ΟΤΑ: «Παράνομες» όλες οι αποφάσεις των Δημοτικών Επιτροπών

Ως παράνομες και άμεσα προσβαλλόμενες στα δικαστήρια της χώρας, από όσους έχουν έννομο συμφέρον, κρίνονται από συνταγματολόγους, όλες οι αποφάσεις που θα ληφθούν μέχρι και το τέλος του 2023, από τις Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής των Δήμων της Επικράτειας.

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκριναν αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νόμου Θεοδωρικάκου (ν. 4623/2019), σχετικά με τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες των δημοτικών Επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής, διότι επί της ουσίας τροποποίησαν τα αποτελέσματα των εκλογών του 2019, που έγιναν βάσει του νόμου 4555/2018 (πρόγραμμα Κλεισθένης», αναμένεται να προκαλέσει σεισμό στην λειτουργία των ΟΤΑ.

Να θυμίσουμε ότι βάσει αυτών των αντισυνταγματικών διατάξεων, που εισήγαγε ο νόμος Θεοδωρικάκου, αποδυναμώθηκαν τα Δημοτικά Συμβούλια με τη μεταφορά καίριων αρμοδιοτήτων τους προς τις επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής, των οποίων η σύνθεση αλλοιώθηκε προς όφελος των διοικήσεων των δήμων, «χαρίζοντας» τη δυνατότητα στον κάθε δήμαρχο να διορίσει τα 3/5 των μελών, αποκτώντας τον απόλυτο έλεγχο.

Προφανής στόχος ήταν να καταργηθεί εμπράκτως η αναλογικότητα του προγράμματος Κλεισθένη, που ενίσχυε την ισχύ των συλλογικών οργάνων και λόγω αναλογικότητας στους συσχετισμούς, καθιστούσε τις συνεργασίες μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων, προϋπόθεση ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία των ΟΤΑ.

Παρότι η απόφαση του ΣτΕ για τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες δεν έχει αναδρομική ισχύ, με δεδομένο ότι η αλλαγή διοικήσεων, μετά τις εκλογές του Οκτώβρη του 2023, θα γίνει από την 1/1/2024, όλοι οι δήμοι της χώρας με απόλυτη ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, εισέρχονται σε μία περίοδο επικίνδυνη και περιπετειώδη, αν το υπουργείο Εσωτερικών δεν προχωρήσει άμεσα σε διορθωτικές κινήσεις, που θα επαναφέρουν τη λειτουργία των ΟΤΑ στο πλαίσιο που θέτει ο νόμος 4555/2018.

Κώστας Χρυσόγονος: Όλες οι αποφάσεις των επίτροπων Οικονομικών και Ποιότητας ζωής θα είναι παράνομες

Ο συνταγματολόγος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Κώστας Χρυσόγονος, κληθείς από την Parallaxi  να σχολιάσει και να εξηγήσει τη σημασία της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, που κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο Θεοδωρικάκου, τονίζει ότι, όλες οι αποφάσεις των δημοτικών επιτροπών, ως παράνομες, μπορούν να καταπέσουν στα δικαστήρια και ότι μέσω του νόμου Θεοδωρικάκου επιχειρήθηκε η κατάργηση στοιχειωδών δημοκρατικών αρχών.

«Οποιαδήποτε απόφαση ληφθεί από τώρα και στο εξής από τις Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής των δήμων, κατά μεταφορά βάσει του νόμου Θεοδωρικάκου, είναι αντισυνταγματική και παράνομη και καταπίπτει άμεσα αν κάποιος προσφύγει δικαστικά, έχοντας έννομο συμφέρον», τονίζει και αναφέρει πως ακόμα και για τις προηγούμενες αποφάσεις μπορεί να υπάρχει προσφυγή.

Όπως διευκρινίζει «για τις προηγούμενες αποφάσεις, εφόσον δεν υπάρχει ρητή αναφορά των αποφάσεων του ΣτΕ για το πότε αρχίσει η εφαρμογή των κρίσεων τους, μπορεί θεωρητικά να γίνει προσβολή τους για τον ίδιο λόγο, αλλά οι περισσότερες από αυτές δεν θα μπορούν να προσβληθούν διότι έχει περάσει η προθεσμία. Η προθεσμία είναι 60 ημέρες από τη δημοσίευση ή κοινοποίηση της πράξης. Αυτό σημαίνει ότι αποφάσεις του Οκτωβρίου και κυρίως του Νοεμβρίου, μπορούν να προσβληθούν».

Τονίζει δε πως «είναι αβέβαιο αν θα υπάρξει αποτέλεσμα, σε περίπτωση που κάποιος προσφύγει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, αλλά αν προσφύγει στα δικαστήρια σίγουρα αυτές οι αποφάσεις θα πέσουν». Ωστόσο επιπρόσθετα διευκρινίζει πως αυτό αφορά όλες οι αποφάσεις των επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής, που θα ληφθούν βάσει των αρμοδιοτήτων που μεταφέρθηκαν ενώ υπογραμμίζει πως άμεσα το Υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να προχωρήσει σε αποκατάσταση της νομιμότητας για τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση των επιτροπών.

Καλεί δε την κυβέρνηση και το υπουργείο Εσωτερικών να προχωρήσει σε τροποιητική ρύθμιση, επισημαίνοντας τον κίνδυνο «να έχουμε παράλυση της λειτουργίας των δήμων».

Σχολιάζοντας πολιτικά τις επιλογές της κυβέρνησης για την αυτοδιοίκηση, τονίζει πως «και εδώ όπως και σε άλλες περιπτώσεις όπως στις υποκλοπές, η κυβέρνηση επιδεικνύει την ίδια αντιδημοκρατική νοοτροπία που την διακατέχει. Αυτό που είπε το ΣτΕ αφορά βασικές δημοκρατικές αρχές. Δηλαδή όταν πηγαίνουμε σε εκλογές πρέπει να ξέρουμε ποιοι είναι οι όροι του παιχνιδιού και με ποιους κανόνες διεξάγονται οι εκλογές.

Ο νόμος Θεοδωρικάκου έκανε μεταβολές και τις έκανε αναδρομικά ενώ είχε εφαρμοστεί ο προηγούμενος νόμος. Το ανήκουστο είναι η αναδρομική ανατροπή του εκλογικού συστήματος. Το ισοδύναμο θα ήταν η κυβερνητική πλειοψηφία της ΝΔ, να ψήφιζε ένα νόμο που αναδρομικά θα άλλαζε το εκλογικό σύστημα με αποτέλεσμα να άλλαζαν και τα αποτελέσματα  των εκλογών του 2019. Αυτό τονίζω είναι ανήκουστο».

Θανάσης Ξηρός: Η κυβέρνηση πρέπει συμμορφωθεί στην απόφαση του ΣτΕ

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και η προσέγγιση του αναπληρωτή καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, Θανάση Ξηρού, ο οποίος αναγνωρίζει ότι δεν τίθεται θέμα αναδρομικότητας στην προσβολή των αποφάσεων των επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής, αλλά αποφαίνεται ότι ο νόμος Θεοδωρικάκου καταφανώς είναι αντισυνταγματικός και πως η κυβέρνηση άμεσα πρέπει να προχωρήσει σε εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ.

«Εάν η νομοθετική πρωτοβουλία (νόμος Θεοδωρικάκου) καταλάμβανε τις επόμενες, του 2023, αυτοδιοικητικές εκλογές, τα πράγματα θα ήταν απλά. Εκδηλώθηκε όμως αμέσως μετά τη διεξαγωγή εκείνων του 2019 και πριν από την εγκατάσταση των νέων αρχών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου η κατανομή των εκλεγομένων μελών των επιτροπών και των διοικητικών συμβουλίων να εξασφαλίζει στο νικητή, δήμαρχο ή περιφερειάρχη, την πλειοψηφία στη σύνθεσή τους» σημειώνει σχετικά με την αντισυνταγματικότητα του νόμου, κάνοντας λόγο για «νομολογημένη παραβίαση της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της αρχής της ελεύθερης, ιδιαίτερη δε της ανόθευτης, εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης».

Σχετικά δε με τη σημασία της απόφασης του ΣτΕ αναφέρει πως «η διοίκηση είναι υποχρεωμένη να συμμορφωθεί στο διατακτικό της απόφασης 2377/2022. Προς τούτο το κείμενό της πρέπει να καθαρογραφεί, να θεωρηθεί, να κυκλοφορήσει και να επιδοθεί στους ηττηθέντες αντιδίκους».

Α. Μαρκούλης: Πρέπει να επανέλθει άμεσα σε εφαρμογή ο Κλεισθένης 

Ο δικηγόρος, δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Προτεραιότητα στον Πολίτη» του δήμου Βεροίας και μέλος του ΔΣ της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, Αντώνης Μαρκούλης, εκ των αιρετών που κατέθεσαν την προσφυγή στο ΣτΕ κατά του νόμου Θεοδωρικάκου, τόνισε πως η κυβέρνηση έχει υποχρέωση άμεσα να επαναφέρει σε ισχύ το νόμο 4555/2018.

«Οι ΟΤΑ πρέπει να πάνε άμεσα σε διημερησίες και να κάνουν ανασύνθεση των οργάνων. Η διοίκηση πρέπει να εφαρμόσει άμεσα τον προηγούμενο νόμο», τονίζει και αναφέρει ότι υπάρχει δυνατότητα ακύρωσης των αποφάσεων που θα ληφθούν από τις Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής.

Τονίζει δε πως «στις Επιτροπές όσοι έχουν καταψηφίσει αποφάσεις εντός της προθεσμίας των 60 ημερών μπορούν να τις προσβάλουν δικαστικά, λόγω κακής συγκρότησης».

Μ. Βορίδης για απόφαση ΣτΕ: Η κυβέρνηση θα κάνει το «καλύτερο»

Από την πλευρά της η κυβέρνηση μετά το «χαστούκι» που δέχτηκε από το ΣτΕ, εμφανίζεται αμήχανη αλλά και αποφασισμένη να τραβήξει το σχοινί στα άκρα και να μην εφαρμόσει την απόφαση στην πράξη.

«Θα κάνουμε το καλύτερο ώστε να μη δημιουργηθεί πρόβλημα στη διακυβέρνηση των ΟΤΑ», δήλωσε κατηφής ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης εκφράζοντας παράλληλα την κατανόηση του.

Επέλεξε μάλιστα να οχυρωθεί αν όχι να κρυφτεί πίσω από τη μη καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ, παρότι έχει επιδοθεί επισήμως η περίληψη της. Όπως είπε «καθώς η απόφαση αυτή δεν έχει ακόμα επιδοθεί “εξακολουθούν οι υφιστάμενες και ισχύουσες διατάξεις, και επομένως, εξακολουθούν να τις εφαρμόζουν οι δήμοι”.

Για τον κίνδυνο, οι αποφάσεις των Επιτροπών να καταπέσουν δικαστικά, απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας, υποστηρίζοντας αόριστα ότι ” ισχύει η Αρχή της Εμπιστοσύνης στη Διοίκηση”. Επιχείρησε δε να επιτεθεί σε όσους προσέφυγαν κατά του νόμου Θεοδωρικάκου, λέγοντας πως «οι άνθρωποι της αυτοδιοίκησης αγχώθηκαν από την απόφαση διότι θυμούνται και αγωνιούν για τις δυσμενείς συνέπειες της εφαρμογής της απλής αναλογικής στην διοίκηση των δήμων».

Επί της ουσίας δηλαδή η κυβέρνηση, έχοντας υπο τον έλεγχο της την συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων και των Περιφερειών της χώρας, πετάει την μπάλα στην κερκίδα αλλά και το γάντι στα κόμματα της αντιπολίτευσης, στη Βουλή και στους δήμους, γνωρίζοντας  ότι και λόγω των εθνικών εκλογών δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια αντιδράσεων.

Ωστόσο υπάρχουν αυτοδιοικητικοί που δηλώνουν αποφασισμένοι να δώσουν την μάχη βάσει των αποφάσεων του ΣτΕ, και τότε ίσως, όπως άλλωστε επισημαίνει και ο συνταγματολόγος Κ. Χρυσόγονος, να προκύψουν δυσάρεστες εκπλήξεις για τη λειτουργία των δήμων.