Ένα σπάνιο ντοκουμέντο για τις γυναίκες-ηρωίδες από τα Βουρλά

93 χρόνια μετά, αναβιώνει ένα ιδιαίτερα τραγούδι από δίσκο 78 στροφών αφιερωμένο στις γυναίκες από τα Βουρλά που επιβίωσαν στα γεγονότα του 1922 και ήρθαν πρόσφυγες εδώ, στην Παλαιά Ελλάδα όπως την αποκαλούσαν.

Ο Δημήτρης Θωμαδάκης για μία ακόμη φορά μέσω της parallaxi μοιράζεται αυτό το σπάνιο ντοκουμέντο, το οποίο πρόσφατα δημοσίευσε στο προσωπικό του κανάλι στο YouTube, σε συνεργασία με το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών.

Το βίντεο αυτό συνοδεύεται οπτικά, τόσο με ιστορικό φωτογραφικό υλικό προ του 1922 από τα Βουρλά και τη Σκάλα Βουρλών, όσο και με σύγχρονες ειδικά επιλεγμένες φωτογραφίες, οι οποίες τονίζουν το ελληνικό στοιχείο που υπήρχε στη περιοχή αυτή.

Σημειωτέον ότι μέχρι σήμερα έχει βρεθεί ένας μόνος δίσκος στον ελλαδικό χώρο με την εν λόγω μουσική καταγραφή.

Όπως εξηγεί ο κ. Θωμαδάκης στην parallaxi, η σπάνια και ιστορική αυτή ερμηνεία σε δίσκο 78 στροφών, της οποίας μοναδικός κάτοχος είναι ο αγαπητός φίλος και συνεργάτης, ερευνητής της διαχρονικής ελληνικής μουσικής δισκογραφίας και συγγραφέας Ηλίας Μπαρούνης, συμπεριελήφθη μαζί με άλλες 23 ιστορικές δισκογραφικές καταγραφές, στο cd που συνοδεύει το βιβλίο «ΜΝΗΜΕΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ» που εκδόθηκε το 2022 από το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών.

Συγγραφείς του εν λόγω βιβλίου είναι ο Ηλίας ο Μπαρούνης και η κα Δώρα Μαγγανά. Επιπλέον, όλες οι ενσωματωμένες στο cd σπάνιες μουσικές καταγραφές, προέρχονται από δίσκους του αρχείου του ζεύγους Σκευούλας Τσελέκου και Ηλία Μπαρούνη.

Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο ανωτέρω βιβλίο, πρόκειται για συγκλονιστικό και σπάνιο τραγούδι (ο μοναδικός δίσκος που έχει βρεθεί μέχρι τώρα), τραγουδισμένο από τον Σμυρνιό Γιώργο Βιδάλη και τον Βουρλιώτη Κώστα Θωμαΐδη, ο οποίος ήταν και ψάλτης.

Τα Βουρλά ήταν πόλη της χερσονήσου της Ερυθραίας. Αριθμούσε 30.000 κατοίκους, εκ των οποίων οι 25.000 ήσαν Έλληνες, έποικοι κυρίως από την Πελοπόννησο και τα νησιά.

Τον Αύγουστο του έτους 1922 οι κάτοικοι των Βουρλών, του Σεβδίκιοϊ και του Μπουρνόβα, πήραν την απόφαση να αντισταθούν οι ίδιοι στους Τούρκους. Στην αντίσταση αυτή και στο όνειρο των προσφύγων να επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη τους, αναφέρεται το συγκεκριμένο τραγούδι.

Στίχοι του τραγουδιού:

Βουρλιώτισσα τα μάτια σου όταν ανοιγοκλ(ι)ούνε,

Βουρλιώτισσα τα μάτια σου όταν ανοιγοκλ(ι)ούνε,

για τα καημένα τα Βουρλά θαρρώ πως μου μιλούνε,

για τα καημένα τα Βουρλά θαρρώ πως μου μιλούνε!

Ώπα! Γεια σας αθάνατα Βουρλά!

Βουρλιώτισσα τα μάτια σου αστράφτουν σα διαμάντια,

Βουρλιώτισσα τα μάτια σου αστράφτουν σα διαμάντια,

και τις σκληρότερες καρδιές τις κάνουνε κομμάτια,

και τις σκληρότερες καρδιές τις κάνουνε κομμάτια!

Στης Βουρλιωτίνας τη ψυχή είναι ζωγραφισμένα,

στης Βουρλιωτίνας τη ψυχή είναι ζωγραφισμένα,

η Παναγιά και τα Βουρλά στο αίμα βουτη(γ)μένα,

η Παναγιά και τα Βουρλά στο αίμα βουτη(γ)μένα!

Γεια σας Βουρλιώτες παλληκάρια!

Της Βουρλιωτίτσας η ψυχή είναι γεμάτη ελπίδα,

της Βουρλιωτίτσας η ψυχή είναι γεμάτη ελπίδα,

είτε αργά ή γρήγορα θα πάμε στη πατρίδα,

είτε αργά ή γρήγορα θα πάμε στη πατρίδα!

Έννοια σας παιδιά και θα πάμε!

Της Βουρλιωτίνας η καρδιά είναι λεονταρίσια,

της Βουρλιωτίνας η καρδιά είναι λεονταρίσια,

το μπόϊ κ’ η πορπατησιά είναι παλληκαρίσια,

το μπόϊ κ’ η πορπατησιά είναι παλληκαρίσια!

Γεια σου Βουρλιωτίτσα λεβέντισσα!

Γεια σας Βουρλιώτες πρωτοπαλλήκαρα!

Βουρλιώτισσα σε γέννησαν τίγρεις και λεοντάρια,

Βουρλιώτισσα σε γέννησαν τίγρεις και λεοντάρια,

Γι’ αυτό για πάντα θα γεννάς αντάρτες παλληκάρια,

γι’ αυτό για πάντα θα γεννάς αντάρτες παλληκάρια!

Γεια σου Γιώργη! Γεια σου Κώστα Θωμαΐδη!

*Ο κ. Θωμαδάκης ευχαριστεί τον Ηλία Μπαρούνη και τους συντελεστές του Ναυτικού Μουσείου Οινουσσών, για την ένθερμη υποστήριξή τους στη δημιουργία του παρόντος πονήματος. Ομοίως, ευχαριστεί τη διοίκηση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ), για την ευγενική χορήγηση του χάρτη της Ερυθραίας Μικράς Ασίας και της φωτογραφίας έτους 1921 στην πλατεία των Βουρλών, καθώς και της άδειας χρήσης τους.