HIV/AIDS 40 χρόνια μετά: Οι αριθμοί στην Ελλάδα, η πανδημία και ο στόχος του 2030
Παλεύοντας με την αρρώστια και την προκατάληψη.
33 χρόνια έχουν περάσει από την 1η Δεκεμβρίου του 1988, την ημέρα που για πρώτη φορά καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και εν συνεχεία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
33 χρόνια μετά από εκείνη την ημέρα και 40 συνολικά από την επίσημη εμφάνιση του AIDS, δυστυχώς το θέμα παραμένει ταμπού και ας μιλάμε για μια από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία. Αδιανόητες απόψεις για τους οροθετικούς που στιγματίζονται και αντιμετωπίζονται ως παιδιά ενός κατώτερου Θεού.
Ενώ μιλάμε για έναν ιό από τον οποίο μπορεί να μολυνθεί ο οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας, φυλής, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης.
Για ανθρώπους που ζουν με τον ιό ανάμεσα μας. Ανθρώπους που τους γνωρίζουμε, είναι άτομα ίσως στην παρέα μας, την οικοδομή μας, την γειτονιά μας. Άτομα που συναναστρεφόμαστε καθημερινά, που πολλές φορές δίνουν σιωπηλά τον δικό τους αγώνα, χωρίς να το γνωρίζουμε.
Και εδώ φυσικά εμφανίζεται αυτή η λεπτή κόκκινη γραμμή. Το πώς αντιδρούν ορισμένοι όταν μαθαίνουν ότι τα παραπάνω άτομα που μέχρι χτες μιλούσαν, έπιναν καφέ μαζί, μοιράζονταν προβληματισμούς, αλλά και χαρούμενες στιγμές, ξαφνικά αλλάζουν στάση και κρατάνε αποστάσεις, λες και θεωρούν ότι θα κολλήσουν από έναν οροθετικό.
Αυτό το κλίμα άλλωστε που έχει διαμορφωθεί στη χώρα μας απέναντι στους οροθετικούς, αυτή η περιθωριοποίηση με την οποία ενδεχομένως έρχονται αντιμέτωποι όταν μιλούν ανοιχτά, οδηγεί αρκετούς στο να κλειστούν τον εαυτό τους, να αισθανθούν άσχημα για αυτό που τους συνέβη, να μην διεκδικήσουν αυτά που τους αναλογούν, να μην ζητήσουν ιατρική και ψυχολογική στήριξη.
Για σένα λοιπόν εκεί έξω, που διαγνώστηκες θετικός ή προβληματίζεσαι με τα συμπτώματα που έχεις εμφανίσει και νομίζεις ότι ο κόσμος σου όπως τον γνώριζες έχει χαθεί, κάνεις λάθος. Έχεις φωνή, έχεις δικαιώματα, έχεις κάθε λόγο να συνεχίσεις όχι μόνο να αισθάνεσαι, αλλά να ξέρεις ότι συνεχίζεις να είσαι ίσος με όλους μας.
Ήξερες ότι;
Στην Ελλάδα υπάρχουν Μονάδες Λοιμώξεων σε έξι περιοχές της χώρας. Οι περισσότερες εξ αυτών στην Αττική και οι υπόλοιπες στην Περιφέρεια. Συγκεκριμένα, για τη Θεσσαλονίκη, στο ΑΧΕΠΑ και στο Ιπποκράτειο.
Οι Μονάδες Λοιμώξεων και τα Φαρμακεία των νοσοκομείων τους, παρέχουν στους διαγνωσμένους HIV οροθετικούς ασθενείς:
Δωρεάν αντιρετροϊκά φάρμακα Δωρεάν παροχή νέων αντιρετροϊκών φαρμάκων μέσω κλινικών δοκιμών Δωρεάν εξέταση ιϊκού φορτίου Δωρεάν ανοσολογικό έλεγχο Δωρεάν νοσοκομειακή περίθαλψη * Δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη *
*Εκτός από το Δ.Θ.Κ.Α. “ΥΓΕΙΑ”
Ήξερες ότι;
Υπάρχει μια σειρά από μέτρα και προγράμματα κοινωνικών παροχών και ενισχύσεων για άτομα με HIV λοίμωξη, όπως: Ιατροφαρμακευτική κάλυψη, επιδόματα, κάρτα μετακίνησης, δελτία κοινωνικού τουρισμού, κάρτα πολιτισμού, ευκαιρίες απασχόλησης, φοροαπαλλαγές, εισαγωγή σπουδαστών ΑΜΕΑ, απαλλαγή από στράτευση, κ.α
Παράλληλα, με το θεσμικό πλαίσιο, Νόμος 1902/90 (Φ.Ε.Κ. 138Α΄), Νόμος 3518/06 (Φ.Ε.Κ. 272Α΄), προβλέπεται αναπηρική σύνταξη για οροθετικούς.
Ο HIV στη σκιά της πανδημίας
Ο κορονοϊός δοκιμάζει μέχρι και σήμερα τα συστήματα υγείας των χωρών παγκοσμίως και αυτό έχει μεγάλο αντίκτυπο στη μάχη που γίνεται ενάντια στον HIV.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με τον ιό HIV χωρίς να το γνωρίζουν αυξήθηκε στην Ευρώπη και δραματικά σε χώρες της Αφρικής.
Με το 53% των διαγνώσεων να γίνεται σε προχωρημένο στάδιο των λοιμώξεων, όταν δηλαδή το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών αρχίζει να καταρρέει, αποδεικνύεται ότι οι στρατηγικές ελέγχου για πρώιμη διάγνωση δεν είναι τόσο αποδοτικές όσο θα έπρεπε στην Ευρώπη, όπως τονίζει ο ΠΟΥ και οι ειδικοί του ECDC.
Ο στόχος του 2030
Ο αριθμός των ατόμων που διαγιγνώσκονται με AIDS, το τελικό στάδιο της λοίμωξης με ιό HIV, έχει μειωθεί κατά 50% και γι’ αυτό οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο στόχος το 2030 να τερματιστεί η επιδημία είναι εφικτός. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να λυθεί το πρόβλημα με την πρώιμη διάγνωση του HIV. Γι’ αυτό το λόγο και ο εκτιμώμενος αριθμός μολύνσεων τείνει να είναι μεγαλύτερος από εκείνον που εντέλει διαγνώστηκαν με αυτόν.
Ιδιαίτερο ζήτημα γύρω από το συγκεκριμένο θέμα έχει να κάνει με τις ηλικίες άνω των 50, καθώς θεωρείται ότι τα άτομα αυτά ενδεχομένως να υποτιμούν τον κίνδυνο ή υπό το φόβο του στιγματισμού να αποφεύγουν να προχωρήσουν στη διενέργεια τεστ.
Τα καλά και τα άσχημα της covid-19
Φυματίωση, AIDS, ελονοσία. Σε κάποιες χώρες του πλανήτη, οι αριθμοί των θανάτων θα ξεπεράσουν αυτούς του κορονοϊού. Τα προγράμματα και οι υπηρεσίες για την πρόληψη του HIV και του AIDS συρρικνώθηκαν κατά 11%.
Η δυτική και η κεντρική Αφρική μπορεί να αντιμετωπίσουν μια αύξηση των προσβληθέντων από HIV και των θανάτων που σχετίζονται με το AIDS σε λίγα χρόνια λόγω των διαταραχών στις υπηρεσίες υγείας που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού, προειδοποίησε η εκτελεστική διευθύντρια της UNAIDS, της υπηρεσίας του ΟΗΕ για το AIDS.
Περίπου 200.000 άνθρωποι στη δυτική και κεντρική Αφρική προσβλήθηκαν από τον ιό HIV πέρυσι έναντι 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων παγκοσμίως, δείχνουν τα στοιχεία της υπηρεσίας του ΟΗΕ για το AIDS.
Τα νέα κρούσματα στην περιοχή αυξάνονται γρήγορα μεταξύ των ευάλωτων ομάδων, στις οποίες περιλαμβάνονται τα νεαρά κορίτσια και οι γυναίκες, οι ομοφυλόφιλοι άνδρες, οι εργαζόμενοι στην βιομηχανία του σεξ, οι χρήστες ναρκωτικών και οι κρατούμενοι, οι οποίοι δεν έχουν πάντα έτοιμη πρόσβαση σε μέτρα πρόληψης και θεραπεία.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις για το AIDS μειώθηκαν κατά 22%, κάτι που σημαίνει ότι πιθανόν καθυστέρησε η έναρξη της θεραπείας ασθενών στις πιο πολλές χώρες.
Στα κράτη όπου δραστηριοποιείται το Παγκόσμιο Ταμείο, 21,9 εκατ. άνθρωποι λάμβαναν αντιρετροϊκή θεραπεία για τον HIV το 2020 (+8,8% σε σχέση με το 2019).
Στη Νιγηρία, για παράδειγμα, η εθνική υπηρεσία για τον έλεγχο του AIDS κάνει διαγνωστικές εξετάσεις για τον HIV σε ανθρώπους που πάνε σε κέντρα για να υποβληθούν σε τεστ για τον SARS-CoV-2. Αποτέλεσμα: οι διαγνώσεις αυξήθηκαν.
Η ταχεία αντίδραση του Ταμείου επέτρεψε να αποφευχθούν τα χειρότερα, εκτιμά το ίδιο στην έκθεσή του. Το 2020, δαπάνησε 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Ελονοσίας αποτελεί σύμπραξη μεταξύ κυβερνήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, του ιδιωτικού τομέα και ασθενών. Τα κεφάλαιά του διατίθενται εξ ημισείας για την καταπολέμηση αφενός του AIDS και αφετέρου της ελονοσίας και της φυματίωσης. Αφότου ιδρύθηκε, το 2002, το Ταμείο λογαριάζει πως έχει σώσει 44 εκατομμύρια ζωές. Η χώρα με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο Ταμείο είναι οι ΗΠΑ.
Η κατάσταση στην Ελλάδα το 2020
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τον Ε.Ο.Δ.Υ, μέχρι τις 31/12/2020 (και δηλώθηκαν έως 9/3/2021), 601 νέα περιστατικά HIV εκ των οποίων 482 αφορούσαν άνδρες και 119 γυναίκες.
Από τις περιπτώσεις που διαγνώσθηκαν για πρώτη φορά με HIV το 2020, 86 άτομα είχαν ήδη εμφανίσει ή ανέπτυξαν κλινικά AIDS.
To 42,6% των νέων διαγνώσεων αφορούσαν σε μεταδόσεις μέσω απροφύλακτης σεξουαλικής επαφής μεταξύ ανδρών, το 20% σε μεταδόσεις μέσω απροφύλακτης ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής, το 13,5% σε μεταδόσεις μέσω ενδοφλέβιας χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, ενώ για το 23,3% των περιπτώσεων δεν έχει προσδιοριστεί ο τρόπος μετάδοσης του ιού.
Σύνολο διαγνώσεων
Ο συνολικός αριθμός των HIV διαγνώσεων (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS) που έχουν διαγνωστεί στην Ελλάδα ως τις 31/12/2020 και έχουν καταχωρηθεί στο αρχείο HIV/AIDS του Ε.Ο.Δ.Υ. μέχρι την 09/03/2021 ανέρχεται σε 18.710.
Οι 15.441 (82,5%) ήταν άνδρες, 3.228 (17,3%) ήταν γυναίκες, ενώ για 41 άτομα (0,2%) το φύλο δεδηλώθηκε. Στον πίνακα 4 παρουσιάζεται διαχρονικά η κατανομή των διαγνώσεων HIV/AIDS με βάση το έτος διάγνωσης στα δύο φύλα. Οι 13.957 (74,6%) αφορούσαν σε άτομα ελληνικής εθνικότητας, οι 3.858 (20,6%) σε αλλοδαπούς γνωστής εθνικότητας, ενώ για 894 (4,8%) διαγνώσεις δεν υπήρχε πληροφορία ως προς την εθνικότητα.
Από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων 10 ετών κατά ηλικιακή ομάδα, φαίνεται ότι προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση είναι αυτή των 30-39 ετών με σταδιακή μείωση του ποσοστού της το 2020. Στα άτομα ηλικίας ≥50 ετών παρατηρήθηκε μια αύξηση του ποσοστού από το 2013, η οποία συνεχίζει έως και το 2020.
Διαχρονικά τα περιστατικά που μολύνθηκαν μέσω της απροφύλακτης ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής φαίνεται να διαγιγνώσκονται σε μεγαλύτερη ηλικία συγκριτικά με τους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (ΑΣΑ) και τους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (ΧΕΝ) με εξαίρεση τα έτη 2018 και 2020.
Μια αυξομείωση παρατηρείται στη διάμεση ηλικία κατά τη διάγνωση στους ΧΕΝ και στους ΑΣΑ και με εμφανή αύξηση το 2020.
Τα περισσότερα περιστατικά που διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον Ε.Ο.Δ.Υ. το 2020, αφορούσαν σε μολύνσεις μέσω της απροφύλακτης σεξουαλικής επαφής, κυρίως μεταξύ ανδρών.
Για πρώτη φορά μετά την επιδημία στους ΧΕΝ, το 2020 φαίνεται μια μείωση των νέων διαγνώσεων στο σύνολό τους που προσεγγίζουν τα προ της επιδημίας επίπεδα.
Τα δεδομένα που προέρχονται από το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης της HIV λοίμωξης και των περιστατικών AIDS θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή, καθώς δεν αντανακλούν πλήρως την επίπτωση της HIV λοίμωξης και επηρεάζονται από τον χρόνο εξέτασης των ατόμων για τον HIV και από την, ενδεχομένως, μη έγκαιρη δήλωση των θετικών περιστατικών στις υγειονομικές αρχές. Η μείωση που παρατηρείται στις νέες διαγνώσεις HIV το 2020 θα πρέπει να ερμηνευτεί με προσοχή και λόγω των συνθηκών της πανδημίας COVID-19, η οποία ενδεχομένως να περιόρισε την πρόσβαση στον διαγνωστικό έλεγχο για HIV.
Παιδιά που ζουν με τον HIV
Το 2020 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν 3 περιστατικά κάθετης μετάδοσης του HIV εκ των οποίων τα δύο ήταν αλλοδαπής εθνικότητας. Συνολικά, έχουν δηλωθεί 144 παιδιά ηλικίας
Διαγνώσεις AIDS
To 2020 διαγνώσθηκαν 100 περιστατικά AIDS, εκ των οποίων 84 (84%) ήταν άνδρες και 16 (16%) γυναίκες. Από τις περιπτώσεις αυτές, οι 78 (78%) είχαν διαγνωσθεί με AIDS εντός 3 μηνών από τη διάγνωση της HIV λοίμωξης. Το 36% των νέων περιπτώσεων AIDS ήταν άνδρες που είχαν απροφύλακτες σεξουαλικές επαφές με άνδρες, το 25% είχε μολυνθεί μέσω απροφύλακτης ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής, ενώ στο 12% των περιπτώσεων AIDS, η μετάδοση είχε γίνει μέσω της ενέσιμης χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Η πλειονότητα των νέων περιπτώσεων AIDS αφορά σε ηλικίες μεγαλύτερες των 30 ετών κατά τη διάγνωση, με το μεγαλύτερο ποσοστό να παρατηρείται στην ηλικιακή ομάδα των >50 ετών.
Συνολικός αριθμός περιπτώσεων AIDS
O συνολικός αριθμός των περιπτώσεων AIDS που διαγνώστηκαν στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2020, ανέρχεται σε 4.418, εκ των οποίων 3.688 (83,5%) ήταν άνδρες και 730 (16,5%) γυναίκες. H μεγάλη μείωση στην επίπτωση του AIDS που παρατηρήθηκε από το 1997 μέχρι το 2001 αποδίδεταιστην εισαγωγή και την ευρεία χορήγηση συνδυασμών υψηλής δραστικότητας αντιρετροϊκών φαρμάκων (Highly Active Antiretroviral Therapy – HAART). Ο αριθμός των νέων περιπτώσεων AIDS παραμένει χαμηλός, αλλά μετά το 2006 φαίνεται να παρουσιάζει μικρή αύξηση, ειδικά στους άνδρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το 1997, η διαχρονική πορεία των περιπτώσεων AIDS δεν αντανακλά την επίπτωση της HIV λοίμωξης.
Διαγνώσεις AIDS στον παιδικό πληθυσμό
Ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων AIDS σε παιδιά (
Θάνατοι από AIDS
Ο αριθμός των θανάτων σε ασθενείς με AIDS το 2020, ανήλθε στα 41 άτομα. Η πλειοψηφία των ασθενών με AIDS που έχουν αποβιώσει είναι άνδρες, γεγονός που αντανακλά την υψηλότερη εκατοστιαία αναλογία των ανδρών επί του συνόλου των ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με AIDS.
Η σημαντική μείωση στον αριθμό των θανάτων, η οποία ξεκίνησε το 1997, οφείλεται στην εισαγωγή της HAART, η οποία καθυστερεί σημαντικά την εξέλιξη της νόσου.
Το θέμα στη Βουλή
Με την πανδημική κρίση να συνεχίζει να δοκιμάζει το ΕΣΥ και την ελληνική κοινωνία, είναι σαφές ότι η κυβέρνηση και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχουν βρει την τέλεια δικαιολογία προκειμένου να αφήνουν ακάλυπτες ευάλωτες ομάδες με σοβαρά και χρονίζοντα προβλήματα, όπως οι άνθρωποι που ζουν με HIV, σημειώνει ο Τομεάρχης Υγείας της Κ.Ο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Ανδρέας Ξανθός, με επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη.
Πρόπερσι τέτοια εποχή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του AIDS, σε εκδήλωση στη Βουλή ο Υπουργός Υγείας υιοθέτησε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση του HIV/AIDS που εκπονήθηκε από επιστημονική επιτροπή επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και δήλωσε ότι θα προχωρήσει άμεσα στην προμήθεια των αντιδραστηρίων, ώστε να ξεκινήσουν οι εξετάσεις ιικού φορτίου, ότι θα εκδώσει υπουργική απόφαση για τη συνταγογράφηση αντι-ρετροϊκών φαρμάκων ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση με προστασία των προσωπικών δεδομένων των οροθετικών και ότι θα εκπονήσει πρόγραμμα ευαισθητοποίησης, με έμφαση στους μαθητές. Δύο χρόνια μετά, τίποτα από αυτά δεν έχει γίνει, αντίθετα, η κατάσταση για τους ανθρώπους που ζουν με HIV διαρκώς χειροτερεύει, καθώς οι Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων των νοσοκομείων του ΕΣΥ, το βασικό σημείο πρόσβασης στο σύστημα υγείας για τους οροθετικούς, παραμένουν δραματικά υπο-στελεχωμένες.
Η αντιμετώπιση της επιδημίας του HIV/AIDS χρειάζεται συνεπή επιστημονική στρατηγική, εκπονημένη με ευαισθησία σε συνεργασία με τους ασθενείς και τους φορείς εκπροσώπησής τους. Χρειάζεται επίσης πόρους για τις Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων και δωρεάν πρόσβαση όλων των ασθενών στις σύγχρονες αντι-ρετροϊκές θεραπείες, αλλά και στην PREP. Είναι απαραίτητη επίσης μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο την πρόληψη και τον αποστιγματισμό.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ρωτά τον Υπουργό ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη διαχείριση του HIV/AIDS.
Δέκα ημερομηνίες – σταθμοί
1981: πρώτος συναγερμός
Στις 5 Ιουνίου 1981 τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) ανακοίνωσαν τον εντοπισμό μιας σπάνιας πνευμονίας σε ομοφυλόφιλους στην Καλιφόρνια. Αυτά ήταν τα πρώτα κρούσματα του AIDS.
Τότε οι επιστήμονες αγνοούσαν εντελώς την ασθένεια αυτή, η οποία δεν είχε ακόμη όνομα. Οι υγειονομικές αρχές ανέφεραν την εμφάνιση «σπάνιων μολύνσεων» σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (στα τέλη του 1981), σε αιμοφιλικούς που έκαναν μεταγγίσεις αίματος (στα μέσα του 1982) και σε Αϊτινούς που ζούσαν στις ΗΠΑ (στα μέσα του 1982). Ο όρος AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας) εμφανίστηκε το 1982.
1983: ανακάλυψη του ιού
Τον Ιανουάριο του 1983 οι ερευνητές Φρανσουάζ Μπαρέ- Σινουσί και Ζαν- Κλοντ Σερμάν, μέλη της ομάδας του Λικ Μοντανιέ στο ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι, ανακάλυψαν έναν νέο ιό τον οποίο ονόμασαν LAV, ο όποιος «ενδέχεται να συνδέεται με το AIDS».
Στις 23 Απριλίου 1984 ο Αμερικανός ειδικός στους ρετροϊούς Ρόμπερτ Γκάλο ανακοίνωσε ότι βρήκε «την πιθανή» αιτία του AIDS, έναν ρετροϊό που ονόμασε HTLV-III. Οι δύο ιοί αποδείχθηκε ότι ήταν οι ίδιοι και το 1986 ονομάστηκαν HIV (ιός ανοσοεπάρκειας του ανθρώπου).
1987: πρώτη θεραπεία
Τον Μάρτιο του 1987 η πρώτη αντιρετροϊκή θεραπεία AZT εγκρίθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν πολύ ακριβή και με σοβαρές παρενέργειες. Στις 31 Μαρτίου υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Γαλλίας και των ΗΠΑ για να τερματιστεί η διαμάχη για την πατέντα της ανακάλυψης του HIV. Το 2008 η Μπαρέ- Σινουσί και ο Μοντανιέ τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψή τους.
Αρχές της δεκαετίας του 1990: πέφτουν αστέρια
Ο Αμερικανός ηθοποιός Ροκ Χάντσον είναι το πρώτο διάσημο θύμα του AIDS τον Οκτώβριο του 1985. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πολλά αστέρια πεθαίνουν λόγω της ασθένειας: ο Φρέντι Μέρκιουρι τον Νοέμβριο του 1991 και ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ τον Ιανουάριο του 1993.
Το 1994 το AIDS ήταν η πρώτη αιτία θανάτου για τους Αμερικανούς ηλικίας 25 με 44 ετών.
1995-6: συνδυασμένες θεραπείες
Τα χρόνια αυτά άρχισαν να χρησιμοποιούνται δύο νέου τύπου φάρμακα, αλλάζοντας την πορεία της νόσου: οι αναστολείς πρωτεάσης και οι μη νουκλεοσιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης.
Αυτή ήταν η αρχή της χρήσης διάφορων αντιρετροϊκών φαρμάκων τα οποία αποδείχθηκαν πολύ αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του ιού. Το 1996 στις ΗΠΑ για πρώτη φορά μειώνεται ο αριθμός των νεκρών από AIDS.
1999: 50 εκατομμύρια
Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) UNAIDS (η υπηρεσία του ΟΗΕ για το AIDS) που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 1999 εκτίμησε σε 50 εκατομμύρια τους ανθρώπους που είχαν προσβληθεί από τον ιό HIV από την αρχή της πανδημίας, από τους οποίους 16 εκατομμύρια πέθαναν. Η Αφρική ήταν η ήπειρος που είχε πληγεί περισσότερο, με 12,2 εκατομμύρια οροθετικούς.
2001: γενόσημα
Μετά τη συμφωνία που υπέγραψε το 2000 η UNAIDS με πέντε μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες για τη διανομή φθηνών φαρμάκων στις φτωχές χώρες, στις 13 Νοεμβρίου 2001 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) υπέγραψε συμφωνία με την οποία επετράπη στις αναπτυσσόμενες χώρες να παράγουν γενόσημα.
2012: πρώτη προληπτική θεραπεία
Στις 16 Ιουλίου 2012 εγκρίθηκε στις ΗΠΑ η πρώτη προληπτική θεραπεία με το αντιρετροϊκό κοκτέιλ Truvada. Έκτοτε, αυτού του είδους η θεραπεία αποδεικνύεται αποτελεσματική και έχει επιτρέψει σε άτομα υψηλού κινδύνου να προστατευθούν λαμβάνοντάς το προληπτικά.
2017: το 50% των ασθενών λαμβάνουν θεραπεία
Το 2017 για πρώτη φορά περισσότεροι από τους μισούς φορείς του HIV λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία. Σήμερα το ποσοστό αυτό πλησιάζει τα τρία τέταρτα: 27,5 εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν θεραπεία σε σύνολο 37,7 εκατομμυρίων φορέων, σύμφωνα με τη UNAIDS.
2020/21: οι επιπτώσεις της covid-19
Η πανδημία της covid-19 έθεσε σε κίνδυνο τον στόχο της UNAIDS: «να τερματιστεί το AIDS ως απειλή για τη δημόσια υγεία ως το 2030». Η επιδημία εγείρει εξάλλου εμπόδια στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στα διαγνωστικά τεστ και τη θεραπεία, γεγονός που καθυστερεί την εξάλειψη του AIDS, από το οποίο τα τελευταία 40 χρόνια έχουν πεθάνει 36,3 εκατομμύρια άνθρωποι.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
