Διαφάνεια αμοιβών στην ΕΕ: Ποιες χώρες προηγούνται – Τι ισχύει στην Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε νέους κανόνες για τη διαφάνεια των αμοιβών, με στόχο την ενίσχυση της αρχής της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία», αλλά και την αντιμετώπιση του επίμονου μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων.

Μάλιστα, σύμφωνα με την Eurostat, οι γυναίκες στην ΕΕ κερδίζουν κατά μέσο όρο 12 % λιγότερα ανά ώρα από τους άνδρες και αυτό αυτό αποτελεί ένα μέρος μόνο του προβλήματος.

Η σημασία της διαφάνειας των αμοιβών

Για εκατομμύρια εργαζομένους, το να γνωρίζουν το μισθολογικό εύρος πριν υποβάλουν αίτηση για μια θέση εργασίας μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ της διαπραγμάτευσης με αυτοπεποίθηση και της αποδοχής μιας θέσης χωρίς να γνωρίζουν τα μισθολογικά χαρακτηριστικά, φοβούμενοι ότι αυτό θα μπορούσε να βλάψει τις προοπτικές πρόσληψης.

Η οδηγία της ΕΕ θα μπορούσε τελικά να καταργήσει την κουλτούρα της μυστικότητας γύρω από τους μισθούς, δημιουργώντας ισότιμες συνθήκες για τους νεότερους υπαλλήλους, όσους επιστρέφουν από γονική άδεια και όσους ήταν υποαμειβόμενοι για την ίδια θέση.

Σύμφωνα με την οδηγία για τη διαφάνεια των αμοιβών, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να εφαρμόσουν τη νομοθεσία έως τις 7 Ιουνίου 2026. Ωστόσο, η πρόοδος σε ολόκληρη την Ένωση είναι αργή, γεγονός που δημιουργεί ανησυχίες ότι αρκετές χώρες ενδέχεται να μην τηρήσουν την προθεσμία του επόμενου έτους.

«Στο τέλος του 2025, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν θα έχουν ακόμη ολοκληρώσει την εφαρμογή της οδηγίας».

Πιο πρόσφατα, σύμφωνα με την PwC, οι Κάτω Χώρες καθυστέρησαν την εφαρμογή της νομοθεσίας. Η νέα αναμενόμενη ημερομηνία εφαρμογής είναι η 1η Ιανουαρίου 2027.

«Στο τέλος του 2025, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν θα έχουν ακόμη ολοκληρώσει την εφαρμογή της οδηγίας και, γενικά, προχωρούν με αργούς ρυθμούς», δήλωσε η Μόνικα Κρισζκόβσκα Νταμπρόβσκα, επικεφαλής του τμήματος απασχόλησης στο γραφείο της Addleshaw Goddard στη Βαρσοβία, στο Euronews Business.

Ποιες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν εφαρμόσει το πλάνο

Σύμφωνα με το εργαλείο παρακολούθησης της εφαρμογής της Addleshaw Goddard, τον Σεπτέμβριο του 2025, 10 από τις 27 χώρες δεν είχαν ακόμη λάβει μέτρα για την εφαρμογή της οδηγίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Δανία, φυσικά η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία και η Σλοβενία.

Σε οκτώ χώρες αναμένεται η κατάρτιση σχεδίου νομοθεσίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Αυτό υποδηλώνει ότι έχει συσταθεί τεχνική επιτροπή ή ομάδα εργασίας, έχει ήδη καταρτιστεί πρόταση και βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Σε τέσσερις χώρες έχει ήδη δημοσιευθεί σχέδιο νομοθεσίας: Ιρλανδία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες και Σουηδία.

Μερική εφαρμογή βρίσκεται σε εξέλιξη σε τρεις χώρες, συγκεκριμένα το Βέλγιο, τη Μάλτα και την Πολωνία.

Η Γερμανία προετοιμάζεται επίσης να επικαιροποιήσει τον νόμο της σύμφωνα με την οδηγία, υποστηρίζει το Euronews.

Οι κρατικές προσεγγίσεις

Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για την εφαρμογή της οδηγίας. Η Κρισζκόβσκα Νταμπρόβσκα δήλωσε ότι ορισμένες χώρες προσαρμόζουν και τροποποιούν τους υφιστάμενους νόμους — συνήθως σε περιπτώσεις όπου η εθνική νομοθεσία ήδη αντιμετωπίζει απαιτήσεις παρόμοιες με αυτές της οδηγίας — ενώ άλλες θεσπίζουν εντελώς νέους νόμους που αντικατοπτρίζουν στενά τις διατάξεις της οδηγίας, ιδίως σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει συγκρίσιμο νομικό πλαίσιο.

Πολλές χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει μόνο ορισμένα στοιχεία.

Ο Δρ Ντάνκαν Μπράουν, κύριος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μελετών για την Απασχόληση (IES), σημείωσε ότι η οδηγία καλύπτει πολλαπλές πτυχές της διαφάνειας των αμοιβών και ισχύει για χώρες με διαφορετικά υφιστάμενα πλαίσια για τη διασφάλιση της ισότητας των αμοιβών.

Πολλές χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει μόνο ορισμένα στοιχεία, γεγονός που εξηγεί την πιο αργή πρόοδο προς την πλήρη συμμόρφωση.

Για παράδειγμα, η Αυστρία έχει μια πρωτοβουλία διαφάνειας από το 2011 και, σύμφωνα με τον Δρ Αντρέας Γκουλγιάς από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, απαιτούνται μόνο μικρές προσαρμογές για να πληρούνται οι νέες απαιτήσεις.

Οι αιτίες που οδηγούν σε καθυστερήσεις

«Αν και δεν φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες που να αντιτίθενται ανοιχτά στην οδηγία, η εισαγωγή της έχει σημαντικό βάρος για τις εθνικές νομοθεσίες και συχνά θεωρείται τόσο επαναστατική όσο και προβληματική για τις επιχειρήσεις που απασχολούν εργαζομένους», δήλωσε η Κρισζκόβσκα Νταμπρόβσκα.

Επιβάλλει επίσης πρόσθετες υποχρεώσεις στους εργοδότες, παρέχει νέα δικαιώματα στους εργαζομένους — συμπεριλαμβανομένου ενός ευρύτερου πεδίου εφαρμογής για την υποβολή αξιώσεων — και αυξάνει τις εξουσίες των δικαστηρίων και των αρχών.

Επιπλέον, επισήμανε ότι, ενώ οι διατάξεις της οδηγίας είναι σαφείς και εξαιρετικά τεχνικές, η πρακτική ερμηνεία και εφαρμογή τους παρουσιάζει προκλήσεις.

«Συνολικά, αυτές οι αλλαγές αναμένεται να αναδιαμορφώσουν το νομικό τοπίο και να επιφέρουν πρόσθετα βάρη, απαιτώντας μια συστηματική προσέγγιση με διάφορες αλληλένδετες λύσεις», πρόσθεσε.

Οι πολιτικές αναταραχές επηρεάζουν άμεσα την διαδικασία

«Από την ψήφιση της οδηγίας το 2023, η πολιτική και οικονομική αστάθεια και οι κρίσεις που ξεκίνησαν με τον Covid… συνεχίστηκαν σε αυτή την ασταθή και απρόβλεπτη δεκαετία», δήλωσε ο Μπράουν από το IES στο Euronews Business.

Τόνισε ότι, ως εκ τούτου, οι κυβερνήσεις των κρατών είχαν άλλες προτεραιότητες στην ατζέντα τους.

Τα ζητήματα περιλαμβάνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ανάγκη για ταχεία αύξηση των αμυντικών δαπανών, τις εκτεταμένες κρίσεις του κόστους διαβίωσης και την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού.

«Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν σοβαρά οι ήδη πολυάσχολες νομοθετικές ατζέντες», πρόσθεσε.

Πώς είναι η «εικόνα» στις πιο ισχυρές χώρες της ΕΕ

Η Γερμανία δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει σχέδιο νόμου για την εφαρμογή της οδηγίας. Η κυβέρνηση συνέστησε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων τον Ιούλιο του 2025 για την προετοιμασία προτάσεων, με τα αποτελέσματα να αναμένονται μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου, σύμφωνα με την Μαρίγκε φαν ντερ Μοστ, συνεργάτη στον τομέα της απασχόλησης στα γερμανικά γραφεία της Addleshaw Goddard.

Η καθυστέρηση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την δύσκολη πολιτική κατάσταση που επικράτησε στη Γερμανία το 2025.

Μετά τις πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές νωρίτερα φέτος, η χώρα πέρασε από μια πλήρη αλλαγή κυβέρνησης. «Αυτή η διαδικασία διέκοψε προσωρινά το νομοθετικό πρόγραμμα, καθώς η νέα κυβέρνηση έπρεπε να επικεντρωθεί στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό συνασπισμού και στις άμεσες πολιτικές προτεραιότητες πριν επιστρέψει στα εκκρεμή θέματα εφαρμογής της ΕΕ», τόνισε.

Θεωρεί ότι παραμένει ρεαλιστικό το ενδεχόμενο η Γερμανία να συμμορφωθεί με τη μεταφορά της οδηγίας έως τον Ιούνιο του 2026.

Στη Γαλλία, σύμφωνα με τον δείκτη Addleshaw Goddard, αναμένεται νομοσχέδιο το φθινόπωρο του 2025, μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Στην Ιταλία δεν έχει αναφερθεί ακόμη καμία δραστηριότητα επί του θέματος.

Η Ισπανία έχει ήδη θεσπίσει υποχρεώσεις σχετικά με τη διαφάνεια των αμοιβών, όπως το μητρώο αμοιβών ανά φύλο για όλες τις εταιρείες και τον έλεγχο των αμοιβών ανά φύλο για εταιρείες με 50 ή περισσότερους υπαλλήλους. Η οδηγία θα απαιτήσει από τους περισσότερους οργανισμούς να αναθεωρήσουν τα μοντέλα αμοιβών τους και να καθορίσουν τις πολιτικές αμοιβών τους με πολύ πιο λεπτομερή τρόπο.

Όχι ιδιαίτερα ξεκάθαρες οι αγγελίες εργασίας αναφορικά με τους μισθούς

Σύμφωνα με την Indeed, η διαφάνεια των μισθών στις αγγελίες εργασίας αυξάνεται σταθερά σε πολλές χώρες, αν και η δυναμική έχει επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το υψηλότερο ποσοστό με 65% τον Μάιο του 2025, ακολουθούμενο από τη Γαλλία (48%) και τις Κάτω Χώρες (46%). Η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία βρίσκονται στο κατώτερο άκρο της κλίμακας, με 25%.

Όπως αναφέρει το Euronews, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να έχει το υψηλότερο ποσοστό διαφάνειας των μισθών, το ποσοστό των αγγελιών εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο που περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους μισθούς έχει μειωθεί. Τον Αύγουστο, περίπου το 56% των αγγελιών εργασίας στο Indeed περιλάμβαναν λεπτομέρειες για τους μισθούς, σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από ό,τι στην αρχή του έτους.

Πηγή: in.gr