Γιατί πέφτει τόσο εύκολα ξύλο στους δρόμους;

Δεν έχει περάσει καιρός από τότε που έπινα ανέμελη το ποτό μου σε ένα μπαρ και ξαφνικά ένιωσα σπασμένα γυαλιά στα πόδια μου και φωνές να ακούγονται από παντού γύρω μου, βλέποντας δύο άνδρες να παλεύουν στήθος με στήθος στη μέση του μαγαζιού, λες και βρίσκονται σε αρένα πάλης.

Η έξαρση βίας είναι ένα ατέρμονο φαινόμενο, που μοιάζει μόνο να μεγαλώνει. Από τη βία μεταξύ ανηλίκων, την ενδοοικογενειακή βία, την έμφυλη, μέχρι και την αστυνομική, οι μορφές της ποικίλλουν, από τη λεκτική, τη συναισθηματική, καταλήγοντας στη σωματική. Καθημερινά, ακούμε ακραία περιστατικά σωματικής βίας να εκτυλίσσονται και να λαμβάνουν μέρος σε πεζόδρομους, μπαρ, καφετέριες, μέχρι και σε προαύλια σχολείων.

Η αφορμή για να πέσει το “πρώτο χέρι ξύλο” διακυμαίνεται σε επίπεδα, από το “γιατί φλέρταρες με την κοπέλα μου;”,  ένα απρόοπτο τρακάρισμα στο δρόμο, μέχρι και ομοφοβικές επιθέσεις σε μία από τις κεντρικότερες πλατείες της πόλης. Κάπως έτσι αρχίζουν οι μπουνιές και οι κλωτσιές, άλλες φορές η επίθεση προέρχεται μονάχα από τη μία πλευρά και άλλοτε είναι αμφίδρομη. Και επειδή ζούμε στην viral εποχή των social media, όταν τα αίματα αρχίζουν να ανάβουν, τότε είναι που ανοίγουν και οι πρώτες κάμερες από κινητά, αποτυπώνοντας στιγμές ωμές βίας και ανεβάζοντάς τες, χωρίς καμία σκέψη για το κοινό που θα τις παρακολουθήσει, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Άλλωστε, τα ολοένα και αυξανόμενα νούμερα για τα περιστατικά βίας στη χώρα μας, μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Αστυνομίας, μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο συνελήφθησαν συνολικά 1.353 ανήλικοι για διάφορα αδικήματα και σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις. Στην τρίτη θέση των αδικημάτων βρίσκονται οι σωματικές βλάβες (86). Από τις 15 έως τις 21 Απριλίου 2024, οι κλήσεις που έλαβε η αστυνομία για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας κατά μέσο όρο ημερησίως ήταν σχεδόν 147, ενώ σε πάνω από 10 γυναίκες κατά μέσο όρο καθημερινά η αστυνομία έκρινε ότι έπρεπε να χορηγηθούν panic button.

Σε τι οφείλεται όμως αυτή η συσσωρευμένη οργή που οδηγεί στο να γίνεται η χειροδικία στη μέση του δρόμου όλο και συχνότερη; Ψυχολόγος αναλύει το φαινόμενο στην Parallaxi.

Εικόνα: Pexels

Η ψυχολόγος, Έλλη Γεωργιάδη, αναλύει την έξαρση βίας στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια: 

«Το γεγονός ότι βλέπουμε τόση μεγάλη έξαρση βίας, ειδικότερα στους νεότερες γενιές, είναι ένα φαινόμενο που θα πρέπει να μας προβληματίζει. Από τον Σεπτέμβρη, που ξεκίνησε η σχολική χρονιά, έχουμε συνεχόμενα περιστατικά ακραίας βίας μεταξύ ανηλίκων, τα οποία δεν φαίνεται να σταματούν. Η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε στο “γιατί συμβαίνει όλο αυτό;” είναι ότι το φαινόμενο αποτελεί μία αναπαράσταση της κοινωνίας μας αυτή τη στιγμή. Όσοι χρησιμοποιούν τη βία ως μορφή αντίδρασης, είναι γιατί το έχουν δει να συμβαίνει, το μαθαίνουν και το επαναλαμβάνουν οι ίδιοι, πιστεύοντας ότι είναι αποδεκτό.

Στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία απίστευτη έξαρση βίας σε όλα τα επίπεδα, από τη βία μεταξύ ανηλίκων, μέχρι την ενδοοικογενειακή. Φυσικά, δεν μπορούμε να ξεχνάμε την αστυνομική βία, η οποία έρχεται με τη συγκάλυψη αρχών, πολλές φορές, χωρίς να αναγνωρίζεται και να ποινικοποιείται το αδίκημα. Όλο αυτό το βλέπουν οι νεότερες γενιές και το μιμούνται, καθώς λαμβάνουν έμμεσα μηνύματα – πολλές φορές και μέσα από την οικογένεια – ότι αυτός ο τρόπος αντίδρασης είναι αποδεκτός. 

Αν πάμε λίγο πίσω στον χρόνο, από τότε που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα μέχρι και την πανδημία, οι δύο τελευταίες δεκαετίες αποτέλεσαν μία μορφή βίας στους πολίτες της Ελλάδας. Οι άνθρωποι μπήκαν σε μία διαδικασία εσωστρέφειας και μόνιμου άγχους, με αποτελέσματα που ουσιαστικά γίνονται τώρα εμφανή. Έχουμε φτάσει σε σημείο να χάσουμε κάποιες πολύ βασικές αξίες και γυρίσαμε σε πρωτόγονα συναισθήματα και αντιδράσεις, ότι πρέπει να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας, χωρίς να νοιαζόμαστε για τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Έχει χαθεί η ελπίδα του ανθρωπισμού σε πάρα πολλά επίπεδα».

Η κ. Γεωργιάδη, αναλύει τους λόγους πίσω από τα συχνά περιστατικά χειροδικίας που συναντάμε στους δρόμους: 

«Όταν κάποιος μαθαίνει ότι η χρήση βίας είναι ένας “αποδεκτός” τρόπος αντίδρασης και έχει στο μυαλό του ότι δεν θα δεχθεί κάποια επίπληξη, τότε πολύ εύκολα ένας τσακωμός στη μέση του δρόμου, σε ένα μπαρ ή σε μία καφετέρια, μπορεί να καταλήξει σε χειροδικία. Ειδικά αν λάβουμε υπόψη, το πόσο εύκολα μπορεί να γίνει viral μία τέτοια σκηνή βίας στις μέρες μας, μέσα από ένα βίντεο που θα αναρτηθεί στο Tik Tok ή στο Instagram, ακόμα και μέσα από την αρνητική απεικόνισή του, από την προβολή του σε ένα δελτίο ειδήσεων στην τηλεόραση ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα άτομα που ασκούν τη βία με τόσο εύκολο τρόπο, πολλές φορές, επιδιώκουν απλά να γίνουν ορατοί στην κοινωνία.

Τελικά όμως, όλο αυτό το φαινόμενο, οφείλεται κυρίως στην κουλτούρα ατιμωρησίας που υπάρχει στην κοινωνία μας, η οποία είναι βαθιά πατριαρχική και φοράει παρωπίδες. Αν αναλογιστούμε πόσα περιστατικά βίας έχουμε δει να προέρχονται από δυνάμεις της αστυνομίας, χωρίς στη συνέχεια να αποδοθεί ανάληψη ευθυνών και δικαιοσύνη, τότε πολύ εύκολα κάποιος μπορεί να παραδειγματιστεί από αυτό και να το θεωρήσει “σωστό” και “αποδεκτό”.

Η έξαρση της βίας, σε όλες της μορφές της, είναι ένα τεράστιο και πολύ σοβαρό ζήτημα, για το οποίο δυστυχώς δεν γίνεται η δημόσια συζήτηση που χρειάζεται, με αποτέλεσμα να έχει κοινωνικοπολιτικές συνέπειες. Χρειάζεται μία πιο συστηματική προσέγγιση στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για την αντιμετώπισή του».