Αγγλικές λέξεις που άλλαξαν τον τρόπο που μιλάμε για την ψυχολογία

Αν κάτσεις για περισσότερα από 10 λεπτά σε μία παρέα 20άρηδων που συζητάνε την ερωτική τους ζωή, σίγουρα θα ακούσεις άγνωστες ξένες λέξεις που μπορεί να μην έχεις ξανασυναντήσει. Για τις νέες γενιές του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτές οι ορολογίες μπήκαν στη ζωή τους με έναν φυσικό τρόπο – ο οποίος συνήθως έχει το όνομα Tik Tok – και έγιναν μέρος του καθημερινού λεξιλογίου τους.

Μιλάμε για αγγλικές λέξεις που είναι γνωστές στον κλάδο της ψυχολογίας και χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική προσέγγιση εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια, οι λέξεις αυτές έχουν αρχίσει και γίνονται κοινοί όροι μεταξύ της νεολαίας που συζητούν για ψυχολογικά θέματα, από την ερωτική τους ζωή μέχρι τα προβλήματα με την οικογένεια και τους φίλους τους, τροφοδοτούμενοι κυρίως από την ευρεία χρήση τους σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Μια viral ανάρτηση στο Tik Tok είναι το μόνο που χρειάζεται για να κολλήσουν οι μάζες σε μια προηγουμένως παραγνωρισμένη λέξη.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι λέξεις χρησιμοποιούνται σωστά. Σύμφωνα με τους ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας, όταν κάνουμε υπερβολική χρήση των συγκεκριμένων όρων ψυχολογίας, τους καταχραζόμαστε και τους εντάσσουμε στη ζωή μας με τον λάθος τρόπο.

Αυτό είναι ένα λεξικό με τους πιο διαδεδομένους αγγλικούς όρους που χρησιμοποιούμε για θέματα ψυχολογίας και η πραγματική τους σημασία που καλύτερα να αφήσεις για… τον καναπέ του ψυχολόγου!

Manipulate

Όταν κάποιος σε κάνει manipulate, τότε προσπαθεί να ελέγξει τον τρόπο που σκέφτεστε, έτσι ώστε να οι ενέργειες σας να είναι προς όφελος του, συχνά με ύπουλο τρόπο. Συχνή και ως χειραγώγηση η λέξη στα ελληνικά, η τακτική αυτή μπορεί να επηρεάσει τη σχέση όχι μόνο με το ίδιο το άτομο αλλά και με τους γύρω σας, ακόμα και την ψυχική σας υγεία.

Το manipulation από τη γενιά του Tik Tok χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει κάποιον “τοξικό” σύντροφο σε μία ερωτική σχέση, όμως ο όρος είναι πολύ πιο διαδεδομένος στην ψυχολογία, περιγράφοντας ακόμα και τακτικές πολιτικών προσώπων.

@francescapsychology Use this wisely 😇 #psychology #psychologytricks #manipulation #manipulationtechniques #nlp #relationshiptips #robertgreene #learnontiktok ♬ Blade Runner 2049 – Synthwave Goose

Gaslight

H λέξη gaslighting έχει υιοθετηθεί ευρέως ως ένας τρόπος για να περιγράψει τη χειραγώγηση οποιαδήποτε πράξη που είναι προσβλητική, κάποιο ψέμα ή απλώς μια διαφορετική στάση. Χρησιμοποιείται κυρίως με  κατηγορηματικό τρόπο – ίσως για όσους δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες των πράξεων τους και κατηγορούν εσένα για όσα έχουν κάνει η ίδιοι.

@mr.stay_focus Remember, gaslighting is a form of emotional abuse. Recognizing these signs can help you prioritize self-care and seek support to break free from such behavior. #relationshipsadvice #gaslighting #forher #fyp #mr.stay_focus #facts ♬ Devil Doesn’t Bargain – Alec Benjamin

Πραγματικό gaslighting συμβαίνει όταν κάποιος σας χειραγωγεί ώστε να αμφισβητήσετε «τη λογική σας, την εμπειρία σας, τη μνήμη σας, ακόμη και την πραγματικότητά σας». Συχνά συμβαίνει μέσα σε σχέσεις κακοποίησης. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να επιμένει επανειλημμένα ότι ένα γεγονός «δεν συνέβη ποτέ» -αν και συνέβη- ή να λέει κάτι σαν: «Δεν είναι τόσο σημαντικό» ή «Είσαι πολύ ευαίσθητ@».

Love bombing

Ας πούμε ότι δύο άνθρωποι έχουν μόλις αρχίσει να βγαίνουν ραντεβού. Ο ένας από αυτούς αρχίζει τα απανωτά μηνύματα, αναζητά συχνές συναντήσεις μεταξύ των δύο, στέλνει δώρα, κάνει ένα σωρό κομπλιμέντα. Μία τέτοια κατάσταση μπορεί πάρα πολύ εύκολα να πάρει την ονομασία του love bombing, ενώ πολύ απλά μπορεί να πρόκειται για έναν ενθουσιασμό!

@courtney.shieldsIt’s a hard no for me …♬ original sound – Courtney Shields

Στην πραγματικότητα, το love bombing είναι όταν κατακλύζεις κάποιον από αγάπη, με απώτερο σκοπό όμως να επανορθώσεις για μία καταχρηστική και κακή συμπεριφορά, έτσι ώστε να τον χειραγωγήσεις. Για παράδειγμα, ένας άνδρας μπορεί να κατακλύζει την κοπέλα του με υπερβολική προσοχή, τρελά δώρα και ακριβά ταξίδια, έτσι ώστε να την κάνει να αισθάνεται υποχρεωμένη σε αυτόν. Το αληθινό love-bombing είναι σχετικά σπάνιο και χρησιμοποιείται συχνότερα σε καταχρηστικές σχέσεις, συχνά από άτομα με ναρκισσισμό.

Toxic

Ως toxic μπορεί να περιγραφεί οποιαδήποτε κατάσταση είναι ανθυγιεινή για έναν άνθρωπο, συνήθως όμως χρησιμοποιείται από την Gen Z για να χαρακτηρίσει πλέον οποιονδήποτε και οτιδήποτε τους ενοχλεί: το αφεντικό σου μπορεί να είναι τοξικό γιατί σου ανέθεσε μία επιπλέον ευθύνη, ο μπαρίστας που σας κάνει να περιμένετε 15 λεπτά είναι τοξικός, η λατρεία αυτού του ποπ σταρ είναι σίγουρα τοξική.

Αλλά η λέξη τοξικός χρησιμοποιείται από τους ψυχολόγους όταν ένα άτομο προκαλεί σκόπιμα συναισθηματική βλάβη σε καταχρηστικές καταστάσεις.

Delulu

Ακόμα μία έκφραση που φανερώνει την τεράστια επιρροή του Tik Tok στις ζωές μας. Η λέξη της Gen Z “delulu”, προέρχεται από αυτήν της αγγλικής, “delusional”, η οποία στα ελληνικά μεταφράζεται ως “παραληρηματικός”. Χρησιμοποιείται από την νεολαία για να περιγράψει αυτόν που ζει σε μία δική του πραγματικότητα με ψευδαισθήσεις και μη ρεαλιστικές φαντασιώσεις. Η λέξη συνηθίζεται να χρησιμοποιείται για σενάρια που έχουν να κάνουν με τις ερωτικές σχέσεις, για παράδειγμα αν κάποιος έχει πέσει θύμα “ghosting” ή για τις ευκαιρίες που δίνουμε σε άτομα που δεν τις αξίζουν. Σου έκανε like σε στόρι στο Instagram και νομίζεις ότι θα σε παντρευτεί; Ε τότε, delulu is the solulu!

@alisonnhan let’s talk about the word delulu and clarify what it means to me 🤪 if you don’t keep up with the trend, it’s short for DELUSIONAL and here i am explaining why delulu thoughts may seem crazy… but are they really?! #deluludecember #deluluforever #delulugirl #delulu #deluluisthesolulu #delulueveryday #manifestation #manifesting #thoughts #thoughtsbecomethings #foryoupage #fyp ♬ original sound – IG: alisrealities

Αλλά, η παραληρηματική σκέψη που είναι η σημασία της delusional χρησιμοποιείται από ψυχολόγους για να περιγράψει συμπτώματα της σχιζοφρένειας.

Triggered

Η λέξη «triggered» χρησιμοποιείται πλέον από τη νεολαία για να περιγράψει το αίσθημα προσβολής ή σοκ και την συναντάμε πολύ συχνά σε μιμίδια για να περιγράψει άτομα που έχουν την τάση έντονης θυματοποίησης.

Η πραγματική έννοια της λέξης όμως, σημαίνει το να πυροδοτούνται τα συναισθήματα κάποιου από μία κατάσταση/έκφραση και να του υπενθυμίζουν μια τραυματική εμπειρία. Με την αναδρομή στο παλιό συναίσθημα μπορεί να έρθουν σκέψεις αυτοτραματισμού ή ακόμα και κρίσεις πανικού. Για παράδειγμα ένα πρώην χρήστης ναρκωτικών μπορεί να πάθει trigger, βλέποντας κάποιον να κάνει χρήση του ναρκωτικού της επιλογής του και να τον οδηγήσει πιθανώς στην υποτροπή του.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένα βιβλία, ταινίες ή σειρές χρησιμοποιούν τον όρο για να ενημερώσουν τους καταναλωτές για τυχόν ευαίσθητο περιεχόμενο που μπορεί να τους επανατραυματίσει.

Trauma bonding

To trauma bond χρησιμοποιείται για να περιγράψει όταν δύο άνθρωποι μοιράζονται το συναισθηματικό τους τραύμα και με αυτόν τον τρόπο δένονται, έρχονται πιο κοντά ο ένας με τον άλλον. Για παράδειγμα: Έχεις ζήσει ένα σοκαριστικό συμβάν ενώ ήσουν στην προηγούμενη σχέση σου; Είσαι trauma bonded με τον πρώην σου!

Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς ψυχικής υγείας, το trauma bonding αναφέρεται στη σύνδεση μεταξύ θύτη και θύματος. Είναι παράδειγμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το σύνδρομο της Στοκχόλμης, ένας μηχανισμός αντιμετώπισης που εμφανίζεται όταν κάποιος αναπτύσσει θετικά συναισθήματα προς τον απαγωγέα ή τον θύτη του.

Trauma dumping

Κοντά στο trauma bonding, βρίσκεται και το trauma dumping, το οποίο χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις φορές που έχεις ανοίξει την καρδιά σου στους φίλους σου και έχεις πει όλα όσα σε βασανίζουν. Με αυτόν τον τρόπο “απορρίπτεις” τα τραύματά σου στους άλλους και τα περνάς υποσυνείδητα στη δική τους ψυχολογία με έναν… τοξικό τρόπο.

Ωστόσο, ο πραγματικός ορισμός αυτού του μοντέρνου όρου είναι το να μοιράζεσαι συγκεκριμένες λεπτομέρειες για μια τραυματική εμπειρία με κάποιον που δεν είναι έτοιμος ή δεν θέλει να τις ακούσει, ιδιαίτερα με επαναλαμβανόμενο τρόπο ή σε μία ακατάλληλη στιγμή.

Εκείνοι που δέχονται την απόρριψη τραύματος κινδυνεύουν να βιώσουν δευτερογενές τραύμα που μπορεί να τους αφήσει εξαντλημένους ή αγχωμένους. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να μοιραστεί γραφικές λεπτομέρειες σχετικά με την κακοποιητική σχέση του με μια φίλη που υπέστη παρόμοια εμπειρία, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει. Ο στόχος της απόρριψης τραύματος τείνει να είναι η αναζήτηση μιας απάντησης, σε αντίθεση με την υγιή εκτόνωση, η οποία έχει ως στόχο να βγάλεις κάτι από μέσα σου.