Φοίβος Δεληβοριάς στην Parallaxi: «Αν συνέπλεα με την εξουσία, θα γινόμουν μούμια»

Εικόνες: Δημήτρης Μακρής

Πόσες καθημερινές μας στιγμές δεν τις συνδυάσαμε με ένα κομμάτι του Φοίβου;

Πόσες φορές δεν κόλλησε ένας στίχος του στο στόμα μας ή δεν μίλησε στην ψυχή μας; Ή μια μελωδία του δεν σφύριζε στο μυαλό μας, προσφέροντας ένα χαμόγελο διάθεσης ή ένα ρίγος συγκίνησης και νοσταλγίας;

Εκεί βέβαια που μας λύγισε όλους, ήταν το βράδυ της 11ης του περασμένου Οκτωβρίου, όταν στη συναυλία που αφιερωμένη στα θύματα του εγκλήματος των Τεμπών, τραγούδησε το κομμάτι «Που είσαι τώρα φως μου», που είχε γράψει μόλις το προηγούμενο βράδυ και το αφιέρωσε στους γονείς και συγγενείς των παιδιών που έφυγαν τόσο άδικα.

Ο Φοίβος έχει μια ιδιαίτερη ικανότητα να επικοινωνεί με αμεσότητα και ευκρίνεια με το πιστό κοινό του. Συνδέει καλλιτεχνικά με έναν μαγικό τρόπο ένα παρελθόν που θες να ξαναζήσεις, με το νέο και φρέσκο, που θες να πιάσεις.

Όπως μου λέει και ο ίδιος, πλέον, νιώθει και μπάρμπας και bro. Αισθάνεται και λίγο… Κολόμβος, αυτός που πάει να βρει κάτι συγκεκριμένιο και βρίσκει τελικά κάτι άλλο.

Όπως και να νιώθει, πάντως, για όλους θα είναι ο Φοίβος μας…

Αύριο, λοιπόν, ξεκινά την καλοκαιρινή του περιοδεία από τη Θεσσαλονίκη με το Χάρτη του και λίγο πριν από τη συναυλία στη Μονή Λαζαριστών, που είναι αφιερωμένη στα 30 χρόνια της Μέριμνας και πραγματοποιείται για φιλανθρωπικούς σκοπούς, μιλά στην Parallaxi.

Δεν μετρά τα λόγια του, όπως συνηθίζει. Τα λέει χύμα, όπως τα νιώθει.

Φοίβο, χρειαζόμαστε έναν Χάρτη στη ζωή μας για να μας οδηγεί ή μήπως μερικές φορές είναι προτιμότερο να πηγαίνουμε στα… τυφλά, με βάση το ένστικτο;

«Εμένα μου αρέσει περισσότερο ο δρόμος του Κολόμβου. Αυτός που πάει να βρει κάτι και βρίσκει κάτι άλλο. Θα μου πεις, και τι βρήκε τελικά ο Κολόμβος; Μετέφερε απλώς τα βασανιστήρια, τα στρατόπεδα και τις φυλακές από την γηραιά Ευρώπη στον «Νέο» Κόσμο. Πράγματι. Στο ταξίδι της ζωής, όμως, πιστεύω πως στα μάτια ενός άλλου ανθρώπου υπάρχουν όλα όσα ψάχνει κάθε εξερευνητής. Αυτόν τον άνθρωπο ψάχνω πάντα κι εγώ.

Η μουσική ήταν πάντα για μένα ένα πρόσχημα. Ένα όχημα αναζήτησης του ανθρώπου που θα με καταλάβει, που θα μιλήσουμε κατ’ ευθείαν την ίδια γλώσσα. Τον ψάχνω, λοιπόν, παντού περιοδεύοντας, με έναν χάρτη έτοιμο να σκιστεί ανά πάσα στιγμή και να ξανασχεδιαστεί απ’ την αρχή». 

Στην τέχνη υπάρχει κάποιο κριτήριο το οποίο μπορεί να αποτελεί το όριο για το τι κάνουμε, που πάμε και το τι δεν κάνουμε και πού δεν πάμε;

«Μόνο όταν φτάσεις, ξέρεις, δυστυχώς. Φτάνεις στο τέλος ενός τραγουδιού και είναι ψεύτικο, δε λειτουργεί, δεν πάει βαθιά, δεν ακουμπάει το άγνωστο. Και τότε βρίσκεις τι έφταιγε. Η βιασύνη; Η ευκολία; Το ότι πήγαινες να το παίξεις διδακτικός στον ίδιο σου τον εαυτό; Το ότι θεώρησες τον ακροατή σου δεδομένο; Χίλιοι λόγοι. Το θέμα είναι ότι έφτασες στην έρημη χώρα και πρέπει να βρεις τον δρόμο για να ξαναξεκινήσεις. Γι’ αυτό και οι πραγματικές δημιουργίες είναι λίγες στη ζωή του καθενός. Αν ξέραμε το όριο, θα γράφαμε όλοι κάθε μέρα αριστουργήματα».

Θεωρείς ότι υπάρχουν καλλιτέχνες που φοβούνται ή διστάζουν να πάρουν θέση μέσω του καλλιτεχνικού τους έργου ή των συνεντεύξεών τους για τα πολιτικά πράγματα; Είναι υποχρέωση ενός καλλιτέχνη να το κάνει;

«Μοναδική υποχρέωση του καλλιτέχνη είναι να κάνει ό,τι θέλει με την τέχνη του. Να ξυπνάει κάθε μέρα με το σημάδι της και να ψάχνει τρόπους να μπει πιο βαθιά στο άβατό της. Του πολίτη υποχρέωση είναι να παίρνει θέση. Και να ασκεί έλεγχο στην εξουσία, που εξέλεξε ο ίδιος. Στις δημοκρατίες, έτσι πρέπει να συμβαίνει. Και χύθηκε πολύ αίμα για να συμβαίνει αυτό.

Κρίμα που οι περισσότεροι πολίτες παραιτούνται αυτού του προνομίου. Κι έτσι δίνουν δύναμη στους γλείφτες και όσους αφήνουν τις εξουσίες να οδηγούνται σε έναν πλαδαρό αυταρχισμό που δεν προσφέρει τίποτα, αν δεν καταστρέφει κιόλας».

Tο τραγούδι σου για τα Τέμπη συγκίνησε εκατομμύρια ανθρώπους. Θέλεις να μας μιλήσεις λίγο γι΄αυτό; Είναι ένας τρόπος για να μην συμβεί αυτό που αρκετοί φοβούνται, να μην ξεχαστεί δηλαδή το έγκλημα;

Όταν ετοιμαζόμουν να πάω στη συναυλία, ένιωθα ότι κανένα τραγούδι απ’ όσα έχω γράψει δεν θα μπορούσε να σηκώσει ούτε λίγο από το βάρος που σηκώνουν οι άνθρωποι που έμειναν ερείπια της σύγκρουσης των τρένων. Και που τους έμελλε να γίνουν χίλες φορές ακόμη ερείπια στην δική τους σύγκρουση με τους καρεκλοκένταυρους και τους επικοινωνιολόγους. Έτσι, αποφάσισα να το γράψω. Κι ελπίζω να συντελέσει κι αυτό στην δίκαιη απόδοση ευθυνών. Γι’ αυτήν, άλλωστε, και μόνο αγωνίζονται οι συγγενείς.

Μόνο η αυστηρή τιμωρία θα κόψει την όρεξη στον επόμενο ανευθυνοϋπεύθυνο Υπουργό να πράξει παρομοίως. Και θα βάλει φρένο μελλοντικά σε πράξεις όπως το αδιανόητο άρον-άρον μπάζωμα του χώρου πριν τηρηθούν οι νόμιμες διαδικασίες.

Με όσα συμβαίνουν παγκοσμίως η αξία της αλληλεγγύης στις μέρες μας αποκτά μεγαλύτερο βάρος; Πώς γίνεται κάποιοι άνθρωποι να κλείνουν τα μάτια στη σφαγή στη Γάζα, να μην τους καίγεται καρφί λες και όσα συμβαίνουν δεν αφορούν ανθρώπους και δεν θα μπορούσαν να συμβούν και στους ίδιους… Η τέχνη έχει το ρόλο να τους ξυπνάει;

«Ζούμε –για χιλιάδες λόγους- έναν απόλυτο εκφυλισμό της πολιτικής, που ξεκινάει από πολύ ψηλά και φτάνει ως τον ίδιο τον πολίτη. Koίτα τις φάτσες των ισχυρών, είναι αποτρόπαιες.

Ο Τραμπ, ο Πούτιν, ο Νετανιάχου. Όλοι τερατογενέσεις ενός καπιταλισμού που ούτε θυμάται γιατί και από πού ξεκίνησε και πετάει τη Δημοκρατία από πάνω του σαν απλή παρανυχίδα. Και ο πολύς κόσμος εγκλωβισμένος στην αιώνια αναπαραγωγή της αυτοεικόνας του στα σόσιαλ.

Η τέχνη, ναι, στιγμιαία μπορεί να το διαρρήξει όλο αυτό. Κάποιους τους βγάζει και για πάντα από τα μολυσμένα νερά. Δεν αρκεί, όμως. Των αλλονών η εκστρατεία είναι πανίσχυρη. Και οδηγεί –χωρίς καμιάν αμφιβολία- στην τελική μας καταστροφή».

Η Ταράτσα συνεχίζεται και φέτος. Θα μπορούσες να μας περιγράψεις όλους τους σταθμούς της δημιουργίας της, από το πώς γεννήθηκε ως ιδέα μέχρι το σήμερα που μοιάζει με μια μεγάλη παρέα που συνεχώς διευρύνεται ;

«Ξεκίνησε το 2017. Σπόρος της ήταν το τραγούδι μου «Μπάσταρδος Γιος». Το έγραψα μες στην κρίση ονειρευόμενος ότι μέσα σ’ αυτή την αδιανόητη μιζέρια, σ’ αυτό το γκρέμισμα ελευθεριών και αξιών το οποίο βύθισε τη χώρα σε μιαν αέναη υπαρξιακή δίνη, εμείς μπορούμε να φτιάξουμε με χειροποίητους τρόπους οάσεις όπου η ζωή να θυμάται την ελευθερία της, να γιορτάζει με αναίδεια τον κύκλο της ξυπνώντας τους ναρκωμένους γείτονες. Στην αρχή παίζαμε όντως σε ταράτσα για 700 άτομα. Σύντομα δεν χωρούσαμε και πήγαμε σε χώρο 2000 ατόμων. Κάποιες χορδές άγγιξε όλο αυτό. Ήρθε –και έρχεται- όλο το ελληνικό τραγούδι, το θέατρο, το σταντ απ, όσοι ήρθαν έκαναν πράγματα ασυνήθιστα για τους ίδιους και αγαπηθήκαμε πραγματικά. Και φτιάχτηκε μια θαυμάσια ομάδα. Ο Αλευράς, η Νεφέλη Φασούλη, ο Άγγελος Τριανταφύλλου, ο Βύρωνας Θεοδωρόπουλος, η Ιωάννα Μπιτούνη, ο Δημήτρης Μακρής είναι πρόσωπα που τα αγαπάω περισσότερο κι από οικογένεια. Φέτος έχουμε και την Γαλήνη Χατζηπασχάλη και τον Πάνο Παπαδόπουλο, δεν έχω λόγια να μιλήσω για το ταλέντο και την τρέλα τους. Επίσης οι καλύτεροι σκηνογράφοι, μουσικοί, χορογράφοι ήταν εκεί απ’ την αρχή κοντά μας». 

Έχεις καταφέρει, παρά τη μοναχική πορεία που μπορεί να έχει ένας καλλιτέχνης, να δημιουργείς πρότζεκτ και μουσικές παρέες που ήδη έχουν γράψει και συνεχίζουν να γράφουν ιστορία. Συνεργάστηκες με μεγάλες μορφές της μουσικής του παρελθόντος, αλλά συνεργάζεσαι και με εκπροσώπους της νέας γενιάς. Νιώθεις και λίγο μία «γέφυρα» ανάμεσα στο παλιό και στο πιο νέο;

«Νομίζω η γενιά μου –η λεγόμενη Generation X- είναι η μόνη που πρόλαβε και έζησε και λάτρεψε τον παλιό κόσμο και πρόλαβε επίσης και το γκρέμισμα και την αποδόμησή του από τους νεότερους που ένιωθαν πια ότι πνίγονται και ότι βαμπιρίζονται από τα διάφορα τοτέμ, αλλά και από τον κακοφορμισμό της λεγόμενης «πατριαρχίας».

Είμαι λοιπόν πιστός και άπιστος μαζί, λάτρης και κάφρος, μπάρμπας και bro, σινεφίλ και gamer ταυτόχρονα. Κι αυτό με κάνει να ξέρω και να καταλαβαίνω στην πληρότητά του το ποιητικό και μουσικό μεγαλείο πχ του Σαββόπουλου πχ και μαζί να διψάω για τα καινούργια κομμάτια της Nalyssa, του ΛΕΞ, του BOY, των «Σκιαδαρέσσες».

Τι θα είχες να πεις στο νεότερο εαυτό σου, στον έφηβο Φοίβο σήμερα; Θα άλλαζες κάτι;

Τι να του πει που είμαστε ίδιοι; Να μη φοβάται κάποιους πονηρούς, θα του έλεγα, και να μένει μακριά από την εξουσία με κάθε κόστος.

Ποιο βιβλίο και ποια ταινία ήταν αυτά που σε άλλαξαν περισσότερο;

«Ο Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι και το «8 ½» του Φελίνι.

Από τα 17 μου που σε άκουσα για πρώτη φορά στο «Αφού δεν μ’ αγαπάς» μέχρι και σήμερα ακούγοντας το «Ένα Σάββατο που μοιάζει Κυριακή» έχεις καταφέρει με το στίχο και τον ήχο σου να ακουμπάς ευαίσθητες χορδές. Τι είναι αυτό που έχει δημιουργήσει αυτή την πολύ ισχυρή σχέση που έχεις με το πιστό κοινό σου;

«Το ότι γράφοντας πετάω από μέσα μου οτιδήποτε το νεφελώδες, αλλά και οτιδήποτε το ρηχό. Δεν μου αρέσει ούτε η ποιητική αοριστία, ούτε η επιφανειακή κυριολεξία. Κινούμαι σε έναν τρίτο χώρο που το να βάλεις το χέρι σου στη φωτιά είναι η προϋπόθεση».

Πιστεύεις ότι όλη αυτή η έκθεση αλλά και οι θέσεις που έχεις πάρει κατά καιρούς σε πολλά ζητήματα σου έχουν κοστίσει;

«Ναι. Αλλά και με έχουν κάνει πιο ζωντανό και πιο αγαπητικό και πολύ καλύτερο άνθρωπο. Θα είχα περισσότερα προνόμια αν συνέπλεα με την όποια εξουσία, θα γινόμουν όμως μούμια. Έχω δει πολλούς να το παθαίνουν. Και δεν θέλω να τους βλέπω, «με λυπεί η μορφή των».

__________________________________________________________________________________________

Ο Φοίβος αρχίζει αύριο Παρασκευή (30/5) 30 Μαΐου, το «ταξίδι» της καλοκαιρινής του παράστασης, με τίτλο «Χάρτης», από τη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη συναυλία της καλοκαιρινής του περιοδείας είναι αφιερωμένη στα 30 χρόνια της Μέριμνας και στο έργο της και με πολλή όρεξη φιλοδοξεί να γεμίσει με τις μελωδίες του από τη μία άκρη της χώρας έως την άλλη!

Η συναυλία θα στηρίξει οικονομικά το Συμβουλευτικό Κέντρο Στήριξης στο Πένθος της Μέριμνας στη Θεσσαλονίκη, προσκαλώντας τους fans να επιλέξουν το Φιλανθρωπικό εισιτήριο συμμετέχοντας ενεργά στην οικονομική στήριξη του Συμβουλευτικού Κέντρου της πόλης.

Η Μέριμνα είναι η μοναδική οργάνωση που στηρίζει στην απώλεια και στη σοβαρή ασθένεια το παιδί και την οικογένεια παρέχοντας Συμβουλευτική Υποστήριξη στο Πένθος και Παιδιατρική Ανακουφιστική Φροντίδα στο Σπίτι. 

«Και αυτό το καλοκαίρι, έχω όρεξη για ταξίδια στην Ελλάδα. Και για μουσική δίπλα στους άλλους. Και τι πιο ωραίος τρόπος να ξεκινάω το ταξίδι με μία συναυλία για τη Mέριμνα!». Ο «Χάρτης», το νέο συναυλιακό μου σχέδιο ταξιδεύει και θέλω σ’αυτό κοντά μου τους δύο μουσικούς που αποτελούν εδώ και 14 χρόνια τους βασικούς συνοδοιπόρους μου στην επικράτεια της μουσικής ανησυχίας: Τον Κωστή Χριστοδούλου και τον Σωτήρη Ντούβα. Πιάνο-πλήκτρα, τύμπανα κι εγώ στην κιθάρα. Να χωράμε σε ένα αμάξι, να τους φέρνω νέα τραγούδια κάθε βδομάδα και να τα δοκιμάζουμε σε διαφορετικά σημεία της χώρας. Να παίζουμε τα παλιά, πιστοί και άπιστοι, μπαίνοντας όλο και πιο βαθιά μέσα τους». 

Μαζί τους είναι ο Γιάννης Πετρόλιας, σπάνιος κι εμπνευσμένος μάστορας του ηχητικού σχεδιασμού και ο Δημήτρης Μακρής που θα αποτυπώνει φωτογραφικά και κινηματογραφικά τις στιγμές.