Η διαχρονική αξία της μνήμης της εξέγερσης

Λέξεις Ρια Καλφακάκου*

Κάτω από τη διεθνή πίεση, αλλά και επειδή η δικτατορία είχε επιτελέσει τους στόχους της για την ανάσχεση του διογκούμενου λαΪκού κινήματος πριν το 1967, που απαιτούσε δημοκρατία, η χούντα μετά από πέντε χρόνια απόλυτης σκληρότητας και απανθρωπιάς, επιχείρησε μια φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος, και ανήγγειλε εκλογές.

Τα τανκς, ο στρατιωτικός νόμος, οι φυλακίσεις, οι απαγορεύσεις, το κιτς με τα πουλιά που αναδύονται από τη στάχτη, το γύψο, το ανιστόρητο ανακάτεμα αρχαιοπληξίας, με τη σεμνοτυφία και τη θρησκοληψία, η πατριδοκαπηλία, τα μεγάλα λόγια, δημιουργούσαν ένα αίσθημα δυσφορίας, σε ένα λαό που μέχρι τότε, με την εξαίρεση των αντιστασιακών οργανώσεων, ανεχόταν την εξουσία των συνταγματαρχών έστω με βαριά καρδιά.

Μια ελεγχόμενη δημοκρατία ήταν η προβλεπόμενη λύση που πρόκριναν, τόσο οι στρατιωτικοί που είχαν καταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα, όσο και οι Αμερικανοί πάτρονές τους.

Έτσι δημιουργήθηκε μια ρωγμή στο αυταρχικό, καταπιεστικό, καθεστώς της χούντας, που ήρθε ο χείμαρρος του φοιτητικού κινήματος και την έκανε ποτάμι ορμητικό και επικίνδυνο.

Νέοι 20-22 χρονών, μαθητές όταν έγινε η 21^η Απριλίου, με όλη την τόλμη, την απερισκεψία, τον ενθουσιασμό, το θάρρος, τα όνειρα ,τις αυταπάτες,  τον ρομαντισμό της νεότητας, δημιούργησαν ένα μεγάλο κίνημα ενάντια στην χούντα, ξύπνησαν την ελπίδα αλλά και τη δύναμη της αντίστασης στην τυρρανία, στις καρδιές των απλών ανθρώπων, που ζούσαν συμβιβασμένοι με ένα βάρβαρο καθεστώς, αλλά κουβαλούσαν μέσα τους την ενοχή της υποταγής.

Η κατάληψη της Νομικής, οι τοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι,η αποχή από την πρόοδο  στην Πολυτεχνική ΑΠΘ, οι συνελεύσεις χωρίς άδεια, σε αίθουσες των διαφόρων σχολών, οι οι συγκεντρώσεις στο Χημείο εδώ στη Θεσσαλονίκη, ήταν οι πρόδρομοι της μεγάλης εξέγερσης.

Έτσι οι φοιτητές που καταλαμβάνουν το Μετσόβιο , ξεσηκώνουν όλη την Αθήνα. Στο Πολυτεχνείο, εκτός από τους φοιτητές από όλες τις σχολές, έρχονται διανοούμενοι και καλλιτέχνες, μαθητές, εργάτες από τα γύρω εργοστάσια ,αγρότες από τα Μέγαρα, απλός κόσμος.

Και οι μέχρι πρότινος φοβισμένοι καθημερινοί άνθρωποι, που ως τα χτες, έλεγαν κοίτα τη δουλειά σου κι άσε τις ιδέες, οι ιδέες δεν θα σου δώσουν να φας, συγκεντρώνονται έξω από το κτίριο στην Πατησίων, και παρακολουθούν με δέος, και περηφάνια, τα παιδιά τους, να παλεύουν γιαυτές τις καταφρονεμένες ιδέες, άφοβα ,ατρόμητα, ανυπότακτα, να περιφρονούν τη βία της αστυνομίας , να περιγελούν την εξουσία των τανκς, να ζητούν δημοκρατία, ισότητα, δικαιοσύνη.

Βλέπουν τα παιδιά τους να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο, τον ύμνο της επανάστασης του 1821, για την ελευθερία τη βγαλμένη από τα κόκκαλα των ελλήνων τα ιερά, αυτή την ελευθερία για την οποία πάλεψε ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης. Και αρχίζουν να αναρωτιούνται, πως όλοι αυτοί που τους πιπιλίζουν τα μυαλά για τους αρχαίους προγόνους μας, και την αθηναΙκή δημοκρατία, και μιλούν για τους ήρωες του 21, πως γίνεται αυτοί οι ίδιοι ,οι υποκριτές και απαίδευτοι καραβανάδες, να τους στερούν σήμερα, αυτή την ίδια την  ελευθερία και τη δημοκρατία που εξυμνούν.

Στη Θεσσαλονίκη, (αλλά και στην Πάτρα και στη Γάννενα), ακολουθώντας το παράδειγμα της Αθήνας, κάναμε κατάληψη της Πολυτεχνικής, με πάνω από τρεις χιλιάδες άτομα, φοιτητές κυρίως και μαθητές, με τα ίδια συνθήματα, για Δημοκρατία, Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία, με τον ίδιο στόχο την πτώση της χούντας. Είχαμε ανάλογη τύχη, με την Αθήνα,  με τανκς έξω από το πανεπιστήμιο, στις τρεις τα ξημερώματα, με συλλήψεις ξυλοδαρμούς, φυλακίσεις και βασανιστήρια.Ευτυχώς εδώ , χωρίς τους νεκρούς της Αθήνας.

Αυτό ήταν το Πολυτεχνείο. Και είναι τιμή και περηφάνια για όλους εμάς που είχαμε την τύχη να μετέχουμε σε αυτή τη μεγάλη ιστορική στιγμή, μια μέρα που σημάδεψε τη ζωή μας.

*H Ρία Καλφακάκου είναι καθηγήτρια Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, δημοτική σύμβουλος της παράταξης “Θεσσαλονίκη ΜΑΖΙ”. Ήταν στην Επιτροπή Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης, στους 36 συλληφθέντες στις 17 Νοέμβρη του 1973.