ADOLESCENCE: Συγκλονιστικά αδύναμοι

Λέξεις: Στράτος Σαφιολέας

Θέλω να πω κάτι περισσότερο για την σειρά “Adolescence” και χωρίς spoilers: πρώτα από όλα, είναι συγκλονιστική. Διάλογοι, σκηνοθεσία (μια κάμερα χωρίς μοντάζ) και ηθοποιία. Αλλά πέρα από αυτά, σκεφτόμουν το εξής:

Όταν ήμασταν μικροί, η απειλή ήταν η τηλεόραση. Ανησυχούσαμε για το χρόνο που πέρναγαν τα παιδιά βλέποντας ανοησίες εκεί. Πού να ξέραμε πόσο πιο επικίνδυνα θα ήταν τα social media. Και πόσο συγκλονιστικά αδύναμοι θα ήσαν οι γονείς να προστατεύσουν τα παιδιά τους, απέναντι στις γιγάντιες εταιρείες της Silicon Valley.

H σειρά κολλάει τέλεια με το καταπληκτικό βιβλίο του καθηγητή στο NYU, του Johnathan Haidt, “The Anxious Generation.” Τα παιδιά σήμερα πέφτουν θύματα στα δίχτυα τεσσάρων ιδιωτικών εταιρειών που το μόνο που θέλουν είναι να τραβάνε την προσοχή τους όσο γίνεται περισσότερο, και να τα κρατάνε κολλημένα στην οθόνη του κινητού, αν γίνεται διαρκώς.

Σήμερα ξέρουμε τις συνέπειες για τη γενιά που μεγαλώνει από το 2007 και μετά, από την εποχή δηλαδή που το κινητό έχει και την μπροστινή κάμερα για τα “selfies” και του Instagram, το οποίο στην αρχή υπήρχε μόνο ως εφαρμογή για τα κινητά. Σήμερα ξέρουμε πως όλο και μεγαλύτερο ποσοστό κοριτσιών εμφανίζει κατάθλιψη, καθώς η ζωή τους δεν μπορεί ποτέ να συγκριθεί με την αλγοριθμικά “ταϊσμένη” και τέλεια φτιασιδωμένη απεικόνιση από “ινφλουένσερς” και “σελέμπριτις.” Και τα αγόρια διδάσκονται μια εξαιρετικά τοξική “αρρενωπότητα” και μια εντελώς διαστρεβλωμένη αντίληψη της σεξουαλικότητας.

Υπάρχουν τόσες πτυχές σε αυτή τη συζήτηση και παρουσιάζονται και στην υπέροχη αυτή σειρά: Για παράδειγμα, όταν ήμασταν εμείς παιδιά, ένα ανόητο λάθος θα μπορούσε να ήταν η αφορμή να σε κοροϊδεύουν δέκα φίλοι σου. Αυτό ήταν κάτι που μπορούσες να το αντέξεις.

Για την ακρίβεια, θα ήταν καλό να μάθεις να το αντέχεις. Σήμερα, ένα λάθος ενός παιδιού, μπορεί να προκαλέσει τον αφόρητο διασυρμό του σε εκατοντάδες μαθητές ενός σχολείου, ή και σε δεκάδες χιλιάδες συνομηλίκους του. Δε χρειάζεται να επικαλεστώ την επαγγελματική μου ιδιότητα για να σας πείσω πως αν μπλέξεις σε μια τέτοια κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανταπεξέλθεις, ακόμα και ως πεπειραμένος ενήλικας. Πολύ δε περισσότερο ως παιδί.

Αυτή τη περίοδο διαβάζω το βράδυ το νέο βιβλίο για το Facebook, με τίτλο “Careless People.” To έχει γράψει η Νεοζηλαδή Sarah Wynn Williams, η οποία εργάστηκε κοντά στα βασικά στελέχη του Facebook. Η εικόνα είναι αποκαλυπτική και συνεπής: όλα τα προβλήματα γύρω από τα social media, η παραπληροφόρηση, η ριζοσπαστικοποίηση, η διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών, ο εγκλωβισμός σε τεχνητές “πραγματικότητες” και η αδυναμία συνεννόησης, όλα ήταν γνωστά στους δημιουργούς των social media. Και δεν τους ένοιαζε καθόλου. ΜΑ ΚΑΘΟΛΟΥ. Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν πώς θα αυξάνεται η αξία των μετοχών τους, και η επικράτηση.

Το χτύπημα που επέφεραν τα social media στη Δημοκρατία μπορεί να μην κινητοποίησε αρκετά τον κόσμο – αν και θα έπρεπε. Αλλά η ανελέητη επίθεση στα παιδιά, μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για μια εκρηκτική αντίδραση του κόσμου. Στην Αμερική του 2024, σε ένα Koγγρέσο όπου έχει καταστραφεί σχεδόν η ικανότητα συνεννόησης σε οτιδήποτε, το ΕΝΑ πράγμα στο οποίο συμφωνούν Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί είναι να βάλουν φραγμό στα Social Media, και στην Silicon Valley, όσο αφορά τα παιδιά τους. Ίσως…

Ίσως, έτσι κατορθώσουμε να πετύχουμε τον περιορισμό της αφασιακής συμπεριφορά μιας μικρής ομάδας, με τεράστια ισχύ, που καμαρώνει ότι “κινείται γρήγορα και σπάει πράγματα” αφήνοντας πίσω της διαλυμένες ζωές.

Το “Adolescence” είναι μια τέτοια ιστορία μιας διαλυμένης ζωής, με πολλά αθώα και τραγικά θύματα.

— Δείτε το Adolescence στο Netflix. Διαβάστε οπωσδήποτε το βιβλίο του Haidt. Θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικό για κάθε πολιτικό και για κάθε σχολείο. Και για κάθε γονιό. Δεν είναι αργά να πάρουμε πίσω τον έλεγχο στις ζωές μας.

*Ο Στράτος Σαφιολέας είναι σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας και έγραψε τις σκέψεις του στη σελίδα του στο fb.