Το νέο “πρόσωπο” της εξωτερικής πολιτικής της Βρετανίας

Σήμερα, και ενώ ο καιρός παραμένει βροχερός στο Λονδίνο, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι κάτι έχει αλλάξει στο πρωθυπουργικό γραφείο της Ντάουνινγκ Στριτ. Εκτός από την αλλαγή του ενοίκου του, η σημαία της Ουκρανίας, η οποία κυμάτιζε δίπλα από τη σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου (Union Jack), αντικαταστάθηκε από εκείνη της Αγγλίας, γνωστή και ως Σταυρός του Αγίου Γεωργίου.

Δεν πρόκειται για κάποιο μήνυμα εξωτερικής πολιτικής που θέλει να περάσει η νέα κυβέρνηση, αλλά για μια ένδειξη της αγάπης του νέου Βρετανού πρωθυπουργού Σερ Κιρ Στάρμερ για το ποδόσφαιρο και ενώ η Εθνική Αγγλίας κάνει τη δική της προσπάθεια σήμερα στους προημιτελικούς του Euro 2024 στη Γερμανία.

Ποια είναι όμως η προσέγγιση της νέας κυβέρνησης στην εξωτερική πολιτική; Δηλώσεις για εσωτερικά ζητήματα όπως το NHS, τα σχολεία, την στέγαση έχουν ήδη γίνει, όμως καμία για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Μοιάζει κάπως λογικό αφού χρειάζονται λεπτό και διπλωματικό χειρισμό, που δεν χωρά σε μονολεκτικές δηλώσεις. Η δουλειά ξεκίνησε όμως από νωρίς για την νεοσύστατη κυβέρνηση. Το πρώτο υπουργικό συμβούλιο για τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ και τα 22 μέλη του έχει ήδη ολοκληρωθεί.

Πρώτος σταθμός Ουάσιγκτον για τα 75 χρόνια ΝΑΤΟ

Ένα είναι σίγουρο: ότι ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπος με τους εταίρους του στο εξωτερικό. Την επόμενη εβδομάδα κιόλας θα μεταβεί στην Ουάσιγκτον για τη Σύνοδο για τα 75 χρόνια του ΝΑΤΟ, η οποία ξεκινά την Τρίτη. Κατά την προεκλογική συζήτηση το Εργατικό Κόμμα έχει δηλώσει ανοιχτά ότι τάσσεται υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Παράλληλα ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσει την στρατιωτική, οικονομική, διπλωματική και πολιτική στήριξη της χώρας αλλά και τη συνεργασία με τους συμμάχους ώστε να δυσκολέψουν τη Ρωσία στο να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο, κυρίως μέσω κυρώσεων.

Ως προς τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς, οι Εργατικοί αναμένεται να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερα προβλήματα. Η στάση του κόμματος είναι παρόμοια με εκείνη της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ οι δηλώσεις Στάρμερ περί «δικαιώματος του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του» είχε εκνευρίσει μερίδα των ψηφοφόρων του, που προέρχονται από τη μουσουλμανική κοινότητα. Να επισημανθεί ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός υπήρξε δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ παράλληλα έχει δηλώσει ότι η λύση των δύο κρατών είναι αυτή που θα επιφέρει τη μακροχρόνια ασφάλεια και θα συνεχίσει να πιέζει για άμεση κατάπαυση του πυρός.

Στο Brexit τώρα και στη γειτονική ενιαία αγορά της ΕΕ, οι δηλώσεις Στάρμερ μια ημέρα πριν από τη διεξαγωγή των βρετανικών εκλογών προκάλεσαν εντύπωση. Όπως δήλωσε, η Βρετανία δεν θα επιστρέψει στην ΕΕ ούτε στην ενιαία αγορά της ή στην τελωνειακή ένωση κατά τη διάρκεια της ζωής του, σβήνοντας έτσι τα σενάρια επιστροφής. Πιστεύει όμως ότι μπορεί να κάνει καλύτερες εμπορικές ρυθμίσεις, ενώ θα αναζητήσει στενότερη σχέση με τους εταίρους αλλά και νέες διμερείς σχέσεις με συμμαχικές χώρες, όπως η Γαλλία και Γερμανία. Πάντως τονίζεται από τα βρετανικά μέσα ότι και τα 22 μέλη του νέου υπουργικού συμβουλίου είχαν ψηφίσει υπέρ της παραμονής της χώρας στους κόλπους της ΕΕ, στο εν λόγω δημοψήφισμα.

Το Εργατικό Κόμμα έχει όμως ασχοληθεί και με τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Όπως φαίνεται η πάγια θέση του κόμματος, αλλά και του Κιρ Στάρμερ προσωπικά, είναι ότι δεν θα εμποδίσει οποιαδήποτε συμφωνία δανεισμού μεταξύ των δύο χωρών, αλλά ούτε και αυτός προτίθεται να αλλάξει τον νόμο του βρετανικού κράτους που απαγορεύει την παραχώρηση της ιδιοκτησίας αντικειμένων που ανήκουν στο βρετανικό μουσείο (British Museum Act 1963).

Το νέο “πρόσωπο” της εξωτερικής πολιτικής

Ποιος είναι όμως αυτός που θα εκπροσωπήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στο εξωτερικό; Πρόκειται για τον Ντέιβιντ Λάμι. Γεννημένος στο Λονδίνο με καταγωγή από τη Γουιάνα, έγινε ο πρώτος μαύρος Βρετανός ο οποίος έκανε μεταπτυχιακό στη Νομική του Χάρβαρντ. Στα 27 του χρόνια, δηλαδή το 2000, έγινε ο νεότερος βουλευτής στο Κοινοβούλιο, ενώ υπηρέτησε στην κυβέρνηση Τόνι Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν.

Όμως παρά το βαρύ βιογραφικό του υπάρχουν ήδη κάποια επικριτικά σχόλια για τη θέση που αναλαμβάνει. Χαρακτηριστικό είναι το άρθρο γνώμης της Telegraph με τίτλο: «Πώς ο μη διπλωματικός διπλωμάτης Ντέιβιντ Λάμι σχολίαζε τους παγκόσμιους ηγέτες (…) Τώρα πρέπει να συνεργαστεί με αυτούς, στους οποίους επιτέθηκε».

Για παράδειγμα, έχει χαρακτηρίσει στον Ντόναλντ Τραμπ το 2018 «φιλονεοναζί κοινωνιοπαθή», ενώ το 2021 τον χαρακτήρισε «εχθρό της δημοκρατίας». Μετά τις αμερικανικές εκλογές, θεωρείται πιθανό να είναι ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος.

Ως προς τη Μαρίν Λεπέν τώρα, το κόμμα της οποίας προηγείται στον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών, την έχει παρομοιάσει με τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Νάιτζελ Φάρατζ, κάνοντας λόγω για «ξενοφοβία και τοξικές απόψεις».