Ο μακρινός Οκτώβρης του 1981

Η ατάκα των Ρήγα-Αποστόλου ”ΠΑΣΟΚ, ωραία χρόνια”, μοιάζει σήμερα η ευφρόσυνη περιληπτική περιγραφή μιας οκταετίας που σημάδεψε την Ελλάδα. Σαράντα χρόνια από την 18η Οκτωβρίου 1981, την ημέρα της εκλογικής νίκης του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος λοιπόν.

Πολλά χρόνια πια πίσω, σκέψου πόσες σημερινές γενιές είναι μεταγενέστερες, χωρίς μνήμες καταγεγραμμένες από την εποχή. Από την άλλη, για μας, τους σημερινούς μεσήλικες η ένδοξη εφηβεία μας, μέσα σε ένα κλίμα κοσμογονίας, με τη χώρα να περνά το κατώφλι ενός ιδιότυπου σοσιαλισμού που ανέτειλε στην νότια Ευρώπη και παρέσερνε μαζί ορμητικά τη μούχλα ενός παρελθόντος που κρατούσε δεκαετίες με διάφορα ονόματα, αλλά πάντα την ίδια συνταγή συντηρητισμού, είναι πανταχού παρούσα στη μνήμη, στο dna μας.

Τι ήταν για σένα η 18η Οκτωβρίου 1981; Τι θυμάσαι αλήθεια από κείνη τη μέρα; 

Ήμουν στην πρώτη Λυκείου εκείνο το μακρινό Οκτώβρη. Από το καλοκαίρι είχαμε πια τη βεβαιότητα πως η χώρα θα άλλαζε σελίδα. Το ένιωθες, στα Φεστιβάλ των πολιτικών νεολαιών, που έπαιζε δυνατά ο Μάνος Λοΐζος στα ηχεία και ανατρίχιαζες, στις κουβέντες των μεγάλων που δεν φοβόταν πια να εκδηλωθούν, στο βλέμμα του Γεωργίου Ράλλη, που αντιλαμβανόσουν ότι μέσα στον πολιτικό πολιτισμό του δεν θέλω ΟΥ είχε ήδη αποδεχτεί την ήττα του, στις τεράστιες συγκεντρώσεις που προμήνυαν αυτό που ερχόταν.

Τις πρώτες ώρες, τις μέρες που ακολούθησαν τους μήνες που ακολούθησαν, εκείνη την κοσμοϊστορική ημέρα, δεν τις ξεχνάς αν τις έχεις ζήσει. Έμοιαζαν μια αληθινή κοσμογονία. Σε λίγους μόνο μήνες η κατάργηση της ποδιάς, το μονοτονικό, η αποποινικοποίηση μοιχείας, ο πολιτικός γάμος, η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, η ψήφος στα 18, η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ήταν μικρές επαναστάσεις μιας χώρας που αισθάνθηκε να μπαίνει φρέσκο αεράκι από ένα παράθυρο που κάποιος άνοιξε ξαφνικά.

Είναι εντυπωσιακό ότι 40 χρόνια μετά η δεκαετία εκείνη αποτυπώνεται στις έρευνες ως συλλογική μνήμη η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, των δημοκρατικών θεσμών, της αίσθησης ελευθερίας. Η υποχώρηση ενός συντηρητισμού που είχε ποτίσει για δεκαετίες τη ζωή μας, η ελπίδα της περίφημης Αλλαγής που τσαλακώθηκε τη δεύτερη τετραετία όπως όλοι γνωρίζουμε και έσβησε θριαμβευτικά με ένα ζεϊμπέκικο του Άκη Τσοχατζόπουλου αργότερα.

Η 18η Οκτωβρίου 1981, είναι σίγουρα η πιο ιστορική εκλογική στιγμή της δικής μας ζωής για πολλούς και διάφορους λόγους. Ένα μάθημα Ιστορίας που διδαχθήκαμε από την ίδια τη ζωή σε live μετάδοση. Για τους αυτόπτες μάρτυρες εκείνης της ημέρας ήταν η τομή ανάμεσα σε δυο κόσμους, αυτόν που αφήναμε πίσω και θα τον ξαναβρίσκαμε διαφοροποιημένο παρακάτω και σε έναν άλλον που ξημέρωνε ελπιδοφόρος για να τσακιστεί στα βράχια της απογοήτευσης και της απληστίας. Ήταν όμως κάτι…