Ευρωεκλογές: Αποχή και ακροδεξιά οι κερδισμένοι της κάλπης

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μπορεί να ανάδειξε πρώτη δύναμη τη ΝΔ, αλλά νικητής αυτών των ευρωεκλογών είναι η αποχή και η ενίσχυση των δυνάμεων της λαϊκής δεξιάς και του ακροδεξιού χώρου. Οι κάλπες κατέγραψαν  αξιοσημείωτες απώλειες για το κυβερνών κόμμα, αλλά και την αδυναμία της κεντροαριστεράς και της Aριστεράς, να υπερβούν τον «συμπληρωματικό» τους ρόλο στο αστικό κοινοβουλευτικό πολιτικό σύστημα.

Στις εκλογές κλήθηκαν 9.796.330 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι, εκ των οποίων οι 4.755.686 είναι άνδρες και οι 5.040.644 γυναίκες ενώ για πρώτη φορά μπροστά στις κάλπες βρέθηκαν 111.500 νέοι εκλογείς. Όλοι αυτοί έπρεπε να επιλέξουν και να «σταυρώσουν» τους 21 ευρωβουλευτές της χώρας, μεταξύ 1.168 υποψηφίων από τα ψηφοδέλτια 31 κομμάτων που συμμετείχαν στην εκλογική αναμέτρηση.

Οι εκλογείς, ωστόσο, σε μεγάλο ποσοστό, πρωτοφανές για ελληνικές εκλογές, αποφάσισαν να απέχουν και να μην προσέλθουν στις ευρωκάλπες, αδιαφορώντας για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, τη λειτουργία και το ρόλο του ευρωκοινοβουλίου αλλά και την κορυφαία πολιτική διαδικασία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Η συμμετοχή κινήθηκε οριακά κοντά στο 41% όταν στις ευρωεκλογές του 2019 ήταν 58,69% και στις εθνικές εκλογές του 2023 ήταν 53,74%.

Παρότι οι έλληνες πολίτες δηλώνουν «φανατικοί» οπαδοί της Ε.Ε., αυτό τελικά δεν επιβεβαιώθηκε στις κάλπες, των οποίων το αποτέλεσμα δεν καθόρισαν, προεκλογικά, τα ευρωπαϊκά ζητήματα, αλλά τα εσωτερικά ζητήματα, όπως η ακρίβεια και το φορολογικό, το δυστύχημα των Τεμπών και η αξιοπιστία των θεσμών, ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, τα εθνικά θέματα, οι παρακολουθήσεις κ.α.

Ωστόσο ακόμα και αυτό δεν στάθηκε ικανό να κεντρίσει το εκλογικό ενδιαφέρον των ελλήνων πολιτών, που σημείωσαν ρεκόρ αποχής για την τελευταία 20ετία, με υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής το 63,22% του 2004 και χαμηλότερο το 52.54% του 2009. Το 2024 αναδεικνύεται χρονιά καθίζησης για τις ευρωεκλογές στην Ελλάδα, καθώς μόλις το 41% προσήλθε στις κάλπες.

Μεγάλο ποσοστό δε των εκλογέων ψήφισε τιμωριτικά, εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια τους τόσο προς την κυβέρνηση όσο και προς την αντιπολίτευση, κυρίως της κεντροαριστεράς. Συνεπώς δεν είναι καθόλου τυχαία η ενίσχυση της ακροδεξιάς, η οποία αθροιστικά συγκεντρώνει πάνω από 19% ενώ μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων κινήθηκε και προς την κομμουνιστική αριστερά.

Ωστόσο σε ότι αφορά στην «λαϊκή» δεξιά και ακροδεξιά, αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι και σ’ αυτή την εκλογική αναμέτρηση δεν κατέγραψε μόνο ένα σημαντικό ποσοστό, αλλά και αύξησε παρουσία και δυνάμεις, γεγονός που καταδεικνύει ότι το ισοζύγιο δεξιά – αριστεράς στη χώρα, έχει ανατραπεί και παγιωθεί και δεν αποτελεί ένα φαινόμενο της πολιτικής συγκυρίας.

Με λίγα λόγια τα λεγόμενα συστημικά κόμματα έχουν δεχτεί ισχυρά πλήγματα με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται ένα τρίτος ισχυρός πόλος στο πολιτικό σύστημα της χώρας και δη από τον συντηρητικό χώρο. Αυτό αφενός αποδυναμώνει τον βασικό πολιτικό φορέα του συντηρητικού χώρου, δηλαδή τη ΝΔ, και αφετέρου καθιστά ανίσχυρο το ενδεχόμενο η εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης να προέλθει από την κεντροαριστερά, όπου τα δύο κεντρικά κόμματα ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ αθροιστικά, μετά βίας, συγκεντρώνουν το ποσοστό της ΝΔ, παρότι το κυβερνών κόμμα απώλεσε σημαντικές δυνάμεις.

Κατά συνέπεια οι πολιτικές εξελίξεις είναι αναπόφευκτες ιδίως στο λεγόμενο προοδευτικό χώρο, που πολιτικά παραμένει άτολμος και εκλογικά στάσιμος. Χαρακτηριστική δε είναι και η παταγώδης αποτυχία των κομμάτων που προήλθαν από διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, όπως η Νέα Αριστερά, το ΜΕΡΑ25, ο «Κόσμος» και οι «Δημοκράτες», που δεν κατόρθωσαν την «υπέρβαση», δεν συγκίνησαν και δεν εξέλεξαν ευρωβουλευτή.

Προβληματισμός και ανησυχία στη ΝΔ για την «ήττα»

Στην Πειραιώς μπορεί τα κομματικά επιτελεία, τα κορυφαία στελέχη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός να τονίζουν ότι η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές και παραμένει η πιο ισχυρή πολιτική δύναμη, όμως τα μηνύματα που έχουν σταλεί από το εκλογικό σώμα δεν είναι αμελητέα και το αποτέλεσμα είναι αρνητικό.

Η αποχή αφορά πρωτίστως τη ΝΔ, η οποία εντέχνως προσπάθησε να συγκριθεί με τις ευρωεκλογές του 2019, παρότι η προεκλογική μάχη δόθηκε με ατζέντα εσωτερικών θεμάτων. Η ευρωκάλπη μπορεί να είναι μία διαφορετική και πιο «χαλαρή» διαδικασία, αλλά οι απώλειες της ΝΔ σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του 2023 είναι πάνω από 12% ενώ ακόμα και συγκριτικά με το ποσοστό των ευρωεκλογών του 2019, το ποσοστό της ΝΔ είναι σημαντικά χαμηλότερο από το 33,12 %.

Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι πολλοί οπαδοί της ΝΔ δεν πήγαν στις κάλπες να ψηφίσουν το κόμμα τους ενώ επίσης πολλοί επέλεξαν άλλο πολιτικό σχηματισμό, κυρίως στα δεξιά του κυβερνώντος κόμματος. «Πρέπει να ακούσουμε τους πολίτες και διορθώσουμε πολιτικές», λένε τώρα στη ΝΔ επιμένοντας όμως στην σύγκριση με το 2019, ώστε να διασώσουν τις εντυπώσεις.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης παραδέχτηκε ότι η ΝΔ δεν έπιασε τον εκλογικό στόχο που είχε θέσει. «Δεν θα κρύψω την πραγματικότητα. Το κόμμα μας δεν έφτασε στον στόχο της. Δεν με ενδιαφέρουν επιχειρήματα όπως ότι πετύχαμε την μεγαλύτερη διαφορά ευρωεκλογών.  Σέβομαι την επιλογή του κόσμου. Είτε εκφράστηκε με την επιλογή του κόσμου για αποχή. Την ακούω δυνατά» τόνισε και ανέφερε πως «στις δύο μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης Γαλλία και Γερμανία τα δύο πρώτα κόμματα υποχώρησαν δραματικά. Στην Ελλάδα η Νέα Δημοκρατία παραμένει πρώτη σταθερά. Στρεφόμαστε με μεγαλύτερη ένταση στα προβλήματα. Έχουμε τρία χρόνια μπροστά μας χωρίς εκλογές».

Όλες οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι αναμένεται ευρύς ανασχηματισμός όπως και αλλαγή πλεύσης ώστε να «κοπεί η όρεξη» των αντιπάλων και από τα δεξιά.

Συγκρατημένη αισιοδοξία στον ΣΥΡΙΖΑ

Στην Κουμουνδούρου τα αισθήματα είναι ανάμεικτα: δεν πλησίασαν το ποσοστό των εθνικών εκλογών του 2023 και δεν πέτυχαν τον στόχο να πλησιάσουν το 20%, αλλά παρέμειναν έστω ασθμαίνοντας, στην δεύτερη θέση.

Σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, το εκλογικό αποτέλεσμα αποδοκιμάζει την πολιτική της ΝΔ και δίνει τη δυνατότητα για αλλαγή των συσχετισμών υπέρ των προοδευτικών δυνάμεων. Προς αυτή την κατεύθυνση μάλιστα η Κουμουνδούρου υπόσχεται άμεσα πρωτοβουλίες, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τη συνεργασία των δυνάμεων της κεντροαριστεράς.

Ωστόσο η χαμηλή επίδοση που πέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, παρότι παραμένει δεύτερο σε δύναμη πολιτικό κόμμα, εκτιμάται ότι θα ανοίξει νέο κύκλο εσωκομματικών αναταράξεων, στο επίκεντρο των οποίων αναπόφευκτα θα βρεθεί ο Στέφανος Κασσελάκης και η ηγετική ομάδα που στήριξε την προεκλογική του στρατηγική.

«Καταφέραμε να μειώσουμε τη διαφορά από το 23% στο 13%. Το άλλοθι του 41% έχει πλέον τελειώσει», σχολίασε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης και πρόσθεσε πως «είμαστε ένα κόμμα που έχουμε περάσει πάρα πολλά, πολλές διασπάσεις, μια πορεία μεταβλητότητας. Όμως, φτάσαμε στο μόνο ευρωψηφοδέλτιο που επέλεξε η κοινωνία η ίδια».

Όλα βέβαια θα κριθούν πλέον στο καταστατικό συνέδριο του Σεπτεμβρίου ενώ από χθες δεν λείπουν οι φωνές για άμεσο άνοιγμα προς το ΠΑΣΟΚ και τις άλλες δυνάμεις της κεντροαριστεράς, ώστε με ανασύνθεση του χώρου, σε όλα τα επίπεδα, να δημιουργηθεί ένας νέος σχηματισμός που θα μπορεί να διεκδικήσει τη διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό βέβαια προϋποθέτει και νέα ηγεσία κάτι που δύσκολα θα δεχτεί ο Σ. Κασσελάκης αλλά και ο Ν. Ανδρουλάκης.

ΠΑΣΟΚ: Είμαστε σε ανοδική πορεία

Στο ΠΑΣΟΚ άλλωστε κάνουν λόγο για εκλογική «νίκη» του Κινήματος, που μπορεί να μη πέτυχε τον στόχο της κατάληψης της δεύτερης θέση, αλλά αύξησε ποσοστά τόσο σε σχέση με το 7,72% των ευρωεκλογών του 2019, όσο και με το 11,84% των εθνικών εκλογών του 2023.

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ επισημαίνουν ότι το μείζον είναι πως το κυβερνών κόμμα αποδοκιμάστηκε από τις εκλογές και υπέστη σημαντική μείωση ποσοστών, τόσο σε σχέση με τα ποσοστά που πέτυχε στις εθνικές εκλογές του 2023 όσο και στις ευρωεκλογές του 2019.

Το ποσοστό που πέτυχε το ΠΑΣΟΚ, αφενός δεν του χάρισε της 2^η θέση και αφετέρου δεν έπιασε το 15%, που προσδοκούσαν οι επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη, ώστε να ενισχυθεί παραπέρα η εμβέλεια του Κινήματος, στην προσπάθεια του να επανέλθει σε τροχιά διεκδίκησης της εξουσίας.

Ωστόσο από τη Χαριλάου Τρικούπη τονίζουν ότι το ΠΑΣΟΚ καταγράφεται δεύτερο κόμμα πίσω από τη ΝΔ σε 21 εκλογικές περιφέρειες και προσθέτουν πως στις εκλογές του Ιουνίου του 2023 το ΠΑΣΟΚ ήταν πάνω από τον ΣΥΡΙΖΑ σε 10 περιφέρειες και τον Ιούνιο του 2024 το ΠΑΣΟΚ έχει περάσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε 23, όπου το ΠΑΣΟΚ είναι 1ο ή 2ο κόμμα, και σε 6 εκλογικές περιφέρειες όπου το ΠΑΣΟΚ είναι 3ο κόμμα. Επίσης στην Χαριλάου Τρικούπη πανηγυρίζουν το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ καταλαμβάνει την πρώτη θέση στο Λασίθι και το Ηράκλειο της Κρήτης, πατρίδα του Ν. Ανδρουλάκη, που εξέρχεται των ευρωεκλογών ενισχυμένος.

Πανηγυρίζουν στη Ελληνική Λύση: Έρχεται  η πατριωτική διακυβέρνηση

Στο κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου, την «Ελληνική Λύση», οι πανηγυρισμοί περισσεύουν μετά τον διπλασιασμό των δυνάμεων του από το 4,18% των ευρωεκλογών του 2019 αλλά και το 4.44% των εθνικών εκλογών του 2023, που την κατατάσσουν 4ο σε δύναμη πολιτικό κόμμα στη χώρα.

Μάλιστα ο Κ. Βελόπουλος, σχολιάζοντας την επίδοση της ΕΛ.ΛΥ. μίλησε για ένα κόμμα που πρόκειται να κυβερνήσει. Όπως είπε «γεννήθηκε ο πόλος της πατριωτικής διακυβέρνησης του τόπου. Παρά τον πόλεμο που δεχθήκαμε, ο κόσμος μας εμπιστεύτηκε. Για να υπάρξει πραγματική πατριωτική διακυβέρνηση. Η Ελληνική Λύση είναι ένα κόμμα που ήρθε να κυβερνήσει. Είμαστε η πραγματική αντιπολίτευση του τόπου και μπορούμε να κυβερνήσουμε, γι’ αυτό και δεν θα σας απογοητεύσουμε».

Να σημειωθεί ότι η Ελληνική Λύση σε έξι εκλογικές περιφέρειες κατέλαβε τη δεύτερη θέση και έλαβε ποσοστά από 18,48% έως 15, 61%. Πρόκειται για τις εκλογικές περιφέρειες Ημαθίας, Πέλλας, Κιλκίς, Β’ Θεσσαλονίκης, Σερρών και Δράμας.

ΚΚΕ: Ενισχύεται το ρεύμα αμφισβήτησης

Ανάλογα και στο ΚΚΕ τον «δεύτερο νικητή» των χθεσινών εκλογών, το κλίμα είναι απόλυτα θετικό για το εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο είναι σχεδόν διπλάσιο από το 5,35% των ευρωεκλογών του 2019 και σημαντικά αυξημένο από το 7,69% των εθνικών εκλογών του 2023.

Αυτό άλλωστε επισήμανε και ο γ.γ. της ΚΕ του κόμματος Δημήτρης Κουτσούμπας, που τόνισε «συνολικά το ΚΚΕ καταγράφει μια ακόμα σημαντική άνοδο» σε σύγκριση τόσο με τις προηγούμενες εκλογές του 2019, όσο και αυτές του 2023. Σύμφωνα με τον κ. Κουτσούμπα το αποτέλεσμα που πέτυχε το ΚΚΕ αποδεικνύει ότι εκφράζει τους σταθερούς δεσμούς του κόμματος με την ελληνική κοινωνία και πως είναι αποτέλεσμα των αγώνων που έχει δώσει και δίνει για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.

Στο ΚΚΕ επίσης εκτιμούν ότι το αποτέλεσμα καταγράφει τη δυσαρέσκεια στην ασκούμενη πολιτική και πως «ενισχύεται ένα ρεύμα αμφισβήτησης» έναντι της κυβέρνησης αλλά και της πολιτικής που επιβάλλεται από την Ε.Ε.

“Επιχαίρουν” σε «Νίκη» και «Πλεύση Ελευθερίας» και «Φωνή Λογικής».

Για τα πιο μικρά κόμματα σαφώς ισχύει το ρητό «δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται». Η μεγάλη αποχή και το κλίμα ευτελισμού των ευρωεκλογών και  αφετέρου η μεγάλη διασπορά ψήφων δυσαρέσκειας κυρίως από τη ΝΔ, αλλά και από τον ΣΥΡΙΖΑ, επέτρεψε στα μικρά κόμματα όπως «Νίκη», «Πλεύση Ελευθερίας» και «Φωνή της Λογικής», να αυξήσουν ποσοστά και να κατορθώσουν να εκπροσωπηθούν στην Ευρωβουλή.

Η «Νίκη» κατετάγη 6ο σε δύναμη κόμμα αυξάνοντας αισθητά το 3,70% των εθνικών εκλογών του 2023 ενώ η Πλεύση Ελευθερίας στην 7^η θέση, αύξησε επίσης το 3,17% των εθνικών εκλογών αλλά και το 1,61% των ευρωεκλογών του 2019.

Όσο για την «Φωνή της Λογικής», που φέρεται να ενισχύθηκε σκιωδώς από δυνάμεις του κόμματος των «Σπαρτιατών», από το 0,43% των εθνικών εκλογών του 2023, πέτυχε μία ανέλπιδη εκλογή ευρωβουλευτή και την εκπροσώπηση της στην Ευρωβουλή.