Παλαιστίνιοι: “Ζούμε μια δεύτερη Νάκμπα” – Η σύνδεση με τον πόλεμο του ’48
Πως οι Παλαιστίνιοι κατέληξαν πρόσφυγες στα ίδια τους τα εδάφη - Μια ιστορική αναδρομή
Στη Γάζα, οι Παλαιστίνιοι εκφράζουν ότι οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί είναι τόσο εξοντωτικοί που βιώνουν τη δική τους “Νάκμπα”, μια αραβική λέξη που αναφέρεται στον πόλεμο του 1948 για τη δημιουργία του Ισραήλ. Αυτός ο πόλεμος οδήγησε σε μαζική καταστροφή για τον πληθυσμό τους.
“Η κατάσταση είναι ανείπωτη, κυριολεκτικά κανένα μέρος δεν μας προσφέρει ασφάλεια. Προσωπικά, τρεις φορές από χθες έχω αναγκαστεί να εγκαταλείψω την περιοχή”, ανέφερε η 22χρονη Πλέστια Αλακάντ στο ειδησιογραφικό πρακτορείο Reuters. Η ίδια καταγράφει προσωπικές στιγμές από τη ζωή της, κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών και τις δημοσιεύει στο προφίλ της στο Instagram.
Αφού η πολυκατοικία που διέμενε χτυπήθηκε, αναγκάστηκε να καταφύγει στο σπίτι ενός φίλου της. Ωστόσο, αργότερα δέχθηκε ένα τηλεφώνημα ότι και αυτό το σπίτι θα είναι στόχος. Έπειτα από μια σύντομη παραμονή σε νοσοκομείο, όπου φόρτισε το κινητό της τηλέφωνο, μετακινήθηκε σε άλλο σπίτι για να βρει καταφύγιο μαζί με δημοσιογράφους.
“Μόλις χθες κατάλαβα τι μου είπε ο παππούς μου, για το 1948 και τη Νάκμπα. Όταν άκουγα τις ιστορίες γι’ αυτήν, δεν τις κατανοούσα,” δήλωσε μέσω βιντεοκλήσης από ένα σπίτι στη Γάζα, όπου η ίδια και άλλοι έψαχναν καταφύγιο από τους βομβαρδισμούς μετά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. “Είμαι 22 ετών – και χθες κατάλαβα πλήρως τη σημασία της Νάκμπα,” εξήγησε.
Τι είναι η Νάκμπα;
Η Νάκμπα, που στα αραβικά σημαίνει “καταστροφή”, αναφέρεται στα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια και μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948. Η σύγκρουση αυτή, η οποία είναι επίσης γνωστή ως Πρώτος Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος ή Πόλεμος της Παλαιστίνης του 1948, αποτέλεσε κομβική στιγμή στην ιστορία της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης και είχε εκτεταμένες συνέπειες για τη Μέση Ανατολή.
Οι βασικές πτυχές της Νάκμπα περιλαμβάνουν:
- Ιστορικό πλαίσιο: Η Νάκμπα συνέβη στο πλαίσιο του τέλους της βρετανικής εντολής για την Παλαιστίνη και της υιοθέτησης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών του Σχεδίου Διαμερισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Παλαιστίνη το 1947. Το σχέδιο συνιστούσε τη διαίρεση της Παλαιστίνης σε χωριστά εβραϊκά και αραβικά κράτη και μια διεθνή διοίκηση για την Ιερουσαλήμ. Το σχέδιο έγινε αποδεκτό από τους Εβραίους ηγέτες, αλλά απορρίφθηκε από τους Άραβες ηγέτες.
- Υποχρεωτική εκτόπιση: Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1948, πολυάριθμες παλαιστινιακές αραβικές κοινότητες ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους. Ο εκτοπισμός ήταν αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών ενεργειών, των εκτοπίσεων και του φόβου της βίας. Ορισμένοι Παλαιστίνιοι έφυγαν οικειοθελώς, πιστεύοντας ότι θα επέστρεφαν μόλις η σύγκρουση υποχώρησε, ενώ άλλοι εκδιώχθηκαν με τη βία. Η έκταση αυτού του εκτοπισμού αποτελεί αντικείμενο ιστορικής συζήτησης, αλλά οι εκτιμήσεις του Ο.Η.Ε αναφέρουν ότι 700.000 Παλαιστίνιοι έγιναν πρόσφυγες.
- Δημιουργία Παλαιστινιακού Προσφυγικού Πληθυσμού: Η Νάκμπα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός σημαντικού παλαιστινιακού προσφυγικού πληθυσμού, ο οποίος διασκορπίστηκε σε όλη την περιοχή, αναζητώντας καταφύγιο σε γειτονικές αραβικές χώρες, στη Δυτική Όχθη, στη Λωρίδα της Γάζας και σε άλλες περιοχές. Πολλοί Παλαιστίνιοι βρέθηκαν να ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς, συχνά υπό άθλιες συνθήκες.
- Απώλεια περιουσίας και ταυτότητας: Οι Παλαιστίνιοι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους δεν έχασαν μόνο τις κατοικίες και τα υπάρχοντά τους, αλλά βίωσαν επίσης μια βαθιά απώλεια της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, του τρόπου ζωής τους και της αίσθησης της εθνικής τους ταυτότητας. Η Νάκμπα αντιπροσωπεύει τη διάσπαση του παλαιστινιακού κοινωνικού ιστού και τη διακοπή των δεσμών με τα πατρογονικά εδάφη.
- Εορτασμός: Η Νάκμπα τιμάται από τους Παλαιστίνιους και τους υποστηρικτές τους κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου, που σηματοδοτεί την επέτειο της ανακήρυξης του κράτους του Ισραήλ το 1948. Η ημερομηνία αυτή συμβολίζει την έναρξη της καταστροφής για τον παλαιστινιακό λαό.
- Σημασία σε εξέλιξη: Η Νάκμπα παραμένει ένα βαθιά συναισθηματικό και αμφιλεγόμενο ζήτημα στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Για τους Παλαιστίνιους, δεν είναι μόνο ένα ιστορικό γεγονός αλλά και ένα καθοριστικό στοιχείο της εθνικής τους ταυτότητας και του αγώνα τους για δικαιοσύνη και το δικαίωμα επιστροφής στα εδάφη των προγόνων τους. Για τους Ισραηλινούς, αντιμετωπίζεται με πιο σύνθετο τρόπο, με ορισμένους να αναγνωρίζουν τα δεινά των Παλαιστινίων, ενώ άλλοι τα βλέπουν ως αναγκαία συνέπεια της δημιουργίας του κράτους του Ισραήλ.
Η Νάκμπα είναι κεντρικό θέμα στην ιστορική και πολιτική αφήγηση τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων και συνεχίζει να διαμορφώνει τη συνεχιζόμενη σύγκρουση όπως βλέπουμε.
Πώς επηρέασε η Νάκμπα τη Γάζα;
Η Νάκμπα του 1948 επηρέασε σημαντικά τη Λωρίδα της Γάζας με διάφορους τρόπους. Μετά τον μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων Αράβων, πολλοί πρόσφυγες αναζήτησαν καταφύγιο στη Γάζα, οδηγώντας στη δημιουργία προσφυγικών καταυλισμών στην περιοχή. Αυτοί οι καταυλισμοί, που αρχικά προορίζονταν ως προσωρινές λύσεις, άντεξαν για δεκαετίες, συμβάλλοντας στον υπερπληθυσμό και στις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις. Το 1967, κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών, το Ισραήλ κατέλαβε τη Γάζα, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας παρατεταμένης περιόδου στρατιωτικής κυριαρχίας και αυθαιρεσίας στην περιοχή. Μετά τη μονομερή αποχώρηση του το 2005, η περιοχή αντιμετώπισε έναν αποκλεισμό που επέβαλε το Ισραήλ, περιορίζοντας σοβαρά την πρόσβαση σε πόρους, ανθρωπιστική βοήθεια και οικονομικές ευκαιρίες.
Μεταγενέστερα γεγονότα, όπως η κατάληψη της Γάζας από την παλαιστινιακή μαχητική οργάνωση Χαμάς το 2007, οι επαναλαμβανόμενες συγκρούσεις με το Ισραήλ και η διαίρεση μεταξύ της Γάζας και της Δυτικής Όχθης, επιδείνωσαν τη δυσχερή θέση της περιοχής. Ο συνδυασμός της πολιτικής απομόνωσης, της ανθρωπιστικής κρίσης και των συνεχιζόμενων συγκρούσεων έχει καταστήσει τη Γάζα μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και δύσκολες περιοχές στο πλαίσιο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης, συγκεντρώνοντας τη διεθνή ανησυχία για το μέλλον με τις συνθήκες που τις έχει επιβάλει το κράτος του Ισραήλ.
Μάλιστα ο ισραηλινός Υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκαλάντ, προειδοποίησε, ότι το τίμημα που επιβάλλεται στη Γάζα “θα αλλάξει την πραγματικότητα για πολλές γενιές.”
