Η ιστορία της πόλης γίνεται viral μέσω του θεάτρου

Επιτέλους θέατρο ξανά. Αναμονή στο πλατύσκαλο απ’ έξω. Χάζεμα προσώπων, χαλαρές συζητήσεις για όσα έχουμε ακούσει για την παράσταση. Μάσκες, πιστοποιητικά στο μπράτσο και στο χέρι αντίστοιχα. Τι θα κάνουμε μετά; Φαντάζεσαι το άδειο θέατρο να γεμίζει, την αίσθηση των καθισμάτων και τις τελευταίες ανάσες των ηθοποιών πριν πατήσουν το πάλκο. Τι σκέφτονται άραγε μετά από τόσους μήνες, τι σκέφτονται γενικά; Πόσο είχε λείψει όλο αυτό τον τελευταίο καιρό;

Η πόλη αυτές τις μέρες στην τραμπάλα μέτρων και κρουσμάτων, όμως, το θέατρο επέστρεψε με τον κατάλληλο τρόπο, με μια παράσταση για την ίδια την πόλη και την ιστορία της. Ο Σάκης Σερέφας και όσα έχει γράψει και ερευνήσει για την πόλη και την ιστορία της μαζί με μια θεατρική ομάδα της πόλης να παίζει για τους ανθρώπους της Θεσσαλονίκης. Πόσο όμορφη συνάντηση!

Η παράσταση βασίζεται σε συγγραφικά κείμενα και έρευνες του Θεσσαλονικιού συγγραφέα για την πόλη και τη σκοτεινή της και όχι μόνο ιστορία, τα οποία επιλεγμένα συνθέτουν ένα θεατρικό που αποτελεί ένα χαρακτηριστικό ζάπινγκ των γεγονότων που διαμόρφωσαν, χάραξαν και ρυτίδιασαν το πρόσωπό της. Κοινώς, συμβάντων που τη μεγάλωσαν και τη μεγαλώνουν. Αυτό το γρήγορο και πλούσιο πέρασμα γίνεται με απίστευτη ενέργεια της θεατρικής ομάδας του Μικρού Βορρά και τη σκηνοθετική ματιά του Τάσου Ράτζου.

Αξίζουν ιδιαίτερη αναφορά οι ηθοποιοί της παράστασης: Ιωάννης Καμπούρης, Λένα Μοσχά, Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Αφροδίτη Νικολιουδάκη, Αργιέττα Οκαλίδου, Κορνηλία Προκοπίου και Χρήστος Τσάβος που πραγματικά οργώνουν τη σκηνή, αλλάζουν γρήγορα κουστούμια και διαθέσεις για να αποτυπώσουν την εκάστοτε ιστορία επί δυόμιση σχεδόν ώρες χωρίς διάλειμμα. Επίσης, ειδική μνεία πρέπει να γίνει στους δυο μουσικούς που συνοδεύουν το έργο καθόλη τη διάρκεια μεταφέροντας το κοινό στο πλαίσιο των εκάστοτε εξελίξεων και είναι πραγματικά σπουδαίοι: ο Θοδωρής Παπαδημητρίου στο πιάνο, την ηλεκτρική κιθάρα, το live looping, τον μπαγλαμά (και πόσα όλα δεν μπόρεσα να τα μετρήσω) και η Νάσια Σιαμέτη με το ταξιδευτικό βιολί της.

Ιστορίες των ανθρώπων της πόλης, μαρτυρίες και ποιήματα μπερδεύονται με τα γεγονότα που σημάδεψαν την Θεσσαλονίκη. Ο Λευκός Πύργος, η δολοφονία του Λαμπράκη, το Γεντί Κουλέ, η πυρκαγιά του 1917, οι Εβραίοι, οι διάσημοι κινηματογράφοι της εποχής, οι τρεις ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης. Μέσα από σκοτεινές αφηγήσεις, ανατροπές, χιούμορ αλλά και με άφθονες δόσεις σουρεαλισμό, δημιουργείται ένας καμβάς προσώπων, τόπων και γεγονότων που συνθέτουν την σύγχρονη φυσιογνωμία της πόλης.

Είχα την τύχη να διαβάσω τους προηγούμενους μήνες το αλλιώτικο Οδοιπορικό Θεσσαλονίκης του Σάκη Σερέφα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και να μιλήσω μαζί του σχετικά με το βιβλίο και την πόλη. Συνεπώς,  η παράσταση και λόγω της σχέσης με τη Θεσσαλονίκη και τη χρήση της εξέπεμπε μια γλυκιά οικειότητα και ζεστασιά. Τα κείμενα αλλάχτηκαν προσαρμόστηκαν σε συνεργασία με όλη τη θεατρική ομάδα και συνθέτουν ένα πραγματικό παλίμψηστο το οποίο ξεκινά από τις στιγμές λίγο πριν το θέατρο, το τώρα, το πώς είναι η πόλη και σκάβοντας τα στρώματα των γεγονότων και της ιστορίας, αλλά και με ελιγμούς στα στενά και τα μαγαζιά της Θεσσαλονίκης πλάθεται ένα σύνθετο πορτραίτο, που εξηγεί τις συνισταμένες που επηρέασαν το αυτ-ανάθρεμμα της.

Ο Λευκός Πύργος που με καμάρι στέκεται και στεκόμενοι τον καμαρώνουμε ήταν ένας πύργος αίματος, αυτοκτονιών αλλά και σωτήριων συναντήσεων παραλίγο αυτοχείρων. Η φωτιά που έκαψε την πόλη από την κυρία που μάλλον μαγείρευε μελιτζάνες και οι μικροϊστόριες που αρέσουν στον ερευνητή και παρατηρητή Σερέφα, των ανθρώπων την ώρα που φόρτωναν τα μπαούλα με το βιος τους στην πλάτη και τις συνήθειες της καθημερινότητάς τους που εκείνη τη φρικτή ώρα τους έδιναν παρηγοριά. Φοβερή η σκηνοθετική σύλληψη του Τάσου Ράτζου με τις κόκκινες κλωστές που τύλιξαν τους πάντες.

Η πορνεία και η πορνογραφία είχαν τη δική τους ιστορία στην πόλη και εδώ υπάρχει κάτι πολύ σπουδαίο που μπορεί να κάνει το θέατρο ακολουθώντας φυσικά τη λογοτεχνία και την έρευνα. Να μοιράσει γνώση και πληροφορίες με έναν τρόπο πιο απτό, πιο προσιτό. Η μπέσα των μεγάλων μαστροπών και οι κηδείες με τις πομπές των παιδιών της πιάτσας με τα καπέλα στο χέρι και τις πόρνες τεθλιμμένες, οι ταινίες πορνό μέσα σε ένα πρώην τζαμί που κανείς δεν ξέρει ότι το λένε έτσι, αλλά μόλις ακούσει το όνομα της στάσης του λεωφορείου καταλαβαίνει αμέσως, είναι πληροφορίες με τις οποίες ζούμε με ένα τρόπο μαζί, παράλληλα και όπισθεν.

Οι τρεις ομάδες που είναι πάντα παρούσες την πόλη πάντα μπλέκονται και εμφανίζονται καθόλη τη διάρκεια της παράστασης. Εδώ θα μπορούσαμε, βέβαια, να διακρίνουμε τη ματιά του boomer, δηλαδή μια γνώση και παρουσίαση των πραγμάτων με την κοινοτυπία που μπορεί να γεννήσει η ηλικιακή απόσταση και διαφορά με τον τρόπο που βλέπουν και ζουν τις ομάδες τους οι νεότεροι άνθρωποι. Ωστόσο αυτό που πρέπει να παραδεχθούμε ως σωστό είναι η επιλογή η τρέλα με τις ομάδες της πόλης να διατρέχει όλη την παράσταση, όπως κάνει και με την ιστορία της πόλης, αποτελώντας πάντα έριδα, πάντα παρηγοριά και πάντα ηρεμιστικό για όσα συμβαίνουν γύρω από αυτή την αγάπη.

Όλη η ομάδα πίσω από το θεατρικό ξέρει να συνδέει το παρελθόν της πόλης με το σήμερα τόσο στο χώρο όσο και στα τεκταινόμενα γενικώς. Η παρουσίαση της δολοφονίας του Λαμπράκη μέσα σε ένα ντελίριο σειρήνων, κινήσεων, τρεχαλητών επί σκηνής, η δίκη των τριών κατηγορουμένων , αλλά και η μετέπειτα συνέχιση της ζωής τους σε αντιπαραβολή με το νεκρό στο ΑΧΕΠΑ Λαμπράκη έχουν προεκτάσεις και ατάκες που μπορούν να παραπέμψουν στο Κορκονέα και το Ρουπακιά. Το ιδεολογικό μέλλον και η πολιτική κατάντια των παιδιών τους μαρτυρούν τις αναμενόμενες μολύνσεις που φέρει το μεγάλωμα μέσα στη φασιστική αγκαλιά.

Η παράσταση Viral Thess είναι ένα σπουδαίο ερμηνευτικό εργαλείο για τους νεότερους Θεσσαλικείς και μια αφυπνιστική ενθύμηση για τους μεγαλύτερους. Αφιερώνεται σ’ αυτές τις αρχαίες πέτρες που βρίσκονται στο σταθμό του μετρό της οδού Βενιζέλου και περιμένουν υπομονετικά πολλές εκατοντάδες χρόνια, τους πολίτες της σύγχρονης Θεσσαλονίκης να μοιραστούν μαζί τους, τις δικές τους ιστορίες.

Σκέφτομαι πόσο μεγάλο φορτίο κουβαλά αυτή η αφιέρωση που θέτει την ιστορική ύλη της πόλης ως ένα τεράστιο δωμάτιο αναμνήσεων με στρωμένο κρεβάτι έτοιμο να υποδεχθεί τα νέα βιώματα, κρατώντας τα φυλαγμένα για να τα δώσει ως ανάμνηση σε αυτούς που θα έρθουν μετά να σκεπάσουν τη δική τους ζωή με τις παλίμψηστες κουβέρτες των μνημείων, των δρόμων, των αγαλμάτων της Θεσσαλονίκης.

*Παραστάσεις όλο τον Οκτώβριο κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς Μελίνα Μερκούρη

Διαβάστε επίσης:

Τάσος Ράτζος: Να δούμε και στη Θεσσαλονίκη να ανθίζει μία θεατρική άνοιξη