Τελικά, πώς τα βγάζουν πέρα τα ελληνικά νοικοκυριά;

Ακρίβεια, ανατιμήσεις. Δύο λέξεις που ακούμε στην τηλεόραση, διαβάζουμε σε ενημερωτικές ιστοσελίδες και εφημερίδες και μας πιάνει πονοκέφαλος, αλλά στην… τσέπη.

«Πώς θα βγει και αυτός ο μήνας;» είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει αρκετές ελληνικές οικογένειες, ακόμα και στην περίπτωση που και οι δύο γονείς έχουν δουλειά.

Μπορεί οι υποχρεώσεις των παιδιών, από φροντιστήρια μέχρι αθλητικές δραστηριότητες και ιδιαίτερα, να έχουν μπει στην άκρη λόγω καλοκαιριού, αλλά τη θέση τους παίρνουν νέα έξοδα που προκύπτουν από φορολογικές υποχρεώσεις (ΕΝΦΙΑ, δηλώσεις κ.α) κάνοντας το ζήτημα της επιβίωσης έναν μαραθώνιο για όλους μας.

Πριν λίγες ημέρες καθώς έβγαινα από το σούπερ μάρκετ κοιτούσα την απόδειξη και αναρωτιόμουν πώς για μια μισοάδεια σακούλα που είχε μέσα μόνο κάποια καθαριστικά πλήρωσα γύρω στα 30 ευρώ. Πόσο θα πλήρωνα δηλαδή εάν γέμιζα το καρότσι μου και με τρόφιμα ή άλλα προϊόντα;

Γυρνώντας στο σπίτι στο γραμματοκιβώτιο με περίμεναν δύο… δυσάρεστες παρουσίες. Λογαριασμός αερίου και νερού. Μέσα σε λίγα λεπτά φεύγει από την τσέπη σου ένα τριπλάσιο ποσό. Πας να βάλεις μπροστά το επόμενο πρωί και βλέπεις την ένδειξη για τα χιλιόμετρα που σε βγάζει ακόμα το αμάξι να είναι διψήφια. Άλλο ένα 20άρικο στο βενζινάδικο και σκέφτεσαι από μέσα σου, δεν πειράζει τον άλλο μήνα ίσως να μπορέσω να πάρω τη μπλούζα που είδα στη βιτρίνα.

Βλέπεις το ημερολόγιο και είναι ακόμα αρχές του μήνα. Έχεις να δώσεις ενοίκιο, κοινόχρηστα, να αφήσεις κάτι στην άκρη για μια ώρα ανάγκης ή να πας τρεις-τέσσερις μέρες διακοπές, δε βγαίνει άλλωστε για παραπάνω, κάπου να ξεσκάσεις.

Και μιλάμε για πάγια τυπικά έξοδα. Δεν βάζουμε μέσα κάτι απρόοπτο που μπορεί να τύχει στον καθένα μας, από μια ζημιά στο σπίτι ή το αυτοκίνητο, μέχρι την επίσκεψη σε έναν γιατρό.

Ποσοστά, αριθμοί, αναλύσεις για το θέμα της οικονομίας. Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε πόσες έρευνες, πού κινείται ο πληθωρισμός.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) για την καταναλωτική συμπεριφορά, τα ελληνικά νοικοκυριά κάθε φορά που ψωνίζουν στο σούπερ μάρκετ ξοδεύουν 70 ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 14,7% από πέρυσι, που ήταν 61 ευρώ.

Κατά παρόμοιο τρόπο, η μέση μηνιαία δαπάνη εκτιμάται στα 370 ευρώ σημειώνοντας ανάλογη άνοδο από 324 ευρώ πέρυσι. Το 75% των καταναλωτών δαπανά ως 450 ευρώ τον μήνα.

Η αύξηση στη δαπάνη ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ αντανακλά αποκλειστικά την άνοδο του κόστους των προϊόντων λόγω πληθωρισμού, αφού το καλάθι παραμένει μισοάδειο.

Είναι ενδεικτικό ότι πέραν του φαγητού έξω και του φαγητού απ’ έξω (delivery) που πλέον αποτελεί πολυτέλεια για τους μισούς καταναλωτές και έχει βγει από την καθημερινότητά τους, οι 4 στους 10 έχουν περιορίσει την κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος, καθώς και τα κρασιά, τις μπύρες και τα οινοπνευματώδη λόγω των ανατιμήσεων. Το ίδιο συμβαίνει για 3 στους 10 όσον αφορά την κατανάλωση συσκευασμένων τυποποιημένων τροφίμων, αλλά και αναψυκτικών και χυμών.

Ας τα αφήσουμε αυτά για τους ειδικούς. Ας δώσουμε φωνή σε ανθρώπους της διπλανής πόρτας που ζουν καθημερινά με τις αγωνίες όλων μας.

Πώς τα βγάζει πέρα ένα νέο παιδί που είναι από την επαρχία, αλλά ζει και εργάζεται στην πόλη;

Πώς τα βγάζει πέρα μια μονογονεϊκή οικογένεια και πώς ένα ζευγάρι που έχει τέσσερα παιδιά;

Πώς τα καταφέρνουν ηλικιωμένοι που συντηρούν δύο, ίσως και τρία και τέσσερα σπίτια, καλύπτοντας τα δικά τους έξοδα, αλλά συνεισφέρουν και στα σπιτικά των παιδιών τους;

«Κάνοντας οικονομία με τα ταπεράκια της μαμάς στην κατάψυξη»

Ο Γιάννης είναι 27 ετών, κατάγεται από την Καστοριά, αλλά από το τέλος των σπουδών του και μετά ζει και εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος στη Θεσσαλονίκη.

«Μένω μόνος μου. Το έχω σκεφτεί για συγκατοίκηση μπας και “σπάσουν” λίγο τα έξοδα, αλλά είμαι στο ενοίκιο, το σπίτι είναι μια τρύπα και καμιά φορά και εγώ ο ίδιος δυσανασχετώ και θα ήθελα να έχω περισσότερο χώρο, για φαντάσου να έχω ένα άτομο ακόμα εδώ.

Τα έξοδα είναι τα συνηθισμένα. Ενοίκιο, ίντερνετ, ρεύμα, νερό, κοινόχρηστα, σούπερ μάρκετ κτλ. Το χειμώνα το βγάζεις και με δύο κουβέρτες κουκουλωμένος γιατί να ανοίξεις το κλιματιστικό να ζεσταθείς;

Πηγαινοέρχομαι όποτε μπορώ στο χωριό για να παίρνω φαγητά από τη μαμά που τα ετοιμάζει σε ταπεράκι να τα βάζω κατάψυξη. Αλλά συγκρίνεται με το ζεστό φαγητό που βγαίνει από το φούρνο; Μαγειρεύω πού και πού, αλλά συνήθως δεν έχω τόσο χρόνο.

Τα κοντρολάρω τα έξοδά μου, αλλά σε αυτό βοηθάει και το γεγονός ότι ξέρω ότι κάποιες μέρες θα έχω έτοιμο φαγητό στο σπίτι έστω να το ζεστάνω να το φάω και δε θα χρειαστεί να πάω σούπερ μάρκετ για να ψωνίσω για να μαγειρέψω.

Δεν ζητάω από τους γονείς μου λεφτά, αν και είναι πρόθυμοι να μου δώσουν. Μου κάλυπταν τα έξοδα τα χρόνια που σπούδαζα εδώ, δε θέλω να τους επιβαρύνω άλλο».

«Σπίτι, δουλειά, σπίτι και… έξοδα»

«Με ενοχλεί πολύ όταν σε τέτοια ρεπορτάζ βλέπω πάντα τίτλους “Πώς τα βγάζει πέρα μια οικογένεια” και βλέπω δύο γονείς να δουλεύουν, να φέρνουν δυο μισθούς στο σπίτι. Προς Θεού δεν έχω κάτι με τους συγκεκριμένους ανθρώπους, αλλά με εκείνους που κάνουν αυτά τα ρεπορτάζ. Έχουν σκεφτεί ότι υπάρχουν στη χώρα μας και πολλές μονογονεϊκές οικογένειες;» μας λέει η Ελένη 37 ετών που έχει μία κόρη 7 ετών.

«Είμαι μόνη μου στον κόσμο. Εγώ και το παιδί μου. Ούτε συγγενείς υπάρχουν για να βοηθήσουν, και ο πρώην σύζυγος μου έχει κόψει κάθε επαφή τα τελευταία χρόνια. Η καθημερινότητα μου είναι σπίτι, δουλειά, σπίτι. Οι βόλτες μου είναι με την κόρη μου στο σούπερ μάρκετ, μέχρι το φροντιστήριο που θα την πάω και θα τη γυρίσω, σε κανένα πάρτι φίλης της.

Όλα περνάνε από το χέρι μου. Ενοίκιο, λογαριασμοί, φροντιστήριο της μικρής. Τώρα που είναι καλοκαίρι κοιτάζω ότι μπορώ να βάλω στην άκρη για να βγει ο χειμώνας.

Παίρνω 800 ευρώ, τα 350 τα δίνω στο ενοίκιο και από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα πάνε σε σούπερ μάρκετ, ρεύμα, ίντερνετ κτλ.

Τυχαίνει μήνες που δε θα φτάσουν τα λεφτά. Μπορεί να αφήσω έναν λογαριασμό να λήξει εάν πχ είναι στο τέλος του μήνα για να περιμένω να πάρω το μηνιάτικο και να το δώσω λίγο πιο μετά.

Δεν θα κάνω περιττά έξοδα για μένα. Θα ψωνίσω ρούχα και θα πω με αυτά θα βγει η χρονιά, ίσως και η επόμενη. Το παιδί όμως μεγαλώνει, ψηλώνει, κάθε χρόνο χρειάζεται διαφορετικά ρούχα. Δεν μπορεί αυτά που φορούσε πέρσι να τα φορέσει και του χρόνου και δεν είναι θέμα αισθητικό, είναι καθαρά πρακτικό.

Διακοπές είναι άγνωστη λέξη για εμένα. Το παιδί να πάει δύο βδομάδες σε μια κατασκήνωση να ξεσκάσει λίγο και μετά κανένα Σάββατο με το ΚΤΕΛ ή το λεωφορείο να τη πηγαίνω για κανένα μπάνιο να βγει το καλοκαίρι».

«Δεν κοιτάζεις πλέον μάρκα, ότι είναι πιο φτηνό το παίρνεις»

«Ζωή να έχουμε είμαστε 6 άτομα στο σπίτι. Εγώ, η σύζυγός μου και τα τέσσερα παιδιά μου. Εργαζόμαστε και οι δύο, έχουμε την υγειά μας, φέρνουμε λεφτά στο σπίτι, αλλά θα ήθελα να έχω μια μεγαλύτερη άνεση. Ποιο το νόημα του να κοιτάς να βγαίνει κάθε φορά ο μήνας ή να ξέρεις ότι είσαι άνετος για ένα εξάμηνο εάν χρειαστεί, αλλά το μέλλον των παιδιών σου να μην μπορείς να το διασφαλίσεις;» μας λέει ο κ. Τάσος 45 ετών.

«Το σπίτι που μένουμε είναι το πατρικό μου, άρα έξοδα για ενοίκια ή δάνεια δεν υπάρχουν. Αλλά μιλάμε για έξι άτομα σε ένα σπιτικό μέσα. Ο ένας μισθός φεύγει στο σούπερ μάρκετ και ο μισός από το δεύτερο μισθό στις υπόλοιπες υποχρεώσεις. Ότι έχουμε στην άκρη είναι από προηγούμενα χρόνια και αυτό επειδή εμείς φροντίσαμε να αφήσουμε στην άκρη κάποια χρήματα, ενώ θα μπορούσαμε να τα έχουμε ξοδέψει με τη σύζυγό μου για να πάμε κάποιο ταξίδι, αλλά δεν το κάναμε.

Δεν μπορείς πχ κάθε βδομάδα να αγοράσεις πλέον ψάρι για να φας. Η σαρδέλα που είναι και πιο “λαϊκό” ψάρι και θα τη βρεις μπορεί και 12 ευρώ το κιλό.

Ξεχνάς επισκέψεις σε ταβέρνες κτλ. Εάν πάρει από μια μερίδα ο καθένας μόνο 60 ευρώ θα χρειαστεί για τα βασικά. Βάλε και τα γύρω γύρω μπορεί να φτάσουμε στο 100άρικο. Να δώσεις σε ένα μεσημέρι το ποσό που θα δώσεις για έναν μήνα για να είναι γεμάτο το αμάξι βενζίνη;

“Κυνηγάς” τις προσφορές στο σούπερ μάρκετ. Δεν κοιτάζεις πλέον μάρκα, ότι είναι πιο φτηνό και παίρνεις και δύο τρία να έχεις για καβάντζα τώρα που τα βρήκες φτηνά.

Ο μεγάλος βραχνάς εννοείται είναι το σούπερ μάρκετ. Αλλά δεν πάνε πίσω και τα υπόλοιπα έξοδα. Όλα μου τα παιδιά πάνε σχολείο, φροντιστήριο, αθλήματα. Τι θα γίνει σε ένα δυο χρόνια που θα πάνε γυμνάσιο και ίσως θα θέλουν και ιδιαίτερα;».

«Δεν πειράζει αν φάμε δυο μέρες το ίδιο φαγητό, κρατάμε τρία σπίτια…»

Οι ήρωες της κατάστασης αυτής δεν είναι άλλοι από εκείνους τους γονείς, που συνταξιούχοι πλέον, την ώρα που προσπαθούν να τα φέρουν βόλτα με τα δικά τους έξοδα, συνεισφέρουν και στα οικονομικά των παιδιών τους που έχουν πλέον τα δικά τους σπιτικά, αλλά δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα…

«Παίρνουμε 1.200 ευρώ σύνολο σύνταξη εγώ και ο άντρας μου. Δεν έχουμε ενοίκιο, δεν έχουμε δάνειο, αλλά το σπίτι μας είναι παλιό και σιγά σιγά αρχίζουμε να το σουλουπώνουμε λίγο. Οπότε ένα ποσό κάθε μήνα θα πάει σε αυτά τα μερεμέτια» μας λέει η κυρία Ευανθία 66 ετών.

«Μπορεί να είμαστε οι δυο μας πλέον, αλλά τυχαίνει και μήνες που τα έξοδα μπορεί να είναι περισσότερα από ότι υπολόγιζες. Δεν αγοράζουμε ρούχα, παπούτσια, αλλά έχουμε επισκέψεις σε γιατρούς. Και αν χρειαστούν και τίποτα εξετάσεις να κάνεις… Στο κομμάτι της υγείας δεν κάνουμε εκπτώσεις.

Και από το σούπερ μάρκετ για εμάς τα απαραίτητα. Δεν πειράζει να φάμε και δύο μέρες το ίδιο φαγητό, ούτε θα μας πειράξει εάν φάμε μια βδομάδα μόνο όσπρια, ρύζι, μακαρόνια και την επόμενη κρέας.

Άλλα δύο σπίτια κρατάμε. Τα παιδιά μας έχουν τις οικογένειες τους, αλλά δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Τι να κάνουμε να μην τους βοηθήσουμε; Θα πας στη λαϊκή θα τους ψωνίσεις τα φρούτα τους, να μην επιβαρυνθούν παραπάνω. Έχουν δάνεια που τρέχουν, τις υποχρεώσεις των παιδιών τους.

Τα εγγόνια σου να μη τα δώσεις ένα χαρτζιλίκι;

Και κάπως έτσι φτάνει το τέλος του μήνα και κάνεις το ταμείο. Τι έμεινε, τι να κόψω από τον επόμενο για να μείνει κάτι παραπάνω. Χαρτί, μολύβι και φτου και από την αρχή…»