Μισογυνισμός, εφηβεία και τοξική αρρενωπότητα στο Netflix

Το άρθρο περιέχει spoilers για τη σειρά του Netflix Adolescence.

Ο Τζέιμι Μίλερ βρίσκεται στο αστυνομικό τμήμα. Μία νοσοκόμα πρόκειται να του πάρει αίμα. Ο 13χρονος φοβάται τις βελόνες. Ο πατέρας του, που βρίσκεται δίπλα του, γνωρίζει τη φοβία του γιου του – αυτό που δεν γνωρίζει όμως είναι ότι δεν φοβάται τα μαχαίρια. Λιγότερο από ένα 24ωρο πριν, ο νεαρός Τζέιμι σκότωσε τη συμμαθήτριά του σε ένα πάρκινγκ με επτά μαχαιριές. Η σειρά του Netflix “Adolescence” έσπασε ρεκόρ, φτάνοντας τα 66 εκατομμύρια προβολές στις πρώτες 10 μέρες από την κυκλοφορία της. Συζητήθηκε ακόμα και στο βρετανικό κοινοβούλιο.

O Τζέιμι θα μπορούσε να είναι ένα οποιοδήποτε αγόρι

Τέσσερα μονοπλάνα επεισόδια, δίχως cut, δίνουν στους θεατές την αίσθηση ότι βρίσκονται διαρκώς εκεί, δίπλα στον Τζέιμι, όταν εκείνος φοράει την πιτζάμα και κατουριέται πάνω του κατά τη σύλληψή του, όταν κλαίει φοβισμένος στο κρατητήριο και όταν ξεσπά κατά την ψυχολογική εξέταση.

Ο Τζέιμι είναι ένοχος. Αυτό αποκαλύπτεται ήδη στο τέλος του πρώτου επεισοδίου, όταν οι αστυνομικοί που κάνουν την έρευνα δείχνουν στον Τζέιμι και στον πατέρα του βίντεο από κάμερα ασφαλείας που φαίνεται να μαχαιρώνει τη συμμαθήτριά του από πίσω. Η μίνι σειρά δεν ερευνά άλλωστε το αν τη σκότωσε όντως, αλλά τα γιατί.

Στη θέση του μικρού Τζέιμι θα μπορούσε να είναι και ένα οποιοδήποτε άλλο αγόρι: Μετά το σχολείο δεν πήγαινε σε «ύποπτα» μέρη, με «κακές παρέες», πήγαινε στο ασφαλές του δωμάτιο, έκλεινε την πόρτα και καθόταν μπροστά στον υπολογιστή του μέχρι αργά το βράδυ.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση και μισογυνισμός

Η σειρά αναφέρεται σε μια διαδικτυακή υποκουλτούρα που ήρθε σε επαφή μέσω διαδικτύου ο Τζέιμι, τους incels, συντομογραφία για το “involuntary celibate”. Πρόκειται για ετερόφυλους άνδρες που κατηγορούν τις γυναίκες για το ότι δεν μπορούν να βρουν ερωτική σύντροφο. Συχνά η δυσαρέσκειά τους αυτή εκφράζεται μέσα από μισογυνικά και υποτιμητικά σχόλια προς τις γυναίκες. Η κοινότητα των incels αποτελεί μέρος της “manosphere” — ενός δικτύου αντιφεμινιστικών διαδικτυακών φόρουμ, βιβλίων και blogs για την «αυτοβελτίωση» των ανδρών. Σκοπός τους είναι να διδάξουν στα αγόρια και στους άνδρες πώς να είναι δυνατοί και επιτυχημένοι, ώστε να γίνουν έτσι και θελκτικότεροι στις γυναίκες. Η “Adolescence” υπονοεί ότι ο Τζέιμι δεν είναι κάποια ιδιαίτερη περίπτωση νέου που βρέθηκε να μελετά την εν λόγω υποκουλτούρα, αλλά ένα διαδεδομένο φαινόμενο ανάμεσα στους νέους.

Γιατί αυξάνεται όμως ο μισογυνισμός; Σύμφωνα με έρευνα του King’s College London, ένας στους τέσσερις άνδρες ηλικίας 16 έως 29 ετών πιστεύει ότι σήμερα είναι πιο δύσκολο να είσαι άνδρας απ’ ό,τι γυναίκα.

«Η manosphere βασίζεται στη ρητορική του θύματος, ότι δηλαδή οι άνδρες είναι αυτοί που καταπιέζονται στις κοινωνίες μας από τις γυναίκες, και ότι πρέπει να αντεπιτεθούν για να επιβιώσουν», εξηγεί η Λίζα Σαγκιούρα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, που μελετά το κυβερνοέγκλημα και τις έμφυλες διαστάσεις του.

Ο μισογυνισμός είναι θεσμικό πρόβλημα

Η κοινότητα των incels και η manosphere είναι μόνο ένα κομμάτι ενός μεγαλύτερου μισογυνικού παζλ, θεωρεί η Σαγκιούρα. Τα πραγματικά προβλήματα είναι βαθύτερα. Πέρα από σχηματικές εξηγήσεις περί bulling, manosphere και μισογυνισμού, απογοήτευσης των νεαρών ανδρών και ψυχολογικών προβλημάτων, υπάρχει και μια βαθιά δυσπιστία μεταξύ των φύλων. Μια πρόσφατη έρευνα του ινστιτούτου Whitestone Insight διαπίστωσε μάλιστα ότι το 62% των γυναικών ηλικίας 18 έως 24 ετών φοβάται την πλειονότητα των νεαρών ανδρών.

Τι μπορεί να γίνει;

Η απλή απαγόρευση των social media για τους νέους, όπως πρότεινε ο σεναριογράφος της “Adolescence” Τζακ Θορν (η οποία παρεμπιπτόντως έχει ήδη εφαρμοστεί στην Αυστραλία), δεν θα ήταν βιώσιμη λύση, σύμφωνα με τη Σαγκιούρα. Αντίθετα, πιστεύει πως αυτό που είναι απαραίτητο είναι μία θεσμική και πολιτισμική αλλαγή.

Σύμφωνα με τους δημιουργούς της, η σειρά “Adolescence” θέλει να αφυπνίσει – μιλώντας στο BBC, ο Θορν δήλωσε: «Είναι κάτι, για το οποίο πρέπει να γίνει συζήτηση. Ελπίζω η σειρά να συνεισφέρει σε αυτό».

Πηγή: DW