πίκοκ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, θεωρεί ότι η πιθανότητα πανδημίας γρίπης των πτηνών H5N1 πρέπει να ληφθεί «πολύ στα σοβαρά». Προς το παρόν, ο ιός δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων, αλλά κυκλοφορεί μαζικά σε πολλά είδη ζώων.
«Δεν νομίζω ότι είμαστε πιο προετοιμασμένοι από ό, τι ήμασταν με τον Covid», επισημαίνει στο AFP η Μεγκ Σέφερε, επιδημιολόγος στο αμερικανικό ινστιτούτο SAS. Εκτιμά ότι θα χρειαστούν άλλα τέσσερα έως πέντε χρόνια για να εντοπίσουν και να μοιραστούν πληροφορίες πιο γρήγορα οι αρχές δημόσιας υγείας. Αλλά έχει «εμπιστοσύνη» στα μαθήματα που πήρε ο πληθυσμός κατά τη διάρκεια του Covid-19 για να προστατευθεί, όπως η κοινωνική απόσταση και η χρήση μάσκας.
Για να ενεργοποιηθεί μια πιο αποτελεσματική διεθνής συνεργασία, οι χώρες μέλη του ΠΟΥ συμφώνησαν στην έννοια της «έκτακτης ανάγκης εξαιτίας πανδημίας», που τώρα είναι το υψηλότερο επίπεδο παγκόσμιου συναγερμού. Τον Δεκέμβριο του 2021, οι χώρες μέλη του ΠΟΥ αποφάσισαν να καταλήξουν σε συμφωνία για την πρόληψη των πανδημιών και την ετοιμότητα αντιμετώπισής τους για την αποφυγή σοβαρών λαθών στη διαχείριση του Covid. Ωστόσο, μείζονα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής στοιχείων σχετικά με τα αναδυόμενα παθογόνα και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτό για να αποκτήσουμε πληροφορίες για συγκεκριμένα εμβόλια, τεστ και θεραπείες, αλλά και για την επιτήρηση των πανδημιών. Οι διαπραγματευτές έθεσαν τον Μάιο του 2025 ως προθεσμία για την επίτευξη συναίνεσης. Επιπλέον, περισσότεροι από 200 επιστήμονες από πάνω από 50 χώρες αξιολόγησαν στοιχεία για 1.652 παθογόνα – κυρίως ιούς – επιτρέποντας στον ΠΟΥ να καταρτίσει φέτος μια λίστα με περίπου 30 παθογόνα που ενδέχεται να προκαλέσουν μελλοντικές πανδημίες, όπως Covid-19, πυρετός Λάσα και οι ιοί Έμπολα, Ζίκα και Μάρμπουργκ.