Τελικά, πόσο απολαυστικό είναι να βλέπεις μια συναυλία με άλλα 80.000 άτομα;

Όταν κλείνουμε εισιτήρια για να δούμε από κοντά τον αγαπημένο μας καλλιτέχνη, προσδοκούμε μια εμπειρία πέρα από τα συνηθισμένα, σχεδόν υπερβατική. Εξάλλου, η παρακολούθηση μιας πραγματικά μεγάλης συναυλίας φέρνει λίγο σε «προσκύνημα»: άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους, με διαφορετικές καταβολές, συγκεντρώνονται για να εκφράσουν την αγάπη τους προς μια μουσική «θεότητα». Θα έπρεπε να φεύγουμε από εκεί νιώθοντας χαρούμενοι και γεμάτοι ενδιαφέρουσες μνήμες.

Όμως, πλέον αυτό δεν είναι δεδομένο.

Σήμερα, το «τελετουργικό» μίας μεγαλής συναυλίας περιλαμβάνει άγχος, κόστη και ταλαιπωρία, όλα σε υπερβολικό βαθμό. Αυτή η πραγματικότητα αποκρυσταλλώνεται κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι μουσικόφιλοι μοιράζονται τις εμπειρίες τους.

Μόλις λίγες μέρες μετά το ξεκίνημα της πολυαναμενόμενης περιοδείας για το άλμπουμ “Cowboy Carter” της Beyoncé, θαυμαστές της κατέκλυσαν το διαδίκτυο με περιστατικά που απέχουν πολύ από τις ιδανικές συναυλιακές συνθήκες. Αν και οι περισσότεροι εκθείασαν την ποιότητα της παραγωγής, πολλοί εστίασαν στις δυσκολίες που συνεπάγεται η παρακολούθηση μιας τρίωρης συναυλίας σε ένα κατάμεστο στάδιο —από μέτρια ορατότητα μέχρι χαοτικές VIP ζώνες.

Τελικά, φαίνεται πως οι συναυλίες τέτοιου μεγέθους δεν εξυπηρετούν πραγματικά την ψυχαγωγία του κοινού. Αντίθετα, απομυζούν χρήματα και κόπο αποτυγχάνοντας, κάποιες φορές, να προσφέρουν ακόμα και το προφανές: τη μουσική απόλαυση. Με όλα αυτά, προκύπτει ένα ουσιαστικό ερώτημα για το μέλλον του συναυλιακού κλάδου: Πόσο μας αρέσει τελικά να βλέπουμε τον αγαπημένο μας καλλιτέχνη περιορισμένοι στον ίδιο χώρο με 80.000 ανθρώπους;

Όποια και αν είναι η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, οι μεγάλες συναυλίες είναι πλέον ένα σημαντικό κοινωνικό φαινόμενο, που ειδικά οι νεότερες γενιές αγκαλιάζουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Για τους ανθρώπους της Gen Z, ο φόβος και μόνο να χάσουν μία εντυπωσιακή συναυλιακή εμπειρία είναι αρκετός ώστε να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Σύμφωνα με περσινή μελέτη της εταιρείας Verge, η Gen Z έχει την τάση να ξοδεύει υπερβολικά —και παρορμητικά— τα χρήματά της σε ζωντανές εκδηλώσεις, παρότι γενικά θεωρείται πιο συγκρατημένη οικονομικά σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ανέφεραν την κοινωνική πίεση (peer pressure) και την επιρροή που τους ασκούν οι συνομήλικοί τους ως τις αφορμές για αυτές τις μεγάλες δαπάνες.

«Οι μεγάλες συναυλίες θυμίζουν κάπως το Halloween —περνάνε ολόκληρες εβδομάδες που προσπαθείς να αποφασίσεις τι θα φορέσεις, με ποιον θα πας και τι θα κάνεις πριν τη συναυλία», λέει ο δημοσιογράφος του Rolling Stone, Tomás Mier. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι νέοι επηρεάζονται τόσο, δεδομένου ότι οι αναρτήσεις στα social media είναι πια μέρος της όλης εμπειρίας: ανάρτηση όταν καταφέρνουμε να αγοράσουμε το εισιτήριο, ανάρτηση καθοδόν για τη συναυλία, ανάρτηση ενώ περιμένουμε τον καλλιτέχνη, και φυσικά άπειρα posts με αποσπάσματα από τη συναυλία, τα οποία τραβάμε με το κινητό μας, χάνοντας την εμπειρία που εκτυλίσσεται στα μάτια μας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Mier, αυτού του είδους οι αναρτήσεις δημιουργούν μία πανανθρώπινη ψηφιακή εμπειρία.

Ο Brian Mirakian, συνεργάτης του αρχιτεκτονικού γραφείου Populous, που εξειδικεύεται σε αθλητικές υποδομές μεγάλης κλίμακας, αναφέρει ότι η συγκέντρωση χιλιάδων ανθρώπων σε ένα στάδιο έχει μια μοναδική συναισθηματική επίδραση. «Υπάρχει κάτι το “μεταφυσικό” όταν 80.000 θεατές ζητωκραυγάζουν και τραγουδούν μαζί», λέει. «Είναι κάτι που δύσκολα μπορεί να συμβεί σε άλλο χώρο». Ωστόσο, ακόμα κι αυτή η έντονη συγκίνηση έχει τα αρνητικά της. Μετά την περιοδεία Eras της Taylor Swift, πολλοί παρευρισκόμενοι δήλωσαν ότι υπέφεραν από… «μετασυναυλιακή αμνησία» —φαινόμενο που οι ερευνητές αποδίδουν στην υπερβολική συναισθηματική διέγερση των θεατών τη στιγμή που λαμβάνει χώρα η εμφάνιση του καλλιτέχνη. Όλο αυτό είναι είναι ενδεικτικό του πώς ακόμη και η πιο έντονη εμπειρία μπορεί τελικά να αποδειχθεί εξαιρετικά εφήμερη.

Ίσως οι συναυλίες-υπερπαραγωγές είναι πλέον απαραίτητες όχι μόνο για τους fans, αλλά κυρίως για τους ίδιους τους καλλιτέχνες: Σύμφωνα με τον Mirakian, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να ανακτήσουν τα έσοδα που τους στέρησε ο κορονοϊός. Όσο περισσότεροι οι θεατές τόσο περισσότερα τα εισιτήρια. Επίσης, οι περιοδείες σε στάδια και μεγάλους χώρους είναι πιο οικονομικές για τις εταιρείες παραγωγής, γιατί συνήθως περιλαμβάνουν λιγότερες στάσεις συγκριτικά με τις περιοδείες σε κλειστούς χώρους μικρότερης έκτασης.

Σύμφωνα με την Pollstar, τα έσοδα από τις 100 κορυφαίες μεγάλες συναυλίες αυξήθηκαν από 1,48 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 σε 2,68 δισεκατομμύρια το 2022. Οι πέντε πιο επικερδείς περιοδείες του 2023 —της Beyoncé, των Coldplay, του Ed Sheeran, της P!nk και της Taylor Swift— έγιναν όλες σε στάδια. Οι περιοδείες της Beyoncé και της Taylor Swift το 2023 δίνουν μία ενδεικτική εικόνα για τα νούμερα που παίζουν στον κλάδο: η διετής περιοδεία Eras Tour της Swift έγινε η πρώτη που ξεπέρασε τα 2 δισ. δολάρια σε έσοδα, ενώ η Renaissance World Tour της Beyoncé έφτασε σχεδόν τα 600 εκατ δολάρια. Η Live Nation, μία αμερικανική εταιρεία-κολοσσός στη διοργάνωση συναυλιών, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι οι συναυλίες σε στάδια αυξήθηκαν κατά 60% φέτος σε σχέση με το 2024. Φαίνεται πως η παρακολούθηση μίας τέτοιας συναυλίας έχει γίνει η απόλυτη καλοκαιρινή εμπειρία, κι ας ισοδυναμεί το κόστος και ο κόπος με τη διοργάνωση ενός ολόκληρου ταξιδιού.

Πέρα από τα κέρδη, οι μεγάλες συναυλίες βοηθούν τους καλλιτέχνες να «μπετονάρουν» τη θέση τους στη μουσική βιομηχανία, να αποδείξουν την επιρροή τους, σύμφωνα με τον Mirakian. «Όταν καταφέρνεις να μαζέψεις τόσες δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε ένα μέρος, αυτό κάτι δείχνει». Επίσης, οι καλλιτέχνες έχουν την ευκαιρία να εδραιώσουν την οπτική τους ταυτότητα επί σκηνής. Ο Mier θυμάται: «Έχω ζήσει πολλές σπουδαίες εμπειρίες σε στάδια —έχω δει την Beyoncé να πετάει πάνω από το κοινό και την Taylor Swift να κάνει παιχνίδια με φωτιά και νερό πάνω στη σκηνή».

Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν αναιρούν το ότι τα περισσότερα ανοιχτά στάδια σχεδιάστηκαν με γνώμονα την αρτιότητα μίας αθλητικής διοργάνωσης και όχι μίας συναυλίας. Ένα βασικό πρόβλημα είναι η ακουστική. «Υπάρχουν πολλές προκλήσεις όταν στήνεις τέτοιες παραγωγές σε ανοιχτούς χώρους. Έχουν διαμορφωθεί για αθλητική χρήση, όχι για συναυλίες», επιβεβαιώνει ο Mirakian. Στην περιοδεία Eras, οι φαν ανέφεραν πως δεν μπορούσαν να ακούσουν καλά τα φωνητικά της Swift εξαιτίας του θορύβου που έκανε το κοινό. Σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, όπου ο παλμός της κερκίδας «χρωματίζει» τη στιγμή, αυτό είναι επιθυμητό. Σε μία συναυλία όχι. Ακόμα και οι προσπάθειες των καλλιτεχνών να εξασφαλίσουν καλό ήχο ενίοτε δημιουργούν άλλα προβλήματα —κάποιοι χρήστες στο TikTok παραπονέθηκαν ότι τεράστια ηχεία εμπόδιζαν τη θέα τους σε εμφανίσεις της Beyoncé, στο πλαίσιο της περιοδείας για το άλμπουμ “Cowboy Carter”.

Πέρα από όλα τα παραπάνω, οι μεγάλες συναυλίες είναι και πολύ κουραστικές. Μόνο το να μπεις και να βγεις από το συναυλιακό χώρο απαιτεί ώρες. Και όσοι τυχόν αγοράζουν εισιτήρια ορθίων, καλό είναι να προετοιμαστούν για αρκετή ταλαιπωρία.

Η περιοδεία του “Cowboy Carter” έχει δεχτεί τα πυρά πολλών fans στο TikTok, με κάποιους να αναφέρουν ότι πλήρωσαν ως και 1.800 δολάρια για να βρεθούν σε επικίνδυνες συνθήκες συνωστισμού, αντιμέτωποι με κακή προσβασιμότητα, εντάσεις, μέχρι και λεκτικές επιθέσεις. Οι υπεύθυνοι σε συναυλία της δημοφιλούς ποπ σταρ οδήγησαν αρχικά τους κατόχους VIP εισιτηρίου σε λάθος σημείο… και όταν τελικά τους οδήγησαν στο σωστό, οι προνομιακές θέσεις είχαν καταληφθεί από άλλους θεατές!

Άλλοι χρήστες στο TikTok κατήγγειλαν πως δεν μπορούσαν καν να δουν την Beyoncé στη σκηνή γιατί την έκρυβαν οι μουσικοί που τη συνόδευαν. Πολλοί, μάλιστα, σημείωσαν ότι οι VIP ζώνες απείχαν σκηνή περισσότερο απ’ όσο φαινόταν στις διαφημίσεις της Ticketmaster. Άλλοι είπαν πως δεν ενημερώθηκαν καν ότι τα εισιτήριά τους είχαν περιορισμένη ορατότητα.

Το χάος γύρω από την περιοδεία κάνει μουσικόφιλους και αναλυτές να αναρωτιούνται αν είναι κοντά η στιγμή που θα σκάσει η φούσκα των μαζικών συναυλιών σε στάδια. Στις ΗΠΑ, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει καταθέσει αγωγή κατά της Live Nation, κατηγορώντας τη για μονοπώλιο στον κλάδο του ζωντανού θεάματος. Προς το παρόν, πάντως, οι περιοδείες αυτές εξυπηρετούν τέλεια τους μεγάλους καλλιτέχνες, αφού ακόμα και με μέτριες πωλήσεις εισιτηρίων βγάζουν εκατομμύρια.

Όπως και να ‘χει, μέχρι να περάσει και αυτό το trend, εμείς θα συνεχίσουμε να ανεβάζουμε selfies από την «κόλαση» των κατάμεστων σταδίων.

Με πληροφορίες από το Vox.com