Η περίπτωση του να κλείναμε τις κάμερες στο Zoom

“Καλημέρα, ομάδα! Αν μπορούσαμε όλοι να ενεργοποιήσουμε τις κάμερές μας για αυτήν τη συνάντηση, θα ήταν υπέροχο.”. Αυτή είναι μία συχνή φράση που θα ακούσει κάποιος που δουλεύει εξ’ αποστάσεως. Όμως επίσης είναι μία φράση που πολλοί εργαζόμενοι φοβούνται.

Πλατφόρμες όπως το Zoom πρόσφεραν σημαντική βοήθεια κατά της διάρκεια των lockdown σε πολλούς ανθρώπους που εργάζονταν από το σπίτι. Όμως δυόμισι χρόνια μετά η ίδια η τεχνολογία έχει γίνει κάτι σαν κατάρα. Πλέον εκατομμύρια εργαζόμενοι ξοδεύουν ατελείωτες ώρες σε βιντεοκλήσεις, εξαντλημένοι προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν τη γλώσσα του σώματος των συναδέλφων τους ή με τον αποσπάται η προσοχή του από την δική τους εικόνα.

Το να έχετε ενεργοποιημένη μια κάμερα μπορεί συχνά να θεωρηθεί ως ένδειξη δέσμευσης-απόδειξη ότι ένας εργαζόμενος είναι πραγματικά αφοσιωμένος στη δουλειά του. Ωστόσο, οι ειδικοί προτείνουν επίσης ότι η απενεργοποίηση των καμερών θα μπορούσε να βελτιώσει την ευημερία των εργαζομένων – και να κάνει τις συσκέψεις πιο αποτελεσματικές.

Πως οι κάμερες έγιναν κανόνας

«Στην αρχή της πανδημίας, ήταν πολύ λογικό ότι οι άνθρωποι ήθελαν να είναι μπροστά στην κάμερα, επειδή ζούσαμε με την προϋπόθεση ότι αυτό επρόκειτο να είναι μια παύση λίγων εβδομάδων της ζωής μας – και έτσι όλοι την ώρα  σκεφτόμασταν πως «Θέλουμε να τους δούμε όλους, θέλουμε να συνδεθούμε», λέει η Allison Gabriel, καθηγήτρια διαχείρισης και οργανισμών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα των ΗΠΑ, η οποία μελέτησε τις επιπτώσεις της κόπωσης του Zoom.

Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι ο λόγος που εξακολουθούμε να βλέπουμε τις «κάμερες» ως προεπιλογή σήμερα συνδέεται με μακροχρόνιες, προβληματικές νόρμες που συνδέονται με τον παρουσιαστικό που προηγήθηκε της πανδημίας.

Η έρευνα δείχνει ότι οι εργαζόμενοι έχουν διαβάσει σωστά τους εργοδότες τους. Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα αφεντικά φοβούνται ότι το προσωπικό του οποίου οι κάμερες είναι απενεργοποιημένες μπορεί να χαλαρώσει. Μια έρευνα του 2022 έδειξε ότι το 92% των στελεχών πιστεύει ότι οι άνθρωποι που κλείνουν τις κάμερές τους δεν έχουν μακροπρόθεσμο μέλλον στην εταιρεία.

Υπάρχει επίσης ένα στοιχείο μικροδιαχείρισης: τα αφεντικά που ζητούν από τους εργαζομένους να ενεργοποιήσουν τις κάμερες διαδικτύου μετατοπίζουν τις συμπεριφορές ελέγχου του γραφείου στον εικονικό κόσμο.

 «Είναι το πιο κοντινό σε αυτό που ξέρουμε: αν είσαι διευθυντής, έχεις συνηθίσει τον παλιό τρόπο εργασίας, που ήταν ότι μπορείς να περιπλανηθείς στις αίθουσες» για να δεις αν οι άνθρωποι είναι στα θρανία τους και εργάζονται», εξηγεί η Γκάμπριελ.

Όμως, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι εργαζόμενοι, το να αφήνεις τις κάμερες ανοιχτές για τα πάντα μπορεί να επιβαρύνει και να επιδεινώσει την κόπωση του Zoom: μια κούραση που συνδέεται με παράγοντες όπως η προσήλωση στην εμφάνισή σου στην κάμερα και η γνωστική καταπόνηση της προσπάθειας να πάρεις μη λεκτικές ενδείξεις που είναι πολύ πιο εύκολο να ερμηνευτούν προσωπικά. (Το ζουμ έχει μια λειτουργία που κρύβει το δικό σας πρόσωπο στην οθόνη σας ενώ εξακολουθεί να είναι ορατό σε άλλους.)

Αυτοί οι περισπασμοί μπορεί επίσης να μειώσουν την παραγωγικότητα, εάν οι εργαζόμενοι «εστιάζουν στον εαυτό τους και στο πώς μπορεί να τους αντιλαμβάνονται» και όχι στην ίδια τη συνάντηση, λέει ο Winny Shen, αναπληρωτής καθηγητής οργανωτικών μελετών στο Πανεπιστήμιο York του Καναδά.

Η απενεργοποίηση των καμερών μπορεί να εξαλείψει αυτούς τους περισπασμούς και να επιτρέψει στους εργαζόμενους να συμμετέχουν περισσότερο και πιο ενεργά στη συνάντηση. 

«Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλω να κάνω [καθώς ακούω] είναι να κρατάω σημειώσεις, να ψάχνω κάτι, να προσπαθώ να φιλτράρω τις καρτέλες και να δω αν μπορώ να συνεισφέρω στη συνάντηση», λέει η Gabriel.

Η έρευνα δείχνει ότι οι νεοεισερχόμενοι σε οργανισμούς μπορεί να βιώσουν μεγαλύτερη κόπωση από το Zoom, επειδή πιστεύουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δείχνουν το πρόσωπό τους πιο συχνά στους νέους συναδέλφους τους. Οι γυναίκες επηρεάζονται επίσης, επειδή είναι πιο πιθανό να εργάζονται από το σπίτι λόγω της φροντίδας των παιδιών. Επιπλέον, η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι οι εσωστρεφείς αισθάνονται την κόπωση του Zoom πιο έντονα από τους εξωστρεφείς. Η απενεργοποίηση της κάμερας θα μπορούσε να βοηθήσει στον μετριασμό του στρες των εργαζομένων σε αυτές τις πολλές ομάδες που μπορεί να επηρεαστούν περισσότερο.

Ποια είναι η καλύτερη πρακτική για το μέλλον;

Τα καλά νέα είναι ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Ενώ η Gabriel πιστεύει ότι το να βλέπεις ανθρώπους στην κάμερα βοηθάει πραγματικά τους εργαζόμενους που νοσταλγούν τους συναδέλφους τους, η εξουθένωση μέσω βιντεοκλήσης θα μπορούσαν να μετατοπίσουν την εθιμοτυπία του Zoom σε μια νέα κατεύθυνση.

Ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη κάνει τις κάμερες προαιρετικές, ειδικά καθώς περισσότερες έρευνες υποστηρίζουν ότι η προαιρετική προσέγγιση με κάμερες είναι καλύτερη για την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Η Γκάμπριελ λέει ότι βρισκόμαστε σε ένα “σημείο καμπής, για να αφήσουμε τους ανθρώπους να δημιουργήσουν πραγματικά εργασιακά περιβάλλοντα και χώρους εργασίας που λειτουργούν για αυτούς και όχι εναντίον τους”.

Οι άνθρωποι θα βρουν διαφορετικές ισορροπίες. Ο Shen λέει ότι, ενώ το να βλέπεις άτομα σε βιντεοκλήσεις είναι ευεργετικό, “μπορεί να μην είναι πάντα απαραίτητο”. Προτείνει ότι μια ομάδα θα μπορούσε να κάνει τρεις ημέρες με κάμερες την εβδομάδα και δύο ημέρες χωρίς, ή κάτι παρόμοιο, για να μετριάσει την κόπωση του Zoom. 

«Πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι για το οποίο οι εταιρείες μπορούν να είναι λίγο πιο συνετές ή τουλάχιστον να προσφέρουν στους ανθρώπους ένα διάλειμμα», λέει.

Τα αφεντικά πρέπει επίσης να εμπιστεύονται τους εργαζομένους και να αποδεχτούν ότι εάν οι κάμερες είναι απενεργοποιημένες, αυτό δεν σημαίνει ότι και οι άνθρωποι είναι offline. “Συχνά, θεωρούμε ότι η κάμερα είναι η μόνη ένδειξη αφοσίωσης, αλλά τι γίνεται αν χρησιμοποιούσαμε πιο προσεκτικά άλλες λειτουργίες, όπως τις δημοσκοπήσεις και τη συνομιλία, όπου δεν έχει σημασία αν η κάμερα κάποιου είναι ενεργοποιημένη ή όχι;” λέει η Γκάμπριελ. 

Είναι επίσης ζωτικής σημασίας, πιστεύει, για όποιον εκτελεί την κλήση να ορίσει τον σωστό τόνο και να πει στους συμμετέχοντες ότι δεν απαιτείται η ενεργοποίηση των καμερών – είτε πρόκειται για τον αρχηγό μιας έκτακτης συνάντησης είτε για την εταιρεία.

Οι εταιρείες και τα αφεντικά που εξακολουθούν να είναι αφοσιωμένα στις «κάμερες» θα πρέπει να αναρωτηθούν γιατί πιστεύουν ότι τις χρειάζονται. Αν είναι επειδή φοβούνται ότι οι εργαζόμενοι κοροϊδεύουν, η Γκάμπριελ και ο Σεν επισημαίνουν ότι το εργατικό δυναμικό λειτουργούσε καλά σε παλιομοδίτικες τηλεδιασκέψεις για δεκαετίες. Η ύπαρξη νέων πλατφορμών όπως το Zoom δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όλα σχετικά με παλαιότερες πρακτικές είναι ξεπερασμένα.

«Ακριβώς επειδή η τεχνολογία μπορεί να κάνει κάτι, δεν σημαίνει ότι έχει πάντα νόημα για εμάς», λέει ο Shen.

Πηγή: BBC