Γίνεται να επιστρέψουν τα βίντεο κλαμπ στην εποχή του Netflix;

Οι νέοι κάνουν streaming στο διαδίκτυο, οι μεγαλύτεροι βλέπουν τηλεόραση και έχουν ακόμη σε κάποιο ντουλάπι μία συλλογή με DVD και βιντεοκασέτες. Τουλάχιστον αυτό λέει το κλισέ. Όπως συμβαίνει όμως συχνά, υπάρχει και μια αντίθετη τάση – που ίσως απλώς επιβεβαιώνει τον κανόνα. Ένα παράδειγμα είναι το βίντεο-κλαμπ «Format Filmkunstverleih» στην πόλη Χάλε, στο Ζάαλε. Εκεί μπορεί κανείς να συναντήσει εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό νέων και μάλιστα γύρω από… βιντεοθήκες! Μήπως η Γενιά Ζ (δηλαδή όσοι είναι σήμερα περίπου 15 έως 30 ετών) ανακαλύπτει ξανά τα 90s μέσα από τις ταινίες, μία εποχή που ούτως ή άλλως δηλαδή είναι πολύ της μόδας;

Μερικοί εικοσάρηδες συζητούν για κλασικές ταινίες και σπάνια διαμάντια του κινηματογράφου, ενώ άλλοι περιπλανιούνται στα ράφια αναζητώντας την επόμενη ταινία για την βραδινή τους ψυχαγωγία. Για την 26χρονη Λένα Χίτερ, η ανακάλυψη του συγκεκριμένου βίντεο κλαμπ έφερε τα πάνω κάτω. «Από τότε που ανακάλυψα το Format,το Netflix έχει πεθάνει για μένα», λέει. Πλέον, είναι μέλος του συλλόγου που λειτουργεί στο Χάλε. Μερικές φορές μάλιστα στέκεται και η ίδια πίσω από τον πάγκο, βοηθώντας τον κόσμο στην επιλογή ταινιών.

Από all you can eat στην ποιότητα

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, η Λένα, που διανύει την τρίτη δεκαετία της ζωής της, ανακάλυψε τα DVD ως μια μορφή διαφυγής από την καθημερινότητα. Οι υπηρεσίες streaming της φαίνονταν πλέον σαν ένα «μπουφέ» all you can eat σε κάποιο εστιατόριο, όπως περιγράφει. «Πληρώνεις πολλά χρήματα, νιώθεις εντελώς αναποφάσιστος και μετά συνειδητοποιείς ότι είσαι αλλεργικός στα μισά από αυτά που σου προσφέρουν».

Η βιντεοθήκη, αντίθετα, της θυμίζει εστιατόριο à la carte. Εδώ μπορεί να διαλέξει συγκεκριμένα ταινίες ή να ζητήσει προτάσεις. «Εδώ δεν υπάρχει αλγόριθμος που να σου προτείνει κάτι. Εδώ είμαι εγώ αυτή που ανακαλύπτω».

Το βίντεο κλαμπ φιλοξενεί περισσότερες από 19.000 ταινίες. Ακόμα κι έτσι, η επιλογή για μια ταινία το βράδυ δεν είναι εύκολη υπόθεση. «Ξεχνάμε εύκολα ότι παλαιότερα περνούσαμε πολύ χρόνο στα βίντεο κλαμπ ψάχνοντας κάτι κατάλληλο — απλώς σήμερα μοιάζει διαφορετικό, επειδή το πλαίσιο σύγκρισης έχει αλλάξει», λέει ο Μάνουελ Μένκε, ειδικός στα ΜΜΕ από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Νοσταλγία ως «κριτική στο παρόν»

Ο Τομπίας Μπέκερ, ιστορικός στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, βλέπει στην ανάκαμψη των βίντεο κλαμπ κάτι περισσότερο από απλή νοσταλγία για το παρελθόν. Η νοσταλγία, όπως λέει χαρακτηριστικά, μπορεί να είναι και «μια κριτική στο παρόν». Σε περιόδους κρίσης, το παρελθόν φαίνεται συχνά πιο σταθερό. «Η δεκαετία του ’70 μοιάζει σε πολλά με τη δική μας εποχή», λέει ο Μπέκερ. Τότε κατέρρεαν οι σταθερές και η πρόοδος δεν έφερνε μόνο λύσεις αλλά και νέα προβλήματα, όπως τα πυρηνικά απόβλητα.

Ένας άλλος λόγος που τα βίντεο κλαμπ γοητεύουν είναι η ίδια η απτή φύση τους, εξηγεί ο Μένκε. Ιδιαίτερα οι νέοι που μεγάλωσαν με streaming βιώνουν τη φυσική αναζήτηση ως μια νέα εμπειρία. Πολλοί θεωρούν ότι τα αναλογικά αντικείμενα, όπως οι βιντεοκασέτες VHS και τα DVD, είναι φορτισμένα με συναισθήματα.

Ο άνθρωπος έχει την τάση να ξεχνά ορισμένα πράγματα και να ρομαντικοποιεί άλλα, προσθέτει ο Μένκε. Αυτή η επιλεκτική αντίληψη κάνει το παρελθόν να φαντάζει καλύτερο από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα. Παράλληλα, η νοσταλγία εργαλειοποιείται και πολιτικά. «Τα κόμματα χρησιμοποιούν τη ρητορική “παλιότερα ήταν όλα καλύτερα” για να δώσουν στους ανθρώπους μια αίσθηση ασφάλειας σε ένα αβέβαιο παρόν», παρατηρεί.

Πηγή: DW