Η επιστήμη προτείνει πέντε tips ευτυχίας για το 2022

Το Greater Good Science Center του πανεπιστημίου Berkeley κατέγραψε συνοπτικά τα ευρήματα από έρευνες της χρονιάς που αποχαιρετίσαμε και που καταλήγουν σε πέντε βασικές οδηγίες ευτυχίας, τις οποίες οι επιστήμονες προτείνουν για μια ζωή πιο χαρούμενη και ουσιαστική από εδώ και στο εξής…

Η πανδημία άσκησε τέτοια πρωτοφανή πίεση στις ζωές μας, που ώθησε απλούς πολίτες κι επιστήμονες να ασχοληθούν με τον όρο «ευτυχία» λίγο πιο ουσιαστικά,  κάνοντας για πρώτη φορά τόσες πολλές και ποικιλίες διατυπώσεις περί του «ευ ζην»!  Ήταν όντως μια χρονιά ορόσημο για την επιστήμη το 2021, καθώς ερευνητές σε όλο τον  κόσμο παρουσίασαν εμβόλια και νέες θεραπείες. Αλλά η πανδημία δεν έχει αυξήσει μόνο την πίεση στη σωματική μας υγεία. Λειτούργησε και ως συμπιεστής για την ψυχική. Και όπως γιατροί κι ερευνητές αγωνίζονται να  μας κρατήσουν σωματικά πιο υγιείς, οι ψυχολόγοι και οι επιστήμονες  συμπεριφοριστές εργάζονται σκληρά για να διαπιστώσουν πώς μπορούμε να γίνουμε λίγο πιο ευτυχισμένοι, πιο ανθεκτικοί και καλά προσαρμοσμένοι σ’ έναν κόσμο που δείχνει να εκτροχιάζεται. Εδώ καταγράφονται πέντε από τις πιο χρήσιμες διατυπώσεις του 2021, που σίγουρα μπορούν να βοηθήσουν οποιονδήποτε από εμάς να έχει μια πιο ανάλαφρη και με νόημα ζωή. 

Η αβεβαιότητα ωθεί σε μικρές απολαύσεις. Η πανδημία είχε ελάχιστα θετικά  και οι positive psychology ερευνητές ανακάλυψαν ένα. Αποδεικνύεται ότι όσο πιο αβέβαιη είναι η ζωή μας, τόσο πιο πιθανό είναι να κάνουμε ένα pause για… να μυρίσουμε ένα τριαντάφυλλο. Κι, όμως, ερευνητές μοίρασαν φυλλάδια σε πεζούς  που έγραφαν: «Η ζωή είναι απρόβλεπτη, σταμάτα και μύρισε τα τριαντάφυλλα» ή «Η ζωή είναι συνεχής: σταμάτα και μύρισε τα τριαντάφυλλα». Σε μικρή απόσταση βρισκόταν ένα τραπέζι με μια ντουζίνα κόκκινα τριαντάφυλλα και οι άνθρωποι που διάβαζαν ότι η ζωή είναι απρόβλεπτη μύριζαν τα τριαντάφυλλα 2,5 φορές πιο συχνά απ’ ότι οι άλλοι», αναφέρει το Greater Good Magazine. Το οποίο είναι χαριτωμένο, αλλά πώς μεταφράζεται αυτό στην πραγματική ζωή; Οι ίδιοι ερευνητές προκαλούσαν 6.000 συμμετέχοντες -έως και 12 φορές την ημέρα-  ρωτώντας τους πόσο χαοτικό και απρόβλεπτο ένιωθαν τον κόσμο κι αν απολάμβαναν το παρόν. Αποδείχθηκε ότι όταν ο κόσμος βρίσκεται σε κατάσταση χάους, οι άνθρωποι είναι πιθανότερο να χαίρονται τις στιγμές. «Αν ο κόσμος είναι αβέβαιος, είναι λογικό να εκμεταλλευτείς αυτό που έχεις τώρα γιατί μπορεί να μην υπάρχει σύντομα», εξηγεί ο επικεφαλής  της έρευνας και συγγραφέας Andrew L. Gregory. «Μπορούμε ακόμη και σκόπιμα να  εξασκούμαστε στην απόλαυση όταν η ζωή δείχνει ανησυχητική, μοιραζόμενοι καλά νέα ή ευγνωμοσύνη με άλλους ή συντονίζοντας ευχάριστες εικόνες, ήχους και μυρωδιές». Όλοι θέλουμε να δούμε το τέλος αυτού του ιού, αλλά αυτό που δίνει μια νότα αισιοδοξίας είναι πως  γνωρίζουμε ότι αυτή η κατάσταση μάς δίνει το έναυσμα να επικεντρωθούμε στις μικρές απολαύσεις. Ίσως ακόμη και να υιοθετήσουμε και να διατηρήσουμε μικρές, νέες, καλές συνήθειες μόλις επανέλθουμε πλήρως σε μια -παλιότερη και προβλέψιμη- ρουτίνα.

Σωστός και λάθος τρόπος σκέψης. Καθημερινά, βομβαρδιζόμαστε με  συμβουλές για το πώς να τρώμε σωστά, να ασκούμαστε πιο αποτελεσματικά και να δουλεύουμε ακόμα πιο έξυπνα. Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι συμβουλές για το πώς θα βελτιώσουμε την ονειροπόλησή μας και τις βαθύτερες σκέψεις μας! Οι σύγχρονοι επιστήμονες επιμένουν ότι υπάρχει σωστός και λάθος  τρόπος να ονειροπολούμε. Η μία προσέγγιση οδηγεί σε νέες ιδέες και η άλλη, στο άγχος. Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, η Calgary’s Julia Kam και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι το να σκεφτόμαστε κάτι εντελώς επικεντρωμένοι σε αυτό -σχεδόν εμμονικά- μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε δυσάρεστα να μας προκαλέσει στρες. Αλλά όταν οι σκέψεις μας ρέουν ελεύθερα και μεταπηδούν από θέμα σε θέμα, η ονειροπόληση μάς κάνει πιο χαρούμενους και δημιουργικούς. Άρα, δε χρειάζεται να είμαστε 100% συγκεντρωμένοι όλη την ώρα και κυρίως να μην αισθανόμαστε ένοχοι αν βάζουμε και λίγη ονειροπόληση -εκτός προβλημάτων- στην καθημερινότητά μας. 

Ευκαιρίες για ενσυναίσθηση. Η πλειοψηφία των επιστημόνων πιστεύουν ότι η ενσυναίσθηση μας βοηθά να πετύχουμε στη ζωή και την εργασία μας. Χρήσιμη πληροφορία, αλλά κάπως αφηρημένη; Μάλλον, γιατί είναι εύκολο να παρουσιάζεις τα οφέλη της ενσυναίσθησης, αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να την καλλιεργήσεις και να την αποκτήσεις στην καθημερινή σου ζωή. Μια έρευνα, όμως, σε 247 άτομα με επικεφαλής τον Gregory Depow του Πανεπιστημίου του Τορόντο, υποστηρίζει πώς δεν είναι ακατόρθωτο. Οι επιστήμονες απέδειξαν ότι  όλοι αντιμετωπίζουμε κατά μέσο όρο εννέα ευκαιρίες καθημερινά για να  επιδείξουμε ενσυναίσθηση. Και όσο περισσότερο αρπάζουμε τις ευκαιρίες τόσο καλύτερα νιώθουμε. «Οι άνθρωποι που έβλεπαν περισσότερες ευκαιρίες ενσυναίσθησης και την ένιωθαν ήταν πιο ευτυχισμένοι και απέκτησαν  μεγαλύτερη ευημερία», συνοψίζει. «Η καθημερινή μας ζωή είναι γεμάτη τέτοιες ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένων και του να μοιραστούμε τις ευτυχισμένες στιγμές άλλων ανθρώπων, αρκεί να τους παρατηρούμε». 

Η συμπόνια μας κάνει πιο ανθεκτικούς. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι η  πανδημία έχει εξαντλήσει την ικανότητά τους για συμπόνοια. Μετά από δύο και πλέον χρόνια αναταραχής, μερικές φορές είναι απίστευτα δύσκολο να αισθανθούμε συμπάθεια για εκείνους που έχουν διαφορετική προσέγγιση από εμάς. Σε έρευνα που διεξήγαγε η ψυχολόγος του Πανεπιστημίου της Coimbra Marcela Matos και η ομάδα της, ζήτησαν από 4.000 άτομα σε 21 χώρες να περιγράψουν τις πεποιθήσεις τους σχετικά με τη συμπόνια, καθώς και την  ψυχολογική τους κατάσταση. Τα αποτελέσματα οδήγησαν στη διαπίστωση ότι «οι συμμετέχοντες που εξέφρασαν φόβο να συμπάσχουν με τους άλλους  έπασχαν από κατάθλιψη, άγχος και στρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συμπερασματικά, το να ωθήσουμε τον εαυτό μας να συμπάσχει με τους άλλους -ακόμη και με αυτούς με τους οποίους διαφωνούμε- μπορεί να ακούγεται σαν  συνταγή συναισθηματικής εξάντλησης, αλλά φαίνεται να μας κάνει ανθεκτικούς  σε μια κρίση.  

Η απενεργοποίηση της οθόνης. Ακόμα ένα ενδιαφέρον εύρημα είναι το εξής: αν πάρα πολλές zoom συναντήσεις σας κάνουν να νιώθετε συναισθηματικά ερείπια στο τέλος της ημέρας, δοκιμάστε απλώς να απενεργοποιήσετε την κάμερα. Μια σειρά από έρευνες για το φαινόμενο της κόπωσης από το zoom φέτος, οδήγησε τους επιστήμονες σε μια σειρά από αίτια -συνάδελφοι που τρέφονται ο ένας από το άγχος του άλλου, κάποιοι που αισθάνονται σωματικά παγιδευμένοι, τα έντονα βλέμματα, η ανάγκη να αντισταθείς στους περισπασμούς στην οθόνη, όπως κείμενα, emails, ειδοποιήσεις κ.ά. Το κύριο πρόβλημα, όπως φαίνεται, παραμένει η ανοιχτή οθόνη γιατί όχι μόνο σας παρακολουθούν συνέχεια, αλλά και γιατί μπορείτε να δείτε τον εαυτό σας εντός της. «Στον πραγματικό κόσμο, αν κάποιος σας ακολουθούσε μ’ έναν καθρέφτη διαρκώς -ενώ μιλάτε με ανθρώπους, παίρνετε αποφάσεις, δίνετε απαντήσεις, λαμβάνετε σχόλια, βλέπετε τον εαυτό σας, αυτό θα ήταν απλώς τρελό!», επισημαίνει ο καθηγητής επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Jeremy Bailenson. Συμπέρασμα; Κλείστε τις οθόνες όσο μπορείτε περισσότερο μέσα στην ημέρα!

Δείτε επίσης…