Ο σπουδαίος άνθρωπος πίσω από τα μεγάλα τραγούδια
Δύο χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Μακράκη
Ο Γιώργος Μακράκης ήταν ένας πολύτιμος άνθρωπος για το τραγούδι και τους τραγουδιστές. Ήταν ο παραγωγός, τον καιρό που αυτό είχε σημασία για την πορεία ενός καλλιτέχνη.
Σαν σήμερα, το 2022, έφυγε από τη ζωή και άφησε πίσω έναν τεράστιο θησαυρό που μπορεί, για πολλούς, να μην έχει το όνομα του, αλλά για όσους ξέρουν, γνωρίζουν την συνεισφορά του στα πίσω.
«Όταν ένα τραγούδι γίνεται επιτυχία, χαίρομαι περισσότερο κι από αυτόν που το έγραψε» είχε πει πρίν δεκαπέντε χρόνια σε μία συνέντευξη του στον Λευτέρη Παπαδόπουλο, όταν ο “πρόεδρος” είχε πει πως «Ο Γιώργος Μακράκης είναι η αρχή της ελληνικής δισκογραφίας».
Ποιος ήταν ο Γιώργος Μακράκης
Ίσως ο σημαντικότερος παραγωγός στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Εργάστηκε στην Columbia των Λαμπρόπουλων από την ηλικία των 22 χρόνων. Το όνομα του σφράγισε τις δισκογραφικές δουλειές τεράστιων συνθετών, από το Βασίλη Τσιτσάνη μέχρι το Λουκιανό Κηλαϊδόνη. Θρυλικοί δίσκοι από το Σταυρό του Νότου, μέχρι το δίσκο της Μοσχολιού με το Σπανό έχουν τη δική του φροντίδα. Ήταν ο επιστήθιος φίλος της Μοσχολιού και σύμβουλος της στο μεγαλύτερο μέρος της καριέρας της.
Είχε συνεργαστεί με την πλειοψηφία των Ελλήνων συνθετών και τραγουδιστών και το ελληνικό τραγούδι του χρωστά πολλά.
Στα 50 χρόνια της διαδρομής του συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και ερμηνευτές, μεταξύ των οποίων οι Μίκης Θεοδωράκης, Βίκυ Μοσχολιού, Γιώργος Νταλάρας, Μανώλης Μητσιάς κ.α.
Τη θλιβερή είδηση έκανε γνωστή εκείνη τη μέρα με μια συγκινητική ανάρτηση στον προσωπικό της λογαριασμό στο Facebook, η Σοφία Βόσσου, γράφοντας:
«Γιώργος Μακράκης ο σημαντικότερος παραγωγός της ελληνικής δισκογραφίας, ο άνθρωπος που πίστεψε και ανέδειξε τα μεγαλύτερα ονόματα τραγουδιστών και δημιουργών, ο Γιώργος μου που πίστεψε στο “Φιλαράκι”, που πίστεψε σε μένα και με στήριξε παραγωγός μου για χρόνια… έφυγε άνοιξε τα φτερά του για το μεγάλο ταξίδι… Στο καλό μωρέ στο καλό και εκεί που πας ξέρεις εσύ βάλτους όλους να τραγουδάνε αγάπη μου Γιώργο…».
Αναμνήσεις από τον Γιώργο Μακράκη
Μία ανάμνηση του Σταμάτη Κραουνάκη από το Μετρονόνο:
Ο Γιώργος Μακράκης, παραγωγός στη Λύρα του Αλέκου Πατσιφά, ήρθε σπίτι μου ν’ ακούσει τα τραγούδια που έγραφα. Και μ’ έβαλε να γράψω κι άλλα για να τα πάει στη Μοσχολιού. Απ’ ό,τι όμως ήξερα, της ετοίμαζε ο Σπανός καινούργια· έτσι μου είχανε πει.
Του το είπα: «Κύριε Μακράκη, πώς θα τα πάτε στη Μοσχολιού αφού της ετοιμάζει ο κύριος Σπανός καινούργια;» «Μη σε νοιάζει εσένα», μου είπε ο Μακράκης, «γράψε εσύ». Έγραψα κι εγώ καμμιά σαρανταριά νομίζω. Πολλά απ’ αυτά σε στίχους του Τριπολίτη, που σε λίγο θα τον επέβαλλε ο Μακράκης με τρεις βαρβάτες δουλειές οι οποίες θα διαγράφανε η κάθε μια την πορεία της: Το Φράγμα του Μούτση, τον Επιβάτη του Θεοδωράκη και τα Σκουριασμένα χείλια του πρωτοεμφανιζόμενου κ.λ.π. κ.λ.π.
Όταν πια είχαμε κάπως προχωρήσει και είπε μετά από πολλά βάσανα ο κύριος Πατσιφάς το «ναι», πήρε ο Μακράκης τον Γιάννη στο τηλέφωνο να τον ρωτήσει αν είχε ετοιμάσει τα τραγούδια για τη Μοσχολιού. «Κάτι έχω κάνει», είπε ο Γιάννης. «Ξέρεις, μας έφερε κάτι τραγούδια ένας νέος συνθέτης, τον γνωρίζεις, έχετε συναντηθεί» κ.λ.π. κ.λ.π. Και ο Σπανός τότε του είπε αυτό: «Να κάνετε τα τραγούδια του παιδιού, είναι πολύ καλός, έχουμε καιρό εμείς».
Μία ανάμνηση του Γιάννη Πλούταρχου: «Ο πρώτος μου παραγωγός, ο Γιώργος ο Μακράκης, μου έδωσε μια λίστα από το τηλέφωνο με 17 ονόματα. Είχε μέσα ονόματα όπως Γεωργίου, Λειβαδάς, Αβησσυνός. Προτελευταίο ήταν το «Πλούταρχος», με το οποίο έβαλα τα γέλια! Μετά όταν έκλεισα το τηλέφωνο δεν μου φάνηκε άσχημο και κάπως έτσι το υιοθετήσαμε».
Μία ανάμνηση του Μάνου Τσιλιμιδη: « Ο Μακράκης ήταν ένας παραγωγός που έχει αφήσει πολύ μεγάλο σημάδι στη δισκογραφία. Αν τον είχες ζήσει στο στούντιο, θα ήξερες ότι με τις επεμβάσεις του σώζει τραγούδια. Στο «Φεύγεις-Έρχεσαι» ήταν ένα σημείο που δεν το καταλάβαινε. Μου λέει ο Μακράκης: – Εντάξει, είναι καλό τραγούδι. Είναι πολύ ωραίος ο στίχος, αλλά δεν καταλαβαίνω αυτό το «που φέρνουνε τον πανικό με δανεικό και το αντίο». Τί θες να πεις εδώ; Μήπως μπορείς να το σκεφτείς λίγο, να το καταλαβαίνω κι εγώ;
Και το έκανα «που κάνουν τόσο ξαφνικό τον πανικό και το αντίο». Μετά τη δική του παρέμβαση.
Πάντοτε είχα το αίσθημα ότι δεν μπορώ να κάτσω σε μία μεριά. Ιδίως όταν ήμουνα πιτσιρικάς πήγαινα κάπου και μόλις πήγαινα εκεί ήθελα να πάω κάπου αλλού. Μια ενέργεια που δεν σταμάταγε ποτέ. Υπό μία άλλη έννοια, αυτό το πράγμα είναι καταδίκη διότι, άμα λειτουργείς έτσι, χάνεις πολύτιμα σινιάλα της πραγματικότητας από γύρω σου. Μια κοπέλα, φίλη μου, μου ‘χε πει:
– Τί γίνεται με σένα; Όλο φεύγεις-έρχεσαι, φεύγεις-έρχεσαι…
To «αντίο» της Ελένης Δήμου
Και η Ελένη Δήμου θέλησε να αποχαιρετήσει εκίνη τη μέρα τον παραγωγό. Η τραγουδίστρια έγραψε τα εξής στο προφίλ της στο Facebook:
«Την χαρά την διαδέχεται η λύπη. Ο παραγωγός που πίστεψε σε μένα, που στάθηκε δίπλα μου, ο παραγωγός που υπογράφει μεγάλα μουσικά έργα που έγιναν στη χώρα μας, ο Γιώργος Μακράκης, που λίγο μετά την συναυλία μου εχθές μιλούσα για εκείνον. Έφυγε τα ξημερώματα, να συναντήσει τους φίλους που συνεργάστηκε μαζί τους. Γιώργο μου αγαπημένε φίλε μου θα ξανασυναντηθούμε σίγουρα…Καλό ταξίδι αγαπημένε με πόνεσε το φεύγω σου…».
Η ανάρτηση του Γιώργου Νταλάρα:
«Γιώργος Μακράκης. Συνέδεσε το όνομά του με ιστορικούς δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας. Πάνω από μισό αιώνα, υπηρέτησε το καλό τραγούδι με αγάπη, αφοσίωση, ήθος, υπομονή κι επιμονή. Στο καλό, καλέ μου Γιώργο…
#Γιωργος_Μακρακης»
Ο Πέτρος Παρασχης έγραψε:
«Τι σημαίνει παραγωγός κύριε Μακράκη; Ο τίτλος ενός βιβλίου που έμεινε στη μέση κι ένας σπουδαίος άνθρωπος που είχε όλες τις απαντήσεις. Αν ηθοποιός σημαίνει φως, τότε παραγωγός δισκογραφίας σημαίνει ημίφως, μερικές φορές και σκοτάδι. Ο παραγωγός ενός δίσκου είναι πίσω από ενα γραφείο, πίσω από μια κονσόλα σ’ ένα στούντιο, πισω απο χιλιάδες χαρτιά με στίχους και ποιηματα, και πίσω απο κασέτες με μουσικές κσι τραγούδια. Πίσω από την επιλογή των τραγουδιστών, πίσω -πολλές φορές- από την ιδέα για ένα δίσκο και πίσω -τέλος- από την τελική του εικόνα, πριν δωθεί στην κυκλοφορία. Τον Γιώργο Μακράκη τον γνώρισα το 1988. Εκείνος στη CBS κι εγώ στην PolyGram. Ήταν η χρονιά του Μαμά γερνάω κι ο πρώτος δίσκος που τότε υπέγραψα με ψευδώνυμο σε άλλη εταιρία. Γίναμε φίλοι. Μου άρεσε να τον ακούω και να μαθαίνω. Είχα απέναντι μου ζωντανή την ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Τον άνθρωπο πίσω από το Χρονικό, τη Θητεία και τον Σταυρό του Νότου, την Αθανασία και την εποχή της Μελισσάνθης, την Τετραλογία και το Καπνισμένο Τσουκάλι, τα Σκουριασμένα χείλια, το Κανονικά… Δυο χρόνια μετά ήρθε στην PolyGram. Είμαι γραφίστας της δισκογραφίας, που επίσης σημαίνει ημίφως και σκοτάδι. Εκεί συναντηθήκαμε αληθινά με τον Γιώργο Μακράκη, μ’ ένα τσιγάρο στο χέρι κι οι δύο κι εκεί εξακολουθύμε να συναντιόμαστε μέχρι σήμερα… Μόνο που τώρα παραγωγός δισκογραφίας σημαίνει φως γιατί ο Γιώργος Μακράκης και το σπουδαίο του έργο πέταξαν στο φως. Με αγάπη και βαθύ σεβασμό. Υ.Γ. Το κείμενο (αναδιαμορφωμένο στο τέλος) γράφτηκε για το βιβλίο του που ετοιμάζαμε με τη Λίνα Νικολακοπούλου. Η φωτογραφία με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μανώλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη απο τις ηχογραφήσεις του Χειμωνιάτικου ήλιου».
*Κεντρική φωτογραφία: Facebook – Petros Paraschis