Πόσο κοστίζει ένα παιδί;
Το κόστος ανατροφής ενός παιδιού στην Ελλάδα είναι υψηλό και αποτελεί έναν από τους παράγοντες που συμβάλλει στο χαμηλό ποσοστό γεννήσεων.
Ακριβό σπορ να μεγαλώνεις παιδί στην Ελλάδα, με την ακρίβεια να έχει φτάσει στον ύψιστο βαθμό της, ενώ οι ανατιμήσεις στα βασικά υλικά αγαθά και οι τιμές για τα απαραίτητα έξοδα αυξάνονται δραματικά. Οι τιμές που αφορούν την εκπαίδευση, ανεβαίνουν κάθε χρόνο. Το κόστος ανατροφής ενός παιδιού στην Ελλάδα είναι υψηλό και αποτελεί έναν από τους παράγοντες που συμβάλλει στο χαμηλό ποσοστό γεννήσεων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, μια μέση ελληνική οικογένεια θα διαθέσει περίπου 13.000 ευρώ τον χρόνο για τα βασικά έξοδα, τα φροντιστήρια και τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Συνολικά, η ανατροφή ενός παιδιού μέχρι την ενηλικίωσή του κοστίζει περίπου 233.000 ευρώ, ίσως και παραπάνω. Αυτό το οικονομικό συμπέρασμα εξηγεί το γεγονός του ότι οι οι Eλληνες, αυτή την στιγμή, κάνουν σήμερα λιγότερα παιδιά από ποτέ και αρκετές οικογένειες προτιμούν να μείνουν στο ένα παιδί.
Το 2022, στη χώρα μας γεννήθηκαν 76.095 παιδιά, δηλαδή κατά 10,8% λιγότερα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, αλλά και τα λιγότερα από το 1932, από όταν και υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία γεννήσεων. Το 2023 εκτιμάται ότι έκλεισε σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι μεγαλώνουν αυτή τη στιγμή σχεδόν 2 εκατομμύρια παιδιά, σε περισσότερα από 1 εκατομμύριο νοικοκυριά. Αναλύοντας τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, προκύπτει ότι ενώ οι μηνιαίες δαπάνες ενός μέσου ζευγαριού ανέρχονταν το 2022 σε περίπου 1.340 ευρώ, ένα μέσο νοικοκυριό με ένα παιδί ξόδευε 2.385 ευρώ τον μήνα. Εάν συνεκτιμηθεί και ο πληθωρισμός του 2023, υπολογίζεται ότι η ύπαρξη ενός παιδιού επιβαρύνει κατά μέσο όρο τον προϋπολογισμό ενός νοικοκυριού κατά 12.941 ευρώ τον χρόνο.
Τα έξοδα
Το μεγαλύτερο έξοδο για τους γονείς είναι σίγουρα η εκπαίδευση. Είτε αυτή αφορά τον ιδιωτικό τομέα είτε τον δημόσιο, τα έξοδα για φροντιστήρια και εξωσχολικές δραστηριότητες είναι πραγματικά μεγάλα. Η φροντίδα των παιδιών από babysitter ή σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς είναι ακριβή, ειδικά εάν είναι απαραίτητη πλήρης απασχόληση. Οι εξωσχολικές δραστηριότητες είναι επίσης ένα σημαντικό έξοδο για τις οικογένειες με παιδιά.
Τον πρώτο χρόνο της ζωής του, τα έξοδα ξεπερνούν τα 3.000-4.000 ευρώ, καθώς οι νέοι γονείς καλούνται να πληρώσουν τον εξοπλισμό του σπιτιού και της βόλτας, τις συχνές επισκέψεις στον παιδίατρο, τα ρούχα, τις πάνες και το γάλα. Οι τιμές του βρεφικού γάλακτος είναι ακόμα και τρεις φορές υψηλότερες σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως διαπίστωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Υπογεννητικότητα και η βοήθεια από τους παππούδες
Οι επιπτώσεις του υψηλού κόστους ανατροφής των παιδιών είναι σημαντικές για την ελληνική κοινωνία. Η χαμηλή γεννητικότητα αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, καθώς οδηγεί σε συρρίκνωση του πληθυσμού και υποβάθμιση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας.
Στα περισσότερα νοικοκυριά, οι γιαγιάδες και οι παππούδες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, αναλαμβάνουν τον ρόλο των babysitters, συχνά τα πηγαίνουν στις εξοσχολικές δραστηριότητες, μαγειρεύουν και συμβάλλουν στην πιεστική καθημερινότητα που έχουν ειδικά οι νέοι γονείς, καθώς πλέον στα περισσότερα νοικοκυριά οι μητέρες εργάζονται fulltime. Έτσι οι παππούδες και οι γιαγιάδες, καλύπτουν τόσο ένα μεγάλο κόστος των εξόδων όσο και τους κενούς χρόνους που το παιδί θα έπρεπε να “φυλάσσεται” από τους γονείς.
Περίπου το 59% των γονέων δήλωσαν ότι βοήθησαν οικονομικά τα νεαρά ενήλικα παιδιά τους τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη από το Pew Research Center και η οποία επικεντρώθηκε σε ενήλικες κάτω των 35 ετών. Επιπλέον περισσότεροι νεαροί ενήλικες μένουν στο πατρικό τους. Ενδεικτικά το 57% των ενηλίκων —κάτω των 25 ετών— ζουν με τους γονείς τους. Οικονομολόγοι και ερευνητές αποδίδουν τα παραπάνω στοιχεία, στο γεγονός ότι στη σημερινή εποχή οι νεότεροι άνθρωποι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επιτύχουν τους επαγγελματικούς τους στόχους συγκριτικά με παλαιότερα, επίσης η διαδρομή τους είναι περισσότερο… ακριβή.
Οι γονείς στο σήμερα
Η Κ. είναι 37 ετών και έχει δύο παιδιά, ζει στο Ντεπώ στην Καλαμαριά σε ένα σπίτι 82 τ.μ.: ” Την Α. την γέννησα όταν ήμουν 29, τότε ζούσαμε σε ένα σπίτι λίγο πιο κάτω 65 τ.μ. με δύο υπνοδωμάτια, ήταν άνετο. Θέλαμε εξ αρχής να κάνουμε ένα δεύτερο παιδί κι αυτό γιατί έχουμε βοήθεια από τους γονείς μας. Η μητέρα μου κρατά τα παιδιά κάθε μεσημέρι μέχρι να σχολάσουμε κι εγώ και ο σύζυγος μου από την δουλειά, πηγαίνει τα παίρνει από το σχολείο, μαγειρεύει και παίζει μαζί τους. Δεν τους λείπει τίποτα. Στην αρχή είχαμε πολλά έξοδα στα υλικά αγαθά, αν σκεφτείτε πως ένα πακέτο πάνες κοστίζει 30 ευρώ, περίπου 90 ευρώ “έφευγαν” σε μία εβδομάδα. Το μητρικό γάλα επίσης, ξεπερνά τα 57 ευρώ, ενώ τα παιδικά ρούχα που δυστυχώς πρέπει να προμηθεύεσαι συχνά γιατί το σωματάκι τους αλλάζει μπορούν να αγγίξουν ανά 3-6 μήνες τα 300 ευρώ. Από εκεί και έπειτα, όσο είναι ακόμη μικρά και πριν πάνε στον παιδικό σταθμό, έχεις στάνταρ να πληρώσεις τις επισκέψεις στους παιδιάτρους, τα φαρμακάκια του γιατί είναι ευαίσθητος οργανισμός, τα μωρομάντιλα, τα μπιμπελό κλπ, ακόμη κι αυτά κοστίζουν γύρω στα 250-300 ευρώ. Από εκεί και έπειτα, όταν φτάσουν στην ηλικία του δημοτικού ξεκινάνε τα έξοδα να αλλάζουν.
Το παιδί επιζητά τις εχωσχολικές δραστηριότητες, θέλει να πάει χορό, να ξεκινήσει αγγλικά, να πάει σε ένα θέατρο, να παρακολουθήσει μία ταινία στο σινεμά, θέλει τα παιχνίδια του, τα σχολικά του ήδη, ενδυμασία για το χόμπι που διάλεξε, γενικά τα έξοδα αυξάνονται και αλλάζουν χρόνο με τον χρόνο. Υπολογίζω πως περίπου 13.000 ευρώ φεύγουν κάθε χρόνο και περίπου 1.100 κάθε μήνα. Αν θέλουμε να πούμε πως δεν του λείπει τίποτα. Μέχρι σήμερα που τα παιδιά είναι 8 και 6 ετών, πάντοτε προέχουν. Στο δεύτερο τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα, καθώς ειδικότερα αν είναι και του ίδιοι φύλου όπως τα δικά μας, έχει τα ρούχα του μεγαλύτερου, την κούνια του μεγαλύτερου, συχνά μοιράζονται και τα παιχνίδια. Βέβαια, όσο μεγαλώνουν, η μικρότερη θέλει να κάνει ότι κάνει και το μεγαλύτερο οπότε εκεί θα έλεγα πως ξεκινάνε τα έξοδα εις διπλούν. Ειδικότερα, όσον αφορά τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Τα άλλα τα φέρνουμε βόλτα. Δεν μπορώ να φανταστώ ωστόσο, τι κάνουν οι γονείς που δεν έχουν στήριξη από την οικογένεια τους, εμείς γνωρίζουμε πως το παιδί και να λείψουμε έχουμε κάπου να το αφήσουμε.”
O Ρ. είναι 33, είναι ιδιωτικός υπάλληλος και έχει ένα παιδί: “Από την πρώτη μέρα που μαθαίνεις τα ευχάριστα το… κοντέρ των εξόδων αρχίζει να γράφει. Επισκέψεις σε γυναικολόγο, απαραίτητες εξετάσεις μέχρι που φτάνεις στην ημέρα της γέννας όπου πρέπει να πληρώσεις την κλινική. Και φυσικά όσο πλησιάζεις προς τη μέρα… μηδέν, πρέπει να εξοπλιστείς με όλα τα απαραίτητα. Καρεκλάκι για το αμάξι, ρουχαλάκια, πάνες, μπιμπερό, αποστειρωτές. Ο λογαριασμός από νωρίς ξεφεύγει, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με αυτό το βλέμμα που βλέπεις καθημερινά να σε κοιτάει μέσα στα μάτια και να ανακαλύπτει τον κόσμο μέσα από εσένα. Ο ερχομός ενός μωρού είναι από τη μία ένα… γλυκό σοκ για τη ζωή σου και ένα… πικρό για την τσέπη σου, καθώς την πρώτη χρονιά ζωής του πρέπει να υπολογίζεις ένα πεντοχίλιαρο για όλα…Το επίδομα γέννησης που δίνει η κυβέρνηση το μόνο που καταφέρνει είναι να «σβήσει» τα έξοδα του μαιευτηρίου και τίποτα παραπάνω.