Το προφίλ των προσφύγων από την Ουκρανία στην Ευρώπη

Επτά μήνες μετά την έναρξη της σύρραξης στην Ουκρανία, η πλειοψηφία των προσφύγων σχεδιάζει να παραμείνει προς το παρόν εκεί όπου βρίσκεται.

Σύμφωνα με έρευνα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι περισσότεροι ουκρανοί πρόσφυγες έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο και είναι πρόθυμοι να εργαστούν και να συνεισφέρουν στις χώρες υποδοχής τους.

Ωστόσο, χρειάζονται συνεχή υποστήριξη για να διασφαλιστεί η κοινωνικοοικονομική συμπερίληψή τους, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύει σήμερα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Η έρευνα με τίτλο “Lives on Hold: Intentions and Perspectives of Refugees from Ukraine” (Ζωές σε αναμονή: Προθέσεις και Προοπτικές Προσφύγων από την Ουκρανία) βασίζεται σε 4.800 απαντήσεις από πρόσφυγες από την Ουκρανία, που φιλοξενούνταν σε χώρες της Ευρώπης και πέραν αυτής μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, και παρέχει πληροφορίες για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, καθώς και για τις προθέσεις τους.

Ενώ η σύγκρουση στην Ουκρανία εξακολουθεί να χωρίζει εκατομμύρια οικογένειες, η πλειονότητα των προσφύγων από την Ουκρανία (81%) σκοπεύουν να επιστρέψουν στην πατρίδα για να επανενωθούν με τα μέλη της οικογένειάς τους, αλλά μόνο το 13% σκοπεύει να το πράξει μέσα στους επόμενους τρεις μήνες, σύμφωνα με την έρευνα.

Στις χώρες υποδοχής, πολλοί πρόσφυγες ανέφεραν θετικούς παράγοντες, όπως οι δεσμοί τους με μέλη της οικογένειάς τους ή φίλους τους, η ασφάλεια και η σταθερότητα, η διαθεσιμότητα ιατρικών υπηρεσιών, η πρόσβαση στην εκπαίδευση και η γενική οικονομική κατάσταση.

Περίπου το 70% των προσφύγων διαθέτουν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα δύο τρίτα εργάζονταν προηγουμένως στην Ουκρανία. Είναι πρόθυμοι να επανέλθουν στην αγορά εργασίας, γεγονός που θα μείωνε την εξάρτησή τους από την κοινωνική πρόνοια, αλλά επί του παρόντος, λιγότερο από το ένα τρίτο εργάζεται ή αυτοαπασχολείται.

Οι πρόσφυγες από την Ουκρανία επιδιώκουν να παίξουν έναν πιο ενεργό ρόλο στις χώρες υποδοχής τους, αλλά χρειάζονται πρόσθετη στήριξη για να το πράξουν. Νέες ανάγκες προκύπτουν καθώς ο εκτοπισμός συνεχίζεται. Πολλοί αναφέρουν ότι χρειάζονται μαθήματα στις τοπικές γλώσσες, υποστήριξη για να διασφαλιστεί η τυπική αναγνώριση των προσόντων τους, και κυρίως, βοήθεια μέσα από υπηρεσίες φροντίδας παιδιών, κάτι που θα τους επέτρεπε να εργαστούν εκτός σπιτιού.

Τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι σκόπευαν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο στη χώρα υποδοχής, ενώ το 18% προτίμησε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση με το ουκρανικό πρόγραμμα σπουδών.

Χωρίς εργασία, πολλοί αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα και να βρουν κατάλληλη στέγαση. Σχεδόν οι μισοί (το 41 τοις εκατό) φιλοξενούνται σε άλλα σπίτια, το 20 τοις εκατό μένει σε συλλογικούς χώρους ή ξενοδοχεία, ενώ το ένα τέταρτο νοικιάζει. Πολλοί ανησυχούν έντονα για την εξεύρεση εναλλακτικών βιώσιμων λύσεων ενόψει του χειμώνα.

Άλλες πιεστικές ανάγκες παραμένουν η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και η εξειδικευμένη βοήθεια για παιδιά με αναπηρίες και ηλικιωμένους. Περίπου το 87 τοις εκατό των προσφύγων είναι γυναίκες και παιδιά, και σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων ανέφερε κάποιο μέλος της οικογένειας με τουλάχιστον μία μορφή αναπηρίας.

Μεγάλα τμήματα της Ουκρανίας παραμένουν ισοπεδωμένα, ενώ έχουν καταστραφεί πόλεις και πόροι σε πολλές περιοχές. Η έναρξη του χειμώνα και η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας – ή η έλλειψη ρεύματος – καθιστούν προς το παρόν δύσκολη την επιστροφή στην πατρίδα για πολλούς εκτοπισμένους.

Σχεδόν επτά εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί μέσα στη χώρα όπου η Ύπατη Αρμοστεία πραγματοποιεί επισκευές και μονώσεις σε σπίτια ευάλωτων οικογενειών που προετοιμάζονται για τον χειμώνα. 

Περισσότεροι από 815.000 άνθρωποι έχουν λάβει τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, όπως χειμερινά ρούχα, ενώ περισσότεροι από 31.000 έχουν λάβει υλικά έκτακτης ανάγκης για τα καταλύματά τους. Η Ύπατη Αρμοστεία στοχεύει να διανείμει τέτοια πακέτα υλικών σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους μέχρι το τέλος του έτους.

Με περισσότερους από 7,4 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία σε όλη την Ευρώπη, η Ύπατη Αρμοστεία καλεί να συνεχιστεί η υποστήριξη προς τις γενναιόδωρες χώρες υποδοχής, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση των προσφύγων σε επαρκή βοήθεια, καθώς και η κοινωνικοοικονομική συμπερίληψή τους.

Αυτή η ποιοτική και ποσοτική έρευνα είναι η δεύτερη που πραγματοποιεί η Ύπατη Αρμοστεία για το προφίλ και τις προθέσεις των προσφύγων από την Ουκρανία που βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη και καλύπτει πρόσφυγες σε ένα μεγαλύτερο εύρος χωρών σε σύγκριση με την πρώτη.

* Τη φωτογραφία παραχώρησε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες