Πώς μια Γερμανίδα «αριστεροδεξιά» πολιτικός είναι τρίτη στις δημοσκοπήσεις

Μια από τις πιο γνωστές πολιτικές προσωπικότητες της Γερμανίας των τελευταίων ετών, η Σάρα Βάγκενκνεχτ, ίδρυσε το πολυαναμενόμενο νέο της κόμμα, το “Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) – Λογική και Δικαιοσύνη.

Μετά από χρόνια, τα γερμανικά και ορισμένα από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης βρίσκονται αρκετά σκεπτικοί, προβλέποντας όμως ότι το “αριστερό συντηρητικό” κόμμα (η Βάγκενκνεχτ μιλάει για συνδυασμό της σημαντικότητας των θέσεων εργασίας των πολιτών της Γερμανίας, των υψηλότερων μισθών και των γενναιόδωρων παροχών που θα δικαιούνται με μια πολιτική μετανάστευσης και ασύλου εξαιρετικά περιορισμένη) θα ταράξει το γερμανικό κομματικό σύστημα και το Κοινοβούλιο και θα μπορούσε να πλήξει το ακροδεξιό AfD.

Όμως είναι ένα κόμμα υπό την ηγεσία της Βάγκενκνεχτ, που είναι πρώην μέλους του αριστερού προοδευτικού σοσιαλιστικού κόμματος Die Linke, πραγματικά η “θεραπεία” για την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD); Στην πραγματικότητα, είναι πιο πιθανό ότι η ίδια και το νέο της κόμμα θα ενισχύσουν την ακροδεξιά ατζέντα. Βέβαια, η Βάγκενκνεχτ εγκαινίασε το νέο της κόμμα την ιδανική στιγμή.

Η Γερμανία οδεύει προς την πρώτη διετή οικονομική ύφεση από τις αρχές της νέας χιλιετίας. Ο σημερινός τριμερής κυβερνητικός συνασπισμός υπό την ηγεσία του Όλαφ Σολτς είναι αρκετά αντιδημοφιλής, ενώ αναμένεται ένας νέος γύρος από πολιτικές λιτότητας. Το κόμμα του Σολτς, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD), και οι Πράσινοι (Bündnis 90/Die Grünen) συγκεντρώνουν δημοκοπικά μόλις 28% μαζί, ποσοστό αρκετά μικρό.

Η Αριστερά, το πρώην κόμμα της Βάγκενκνεχτ, συγκεντρώνει περίπου 4%, κάτω από το εκλογικό όριο για την είσοδο στο κοινοβούλιο, ενώ το AfD έχει κερδίσει πρόσφατα πολλούς νέους υποστηρικτές από τις κομματικές “δεξαμενές” της. Το εκλογικό ημερολόγιο φέτος είναι εξαιρετικά ευνοϊκό, με τρεις εκλογές στα κρατίδια στα ανατολικά της Γερμανίας το φθινόπωρο και τις ευρωεκλογές τον Ιούνιο, όπου η Γερμανία χρησιμοποιεί αναλογικό σύστημα και τα κόμματα της χρειάζονται μόνο το 1% των εθνικών ψήφων για να κερδίσουν μια έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η πρώτη αντιπροσωπευτική δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα και συμπεριέλαβε την BSW ως επιλογή δείχνει ότι θα λάβει το 14% των ψήφων. Το ποσοστό αυτό είναι ίσο με το SPD του καγκελάριου Όλαφ Σολτς. Το αποτέλεσμα αυτό θα καθιστούσε το κόμμα της Βάγκενκνεχτ το τρίτο ισχυρότερο κόμμα μετά τους Χριστιανοδημοκράτες (27%) και το AfD (18%).

Όλα αυτά ενώ στις αρχές της εβδομάδας είχαμε στημένα οδοφράγματα, μπλοκαρισμένους από το πρωί αυτοκινητόδρομους αλλά και κεντρικές οδικές αρτηρίες στο Βερολίνο. Μπλόκα σχηματίστηκαν με αναρίθμητα τρακτέρ, φορτηγά, αγροτικά οχήματα στη λεωφόρο Unter den Linden ως την Πύλη του Βρανδεμβούργου από χιλιάδες αγρότες. Όλα αυτά στο πλαίσιο διαμαρτυριών των νέων οικονομικών μέτρων που παίρνει η γερμανική κυβέρνηση και έχει εξωθήσει τους εργαζόμενους στον αγροτικό τομέα σε απόγνωση όπως υποστηρίζουν.

Από την άλλη πλευρά τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης φαίνεται να αναζητούν ένα νέο κόμμα το οποίο θα μπορούσαν να καλύψουν πιο ευνοϊκά από το AfD, για το οποίο οι φόβοι είναι έκδηλοι. Παρά το γεγονός ότι ήταν σημαντική για λίγα χρόνια στη γερμανική πολιτική ως συν-επικεφαλής της αντιπολίτευσης από το 2015 έως το 2017, η Βάγκενκνεχτ έχει απολαύσει μια έντονη παρουσία στα μέσα ενημέρωσης καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της.

Πιθανότατα το πιο σημαντικό όμως είναι ότι υπάρχει σημαντική εκλογική δυναμική για αυτό το νέο κομματικό και πολιτικό σχηματισμό. Τον Σεπτέμβριο του 2023, μια δημοσκόπηση έδειξε ότι ένας στους πέντε Γερμανούς θα μπορούσε να ψηφίσει το μη ιδρυμένο της ακόμη τότε κόμμα. Στην πραγματικότητα, όπως υποστήριξε πρόσφατα η Γερμανίδα πολιτικός επιστήμονας Σάρα Βάγκνερ, ένα σημαντικό μέρος του γερμανικού εκλογικού σώματος συνδυάζει αριστερές οικονομικές απόψεις με δεξιές κοινωνικές απόψεις, αλλά κανένα γερμανικό κόμμα δεν προσφέρει ένα τέτοιο ιδιόμορφο πολιτικό πρόγραμμα όπως το BSW. Σε αντίθεση με άλλα ακροδεξιά κόμματα στη δυτική Ευρώπη, όπως ο γαλλικός Εθνικός Συναγερμός ή το ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία, το AfD δεν έχει κάνει σε μια σοβινιστική ατζέντα.

A new party launched in Germany today. I talked to @BBCNews about the context and significance of BSW:https://t.co/I6HuNrgrD1

— Sarah Wagner (@SarahWagnerPhD) January 8, 2024

Όμως, αν και η Βάγκνερ και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι η Βάγκενκνεχτ έχει την ικανότητα να χτίσει γέφυρες μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς για πολιτική καιροσκοπία, δεν είναι τόσο σίγουροι αν οι σημερινοί ψηφοφόροι του AfD θα ήταν πρόθυμοι να γυρίσουν την πλάτη τους στο ακροδεξιό κόμμα και να ψηφίσουν αντ’ αυτού το νεοσύστατο BSW. Αφήνοντας κατά μέρος ότι οι αριστεροί τείνουν να είναι λιγότερο πιθανό να ψηφίσουν λόγω απογοήτευσης, τείνουν επίσης να ψηφίζουν πιο συχνά δεξιά παρά αριστερά οι Γερμανοί πολίτες, ιδίως όταν κοινωνικά ζητήματα όπως η μετανάστευση κυριαρχούν στην πολιτική ατζέντα, μια συνθήκη που σίγουρα επικρατεί σήμερα.

Και δεδομένου ότι τέτοια ζητήματα εξακολουθούν να κυριαρχούν, ο αντιμεταναστευτικός και αντι-woke λόγος της Βάγκενκνεχτ θα ενισχύσει σίγουρα την ενσωμάτωση των ακροδεξιών σημείων στην συζήτηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε περισσότερη και όχι λιγότερη, εκλογική υποστήριξη για την ακροδεξιά – όπως στις πιο πρόσφατες ολλανδικές εκλογές, τον Νοέμβριο του 2023.

Έτσι, ενώ το κόμμα Βάγκενκνεχτ θα κερδίσει αναμφίβολα καλά εκλογικά αποτελέσματα το 2024, είναι πολύ αμφίβολο ότι θα μεταμορφώσει το γερμανικό πολιτικό σύστημα έτσι όπως κατευθύνει τον πολιτικό της λόγο. Είναι αλήθεια ότι η διάσπασή της από την Αριστερά προκάλεσε τη διάλυση της κοινοβουλευτικής της ομάδας. Όμως, αντί να προκαλέσει στην πραγματικότητα την πτώση της Αριστεράς, η Βάγκενκνεχτ απλώς σφυρηλάτησε το τελευταίο της χτύπημα. Και αντί να “σώσει τη δημοκρατία“, όπως έχει ορκιστεί να κάνει σύμφωνα με τα λεγόμενά της, είναι πιο πιθανό να συμβάλει στην αποδυνάμωσή της, με την περαιτέρω ενσωμάτωση και ομαλοποίηση των ακροδεξιών αφηγήσεων και πολιτικών.