Το αμερικανικό πρότυπο ζωής που καταρρέει λόγω της ακρίβειας

Η κατοχή και ο χειρισμός ενός αυτοκινήτου στις ΗΠΑ, γίνονται πλέον ιδιαίτερα δυσβάστακτα για το πορτοφόλι του μέσου Αμερικάνου που είχε δομήσει τη ζωή του και τις κοινωνίες της χώρας με τέτοιο τρόπο που ήταν δεδομένη η χρήση και η εξάρτηση του από το αυτοκίνητο για πολλές δεκαετίες. Τώρα, τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα αναγκάζονται να αφιερώνουν μεγαλύτερο μερίδιο του προϋπολογισμού τους στις μεταφορές από ό, τι τα πλουσιότερα νοικοκυριά.

Το 2019 οι Αμερικανοί αυτοκινητιστές οδήγησαν κατά μέσο όρο 14.263 μίλια το χρόνο, σύμφωνα με το Υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ. Αυτό τοποθετεί τις ΗΠΑ στην κορυφή της λίστας όσον αφορά τα μίλια που διανύονται, και δεν είναι καν κοντά. Στην επόμενη υψηλότερη χώρα, τον Καναδά, οι άνθρωποι οδήγησαν κατά μέσο όρο 9.562 μίλια ετησίως το 2018. Ο μέσος όρος αυτοκινήτου στο Ηνωμένο Βασίλειο διάνυσε 7.134 μίλια το 2019.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, υπήρχε ήδη ένα εγγεγραμμένο αυτοκίνητο για κάθε δύο νοικοκυριά στις ΗΠΑ

Η μαζική μηχανοκίνηση συνέβη νωρίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες από ό, τι στην Ευρώπη σύμφωνα με το Bloomberg, κυρίως χάρη στην παραγωγή γραμμής συναρμολόγησης που μείωσε το κόστος. Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, υπήρχε ήδη ένα εγγεγραμμένο αυτοκίνητο για κάθε δύο νοικοκυριά στις ΗΠΑ, ενώ η ιδιοκτησία αυτοκινήτου στην Ευρώπη περιοριζόταν κυρίως σε εύπορες ελίτ. Επιπλέον, ο μεγαλύτερος προσωπικός πλούτος στις ΗΠΑ επέτρεψε στα νοικοκυριά να αγοράζουν πιο εύκολα αυτοκίνητα από τα σχετικά φτωχότερα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, ιδιαίτερα τα χρόνια αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ως αποτέλεσμα της πρώιμης μαζικής μηχανοκίνησης, οι αμερικανικές πόλεις ήταν οι πρώτες που προσαρμόστηκαν στο αυτοκίνητο σε μεγάλη κλίμακα. Οι Αμερικανοί σχεδιαστές και μηχανικοί ανέπτυξαν αρχικά πρότυπα για δρόμους, γέφυρες, σήραγγες, διασταυρώσεις, σήματα κυκλοφορίας, αυτοκινητόδρομους και στάθμευση αυτοκινήτων. Οι επιτυχημένες καινοτομίες εξαπλώθηκαν γρήγορα αλλού, συχνά με τη μορφή προτύπων. Οι Ευρωπαίοι πειραματίστηκαν επίσης με την υποδομή αυτοκινήτων – η Στοκχόλμη άνοιξε μια μεγάλη ανταλλαγή φύλλων τριφυλλιού στο εσωτερικό της πόλης τη δεκαετία του 1930 – αλλά οι ευρωπαϊκές πόλεις προσαρμόστηκαν στα αυτοκίνητα πολύ πιο αργά από τα μετρό των ΗΠΑ, ειδικά πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα αυτοκίνητα κατέκτησαν την καθημερινή κουλτούρα της αμερικανικής ζωής πολύ πιο μπροστά από άλλες καινοτομίες όπως το ραδιόφωνο, το πλαστικό, τα ψυγεία, το ηλεκτρικό δίκτυο και το δικαίωμα ψήφου των γυναικών. Το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης υπολογίζει ότι 53.000 Αμερικανοί πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο από τη ρύπανση των οχημάτων, χάνοντας 10 χρόνια ζωής κατά μέσο όρο σε σύγκριση με τη διάρκεια ζωής τους απουσία εκπομπών από την εξάτμιση.

Οι πόλεις και ειδικά τα προάστια στην Αμερική είναι φτιαγμένα για αυτοκίνητα

Ο τρόπος που έχουν χτιστεί οι πόλεις και οι επαρχίες της Αμερικής, δείχνει από την μία την ανάγκη των πολιτών της να χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητο για οποιαδήποτε δραστηριότητα τους και από την άλλη δίνει σημαντικά στοιχεία για το πόσο έχει ενσωματωθεί στην νοοτροπία της κοινωνίας η εξάρτηση τους  από τα οχήματα.

Μέσα σε μισό αιώνα, σε μεγάλο βαθμό ξαναχτίστηκαν οι αμερικανικές κοινότητες για να χωρέσουν αυτή την αγάπη τους προς το αυτοκίνητο, αλλάζοντας πόλεις για να δημιουργηθεί χώρος για τα αυτοκίνητα, γκρεμίζοντας παλιά κτίρια ώστε να μπορούν να τα παρκάρουνε, χτίζοντας νέες κοινότητες όπου δεν ήταν πλέον δυνατό να κυκλοφορήσει κάποιος χωρίς αυτά.

Οι πόλεις και ειδικά τα προάστια στην Αμερική είναι φτιαγμένα για αυτοκίνητα. Οι Αμερικανοί συνήθως πρέπει να διανύσουν πολύ μεγαλύτερη απόσταση για τις μετακινήσεις τους, όταν τα σπίτια έχουν κατασκευαστεί σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους και κυρίως, αρκετά μακριά από το κέντρο της πόλης που πάντα αποτελείται από τα Εμπορικά Κέντρα της περιοχής και αποτελούν το επίκεντρο της καταναλωτικής και ψυχαγωγικής δραστηριότητας τους.

Για πολλά χρόνια, βασικός λόγος για την εξάρτηση του Αμερικανού πολίτη από το αυτοκίνητο του, ήταν η χαμηλή τιμή της βενζίνης που του έδινε την δυνατότητα να το χρησιμοποιεί για όλες τις μεταφορές του από την οικία προς το κέντρο μέχρι και για την αγορά ενός καφέ ή για την προβολή μίας ταινίας στον κινηματογράφο.

«Το να χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητό σας για να φτάσετε στο αρτοποιείο 500 μέτρα μακριά και πίσω, θεωρείται τεμπέλικο και ανόητο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Πολλοί Αμερικανοί το βρίσκουν όμως εντελώς εντάξει. Δεν είναι περίεργο ότι τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά άνεσης στα σύγχρονα αυτοκίνητα εφευρέθηκαν στην Αμερική: Ηλεκτρική μίζα, υδραυλικό τιμόνι, αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, κλιματισμός. Στα μάτια μου αυτό εξηγεί επίσης τη μεγάλη φασαρία για τη σύγχρονη έρευνα για τα αυτόνομα αυτοκίνητα. Για πολλούς Αμερικανούς φαίνεται να είναι το απόλυτο όνειρο να κάθονται σε ένα αυτοκίνητο και να μην κάνουν τίποτα όσο το αυτοκίνητο κινείται προς τον προορισμό του» γράφει Αμερικανός χρήστης του ίντερνετ σε φόρουμ συζήτησης πριν έξι χρόνια, δείχνοντας τις συνήθειες της εποχής.

Η ιδιοκτησία και η λειτουργία ενός αυτοκινήτου στην Αμερική γίνεται όλο και πιο ακριβή όσο αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου

Σήμερα,  τα πράγματα αλλάζουν την νοοτροπία της Αμερικής, γκρεμίζοντας απότομα και οδυνηρά ένα λάθος πρότυπο που συντηρήθηκε για δεκαετίες. Η ιδιοκτησία και η λειτουργία ενός αυτοκινήτου στην Αμερική γίνεται όλο και πιο ακριβή όσο αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – και η επακόλουθη απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου – πιθανότατα θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Όμως, οι σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικές δημόσιες συγκοινωνίες των ΗΠΑ αναγκάζουν τους  Αμερικανούς να μην έχουν άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιήσουν τα αυτοκίνητά τους. Στην πλειονότητα των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί χρειάζονται τα οχήματά για να εργαστούν, να ψωνίσουν, να σπουδάσουν και να επιβιώσουν. Είναι ένα στήριγμα που χρονολογείται δεκαετίες πίσω. Όμως, όταν πλέον θα είναι αδύνατον να πληρώσουν για να έχουν αυτή την επιλογή μετακίνησης, θα αναγκαστούν να παροπλίσουν τα αυτοκίνητα τους και να παραμείνουν στο σπίτι τους, μη μπορώντας σε πολλές επαρχίες, να χρησιμοποιήσουν δημόσια μέσα μεταφοράς, όταν σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχουν καν ως υποδομή στα απομακρυσμένα σπίτια.

Ο Saba, ένας 70χρονος συνταξιούχος, συνήθιζε να οδηγεί στο εμπορικό κέντρο. Δεν πήγαινε σε κανένα από τα καταστήματα ή τα εστιατόρια, απλά του άρεσε να κάθεται στα άνετα καθίσματα του αυτοκινήτου του και να συνομιλεί με τους φίλους του, όπως λέει στον Guardian.

Τώρα το αυτοκίνητό του είναι εκτός λειτουργίας κι ας θέλει πολύ ακόμα να πάει βόλτα στο εμπορικό κέντρο. Αλλά το λεωφορείο κάνει πάρα πολύ ώρα να φτάσει και είναι πολύ ακριβό.

«Η τιμή ανεβαίνει στην κόλαση», λέει. «Δεν μπορώ να κινηθώ όπως πριν. Το αυτοκίνητό μου είναι στο γκαράζ. Δεν μπορώ να το μετακινήσω γιατί δεν έχω χρήματα».

Η ιστορία του Saba, με λίγα λόγια, απεικονίζει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι σήμερα στην Αμερική.

«Στις ΗΠΑ είδαμε πραγματικά μια αύξηση στη χρήση αυτοκινήτων στη μεταπολεμική περίοδο, τη γενιά του baby boom. Τότε, είχαμε μία νέα διαθεσιμότητα σχετικά φθηνών αυτοκινήτων μαζικής παραγωγής, και εκείνη ήταν η πρώτη φορά που άτομα από νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος μπορούσαν να αγοράσουν μηχανοκίνητο όχημα», δήλωσε ο Γκρέγκορι Ρόουανγκουλντ, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Μεταφορών στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ και αναπληρωτής καθηγητής στην πολιτική και περιβαλλοντική μηχανική.

Ο Jason Slaughter δημιουργός του λογαριασμού Not Just Bikes στο YouTube, κάνει συχνά περιεχόμενο για τον αστικό σχεδιασμό και την αστική ζωή. Δεν είναι λίγες οι φορές στα βίντεο του, που ασχολήθηκε με την οικονομική αστάθεια των αμερικανικών πόλεων και το πρότυπο ανάπτυξης των προαστίων που, σύμφωνα με τον ίδιο και βάσει επιχειρημάτων, κάνει φτωχότερες τις πόλεις.

Στην Πενσυλβάνια, ο όμιλος Pittsburghers for Public Transit ζήτησε επενδύσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς ώστε να αντιστοιχούν στα ποσά που δαπανώνται στους δρόμους. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση, το 80% της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για τις μεταφορές πηγαίνει στους αυτοκινητόδρομους και μόνο το 20% στις δημόσιες συγκοινωνίες.

Οι περισσότερες αμερικανικές πόλεις έχουν κάποια μορφή Μέσου Μαζικής Μεταφοράς. Αλλά τα δρομολόγια αυτά, συχνά περιλαμβάνουν άτομα που πρέπει να παίρνουν δύο και τρία λεωφορεία ή τρένα, μόνο και μόνο για να πάνε στη δουλειά τους, όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες από εκεί που είναι το σπίτι τους μέχρι έναν αστικό ιστό.

“Η κουλτούρα του αυτοκινήτου είναι πολύ εδραιωμένη, πιστεύουν ορισμένοι” λέει ο Christof Spieler, διευθυντής σχεδιασμού στην εταιρεία μηχανικών Huitt-Zollars και συγγραφέας του Trains, Buses, People : An Opinionated Atlas of US and Canadian Transit.

«Αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαμε εύκολα να είχαμε κάνει διαφορετικές επιλογές. Αν κοιτάξουμε την Ευρώπη, πολλά μέρη μοιάζουν πραγματικά σαν να έπαιρναν την αμερικανική κατεύθυνση».

Πόλεις όπως το Άμστερνταμ και η Κοπεγχάγη θεωρούνται απίστευτα φιλικές προς το ποδήλατο σήμερα, λέει ο Spieler, αλλά τη δεκαετία του 1960 «τα αυτοκίνητα κατέλαβαν αυτές τις πόλεις». Η διαφορά σε εκείνα τα μέρη είναι ότι υπήρξε «μια στιγμή σοβαρής αναπροσαρμογής που συνέβη στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 όταν πήγαινε το πράγμα σε διαφορετική κατεύθυνση».

Ένα πρότυπο ζωής λοιπόν που δομήθηκε για δεκαετίες στην αμερικάνικη κοινωνία, δείχνει πως πλέον ίσως να μην έχει ούτε καν την πολυτέλεια του χρόνου για να αναβιώσει, όταν ένα μεγάλο μέρος πολιτών βρίσκει ιδιαίτερα ακριβά τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας ενός αυτοκινήτου. Όλα δείχνουν πως ο μέσος Αμερικανός πολίτης θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόταν και ζούσε και να αναζητήσει μία νέα δομή σε πρότυπα και φόρμες που θα είναι προσαρμοσμένες πια στην πραγματικότητα του 2022 και στις πραγματικές δυνατότητες και ανάγκες του. Ο χρόνος θα δείξει…

Πηγές: Guardian

Δείτε επίσης: